Theo nguyên tắc pháp luật CH Ba Lan, tất cả mọi công dân „ khi chưa có tuyên án, đều nghiễm nhiên được cho là vô tội”, do vậy để chứng minh ai đó đã phạm một tội nào đó, vấn đề này đều phải được xét xử qua mọi thủ tục, đúng như theo Bộ luật Tố tụng Hình sự Ba Lan.
Khi nhận được điện thoại của một vài người thông báo với Quê Việt là vào 11h trưa ngày 30.07.2014 ở Tòa án Khu vực huyện Piaseczno sẽ có một vụ án liên quan đến một người công an Ba Lan gốc Việt, cụ thể là người đó sẽ bị đưa ra tòa xét xử về tội đánh người khi bắt giữ và cộng đồng người Việt rất quan tâm đến vụ án này, chúng tôi khá ngạc nhiên, bởi vì là ở các nước khác thì không biết tình hình như thế nào, chứ ở Ba Lan dân chủ hiện nay, những người thi hành công vụ không có quyền đụng chạm đến nghi phạm hay bị cáo, chứ đừng nói đến chuyện dám tra tấn người dân vô tội, tức là ở châu Âu là không được tra tấn hay dùng vũ lực với bất kỳ ai. Nếu ai đó bị người công quyền vi phạm quyền bất khả xâm phạm thân thể, luôn có quyền viết đơn kiện (mọi nơi) và sẽ được pháp luật của Ba Lan (và châu Âu) bảo hộ.
Cách đây không lâu, CH Ba Lan bị Tòa án Nhân quyền Châu Âu ở Strasburg tuyên án phải bồi thường cho 2 người Ả rập mỗi người hơn 100 ngàn euro chỉ vì đã cho phép CIA tạm giữ (và có tra tấn) các tù nhân này trong lãnh thổ Ba Lan (hiện Ba Lan đang kháng án). Do vậy, nếu chứng minh được người công quyền ở Ba Lan áp dụng hình thức tra tấn, vụ án có thể sẽ không dừng lại ở Ba Lan, mà nạn nhân còn có thể kiện sang Strasburg.
Về chuyện nếu ai đó lạm quyền, hoặc giả danh người thi hành công vụ Ba Lan để „dọa nạt” dân lành thì Bộ luật Hình sự Ba Lan cũng có các điểu khoản tương ứng để không một ai có quyền tự do làm những công việc mờ ám, chỉ để phục vụ cho lợi ích cá nhân. Theo luật Ba Lan, thậm chí chỉ nói hăm dọa, làm cho nạn nhân phải lo sợ, cũng có thể phải chịu trách nhiệm hình sự (có thể bị khởi tố).
Nhưng ở Tòa án Khu vực huyện Piaseczno hôm nay ( 30-7), không xảy ra một vụ án hình sự (rozprawa karna) nào với sự tham gia của người Việt (hay gốc Việt), mà chỉ có một phiên tòa nhỏ (posiedzenie sądowe) xét xử một đơn tố cáo của một người Việt, tố cáo những hành vi (hình như) đã có xảy ra như nêu trên. Do vậy trong vụ việc này, Tòa chưa gọi Bị cáo nào ra hầu tòa (cùng Văn bản cáo trạng, do Công tố viên lập). Thậm chí chưa có ai đang giữ cương vị là nghi phạm (đã bị nghe cơ quan điều tra đọc văn bản giới thiệu tội danh). Không có bất kỳ một ai bị/được gọi ra làm nhân chứng. Vậy mà chả hiểu sao, có một số lượng khá đông người Việt ra tham dự phiên tòa này, với cương vị là công chúng.
Tòa án mới chỉ nhận được một lá đơn tố cáo. Theo Bộ luật Tố tụng Hình sự, về nguyên tắc, nếu bị công an tra tấn, nạn nhân có thể viết đơn để nghị cấp trên (gửi Giám đốc đồn công an) can thiệp, hoặc là phải để nghị Việt kiểm sát lập một vụ án điều tra sự việc. Hiện nay Tòa án chưa nhận được hồ sơ liên quan, do vậy chưa biết lá đơn tố cáo nói trên liên quan đến ai, đã lạm quyền khi thi hành công vụ trong vụ án điều tra nào, do vậy vụ án đã được hoãn đến ngày 01.10.2014 (9h30). Những ai có thể làm nhân chứng, luôn có quyền đề nghị Luật sư đưa vào danh sách nhân chứng (hay nạn nhân), để Tòa án gửi giấy triệu tập ra hầu tòa.
Rất có thể là trong vụ án này, Viện kiểm sát đã bác đơn tố cáo, ở giai đoạn thủ tục sơ thẩm. Khi bị bác đơn, người bị hại luôn có quyền viết đơn khiếu nại, gửi trực tiếp lên cho Tòa, đề nghị Tòa án can thiệp. Khi đó tòa án sẽ xem xét, nếu thấy có nhiều bằng chứng cho thấy là đã có xảy ra sự lạm quyền của công an, Tòa sẽ chuyển hồ sơ cho Viện kiểm sát, đề nghị xem xét lại hồ sơ, đọc lời giới thiệu tội danh, hoặc là lập Văn bản Tố tụng đối với thủ phạm, kẻ mà đã vi phạm vào các hành vi bị cấm đoán.
Do vậy chúng ta cần thận trọng trong công việc „tuyên án” buộc tội ai đó, bởi vì vu khống cũng là một tội hình sự. Tất nhiên, nếu chúng ta gặp phải những điều oan ức từ phía chính quyền, hay là từ phía những người thi hành công vụ, mà theo lý thuyết, họ phải bảo vệ chúng ta, thì ai ai cũng nên (và cần) thu thập mọi bằng chứng, để tố cáo những hành vi gian lận, góp phần xây dựng xã hội ở Ba Lan ngày càng lành mạnh hơn, nơi chúng ta đang sinh sống.
Ngô Hoàng Minh
Bình luận