Chuyển bại thành thắng-vụ “Dê không đầu bảo là chó”

Theo truyền thông tại Ba Lan, ngày 29/11/2014, đoàn Biên phòng Ba Lan vào khu vực Wólka Kosowska –Trung tâm thương mại buôn bán lớn nhất của người Việt và người Trung quốc, Thổ Nhĩ kỳ- kiểm tra người ngụ cư bất hợp pháp thì phát hiện thịt động vật ở vài cửa hàng thực phẩm châu Á có vẻ cũng bất hợp pháp và mời nhân viên Vệ sinh Dịch tễ đến xác minh. Bà Phát ngôn viên của Biên phòng lại nói thịt có vẻ trông giống thịt chó (nghe nói có một con dê không có đầu nên “Nói thân dê là chó không đầu”).

“Tin lành đồn xa, tin dữ đồn còn xa hơn”:

Trong có vài ngày có hơn 100 tờ báo giấy và mạng, rồi TV, đăng các loại bài về vụ này, nhẹ thì nói “có vẻ chó”, nặng thì khẳng định và còn nói kiểu thịt từ đây cấp cho các cửa hàng ăn châu Á, mà cụ thể là của người Việt.

Mặc dù có báo rất công tâm đã tự tìm hiểu thông tin và gặp ông Giám đốc Chi cục Vệ sinh dịch tễ Huyện Piaseczno để tìm hiểu và ông khẳng định đó là thịt dê.

Tin thất thiệt đã gây thiệt hại nhãn tiền cho một số cửa hàng ăn của người Việt ở Ba Lan: doanh số giảm rõ rệt, nhiều khách ngần ngại, thắc mắc. Người Ba Lan hiểu biết thông cảm thì cũng nhìn người Việt với ánh mắt ngần ngại. Khổ tâm nhất là các cháu đi học thì bị một số bạn học dè bỉu, miệt thị. Một số cháu chưa hiểu biết đầy đủ sẽ nghĩ tủi hổ về người Việt lớn làm ăn không đàng hoàng, về nguồn gốc Việt của chính mình!

Hội Người Việt tại Ba Lan, Viện Khoa học và Văn hóa Việt Nam (Trường Almamer) và nhiều anh chị em đã rất nhanh chóng xử lý tình huống này để khắc phục các hậu quả. Đại sứ quán Việt Nam tại Ba Lan cũng rất quan tâm và cử cán bộ tham gia trao đổi với những người có trách nhiệm và với cơ quan công quyền của Ba Lan trong trường hợp cần thiết, bảo vệ môi trường làm ăn kinh doanh của bà con ở Ba Lan.

“Chuyển bại thành thắng”: Cá lớn không nuốt được cá bé

Chúng ta nên nhân việc này mà triển khai một loạt các biện pháp quảng bá cho ẩm thực Việt Nam để “Chuyển bại thành thắng”.

Nhân đây xin nhắc đến vụ việc kéo dài từ 1999 đến nay: vụ kiện cá da trơn (hay gọi là Ba sa): khoảng 1999, Việt Nam là nước đầu tiên xuất khẩu cá da trơn vào Mỹ (thị trường riêng mà chỉ người Mỹ nuôi và ăn từ hàng trăm năm nay). Ta mới xuất được khoảng 50 triệu USD/năm thì Hiệp hội các nhà nuôi cá Mỹ đã bắt đầu thuê luật sư, cùng đại diện Bộ Thương mại, Ủy ban Đại diện Thương mại Mỹ (cơ quan chuyên về đàm phán quốc tế) đến làm việc với Thương vụ Việt nam tại Mỹ yêu cầu Việt Nam không được bán phá giá cá basa vào Mỹ làm phá sản các trại nuôi cá tại Mỹ.

Họ dùng đủ các biện pháp, pháp chế, kỹ thuật… nhất là truyền thông “bẩn” bôi bác nghề nuôi cá ở Việt Nam để người tiêu dùng Mỹ sợ và chê cá basa Việt Nam.

Chúng ta cũng nhân dịp này tương kế tựu kế quảng bá cá basa Việt Nam đi khắp thế giới, được các nước ủng hộ, các nhà nhập khẩu, người tiêu dùng ở các nước khác nhiệt tình tìm hiểu, mua và dùng cá basa. Con cá nhỏ Việt Nam đã len lỏi đi khắp nơi trên thế giới đến với bàn ăn của triệu triệu người. Đến nay, mỗi năm Việt Nam xuất khẩu gần 2 tỷ USD trị giá cá basa đi hàng trăm nước trên thế giới, đem lại công ăn việc làm cho hàng trăm ngàn nông dân, công nhân Việt Nam và nâng cao mức sống của người dân. Việt Nam ta đã khá thành công “Chuyển bại thành thắng”.

Quay lại chuyện thịt:

Các đại biểu tại Hội thảo về đề tài „ Hợp tác kinh tế Ba Lan-Việt Nam” tổ chức cũng tranh luận nghiêm túc về việc này. Các đại diện của giới truyền thông Ba Lan tại đây cũng khẳng định sự vô trách nhiệm của người phát ngôn khi chưa có bằng chứng cũng như việc lợi dụng đưa tin giật gân hút khách của nhiều báo chí.

Ngay hôm sau, một số báo Ba Lan đã đăng các bài của các phóng viên này viết đúng sự thật và phản bác lại các cáo buộc vô lý chống người Việt về ngành ăn uống.

Tuy nhiên, cũng còn cả trăm bài báo và chắc nhiều báo, truyền thông địa phương không có đầy đủ thông tin có thể lại đưa tiếp.

Hội Người Việt tại Ba Lan đã thuê luật sư phối hợp và sẽ có nhiều biện pháp xử lý vụ việc này. Trước mắt, phía Việt Nam sẽ gửi thư yêu cầu các báo đăng tin cải chính/xin lỗi/ đăng tin chính thức về vụ việc theo đúng như xác nhận của ông Giám đốc Chi cục Vệ sinh dịch tễ Huyện Piaseczno là đó là thịt dê.

Luật sư nói ta cũng có thể kiện Người phát ngôn là nói khi chưa có bằng chứng, gây thiệt hại vật chất cụ thể cho người Việt và nói không đúng chức năng (vì biên phòng không phải chức năng về thực phẩm)…nhưng nếu ta có làm thì cũng nên chủ yếu là yêu cầu xin lỗi và cũng không yêu cầu chuyển việc/cách chức…để người Ba Lan hiểu hơn về đạo lý, nhân ái của người Việt.

“Con sâu làm rầu nồi canh”!

Một khía cạnh khác là việc kinh doanh không đạt yêu cầu vệ sinh của một số cửa hàng, đặc biệt là cửa hàng thực phẩm chuyên bán cho bà con người Việt, người Trung quốc ngay trong khu vực kinh doanh của người châu Á. Có khi họ cứ nghĩ rằng bán hàng phục vụ người châu Á, phần nhiều là công nhân, người nghèo trong khu vực đó thì chỉ cần giá rẻ là được, còn thì không quan tâm đến tiêu chuẩn vệ sinh. Điều đó là không phù hợp với xã hội Ba Lan đang đổi mới phát triển nhanh chóng. Mong các cửa hàng này phải tăng cường đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh và như một số bà con vận động nhau sẽ không mua hàng ở các cửa hàng không đạt chuẩn vệ sinh. Đừng để “con sâu làm rầu nồi canh”!

Các phóng viên, giới truyền thông hiểu biết sẽ ủng hộ những thông tin xác thực về vụ việc. đồng thời chúng ta có thêm các thông tin về lương thực thực phẩm Việt Nam đến người Ba Lan thì chắc chắn ẩm thực Việt Nam sẽ ngày càng có chỗ đứng trong lòng người Ba Lan.

“Miếng cơm manh áo” của người Ba Lan và người Việt trên đường mưu sinh

Đất nước con người Ba Lan có nhiều nét tương đồng với Việt Nam. Ta không phải thấy người sang bắt quàng làm họ mà ta thấy những nét khổ, vất vả của người Ba Lan giống người Việt: khoảng 20 triệu người Ba Lan với nhiều thế hệ đang sống ở nước ngoài (người trong nước chỉ có 38,5 triệu). Người Việt chỉ có khoảng 4,5 triệu ở nước ngoài (người trong nước là hơn 90 triệu). Người Việt có khoảng 300.000 người đi làm việc lao động ở nước ngoài kiếm sống. Ba Lan thì có khoảng 2,1 triệu người. Người Ba Lan kiều cũng như những người Ba Lan mới sang các nước giàu hơn kiếm sống cũng hay bị người nước đó đối xử không công bằng như người Việt ta ở Ba Lan. Cụ thể về gu “ẩm thực”: truyền thông tại Anh quốc mới rộ lên tin rằng nhiều thiên nga của họ bị giết và ăn bởi người Ba Lan nhập cư, thấy cả rượu vodka Ba Lan tại khu vực đó!…rồi việc người Ba Lan ăn cá chép cũng bị người Anh miệt thị, vì cá chép tự nhiên hoặc nuôi ở đó chỉ để làm cảnh!

Buôn có bạn bán có phường!

Việt Nam ta là một trong những nước sản xuất và xuất khẩu nông sản lớn trên thế giới: gạo, chè, cà phê, hạt tiêu, hạt điều, cá basa đều đứng trong top 1-5 các nước xuất khẩu lớn nhất thế giới.

Món ăn Việt Nam là tinh hoa kết hợp nhiều ẩm thực các nước: tinh túy món ăn Việt+ẩm thực Trung quốc+ ẩm thực Pháp và châu Âu. Đặc biệt, ẩm thực Việt không nhiều chất béo, thịt, nhiều rau quả nhiệt đới, hải sản…mang đậm tính tự nhiên, hòa hợp môi trường nên có thể nói ngày càng có nhiều người tìm đến với ẩm thực Việt Nam.

Trên thực tế, hàng ngày, trong gạo, cà phê, chè, hạt tiêu, hải sản, người các nước dùng chắc chắn có một phần là nông sản từ Việt Nam!

Tại Hội thảo tháng 1/2014 do Đại sứ quán Việt Nam tại Ba Lan tổ chức, có đại biểu đã nêu và thảo luận sơ bộ việc thành lập một Hội ẩm thực Việt nhằm quảng bá nông sản, ẩm thực Việt, hỗ trợ các doanh nghiệp trong ngành kinh doanh xuất nhập khẩu, ăn uống…một số đại biểu là chủ nhà hàng sẵn sàng tham gia và đóng góp phí để cho hoạt động của Hội.

Giờ có lẽ đã chín muồi việc phải thành lập một Hội như vậy để phối hợp, hỗ trợ hoạt động, kinh doanh và đối phó với những vụ việc như hiện nay. Đây là một đề tài hấp dẫn, phong phú và sẽ được bàn nhiều trong tương lai.

Dù cho có sự hiểu nhầm, sự vô tình, cạnh tranh không lành mạnh hoặc cố tình dùng mọi biện pháp để cản trở thì Nông hải sản và Ẩm thực của Việt Nam sẽ còn phát triển mạnh trong tương lai.

“Chó cứ sủa, đoàn người cứ tiến” và người Việt ở Việt Nam càng ngày càng ít ăn thịt chó rồi và càng ngày càng làm bạn với những con chó cưng!

Thanh Đức

(Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân và sử dụng một số thành ngữ Việt liên quan thực phẩm, đạo lý có thay đổi cho phù hợp hoàn cảnh. Các bậc phụ huynh có thể sử dụng thoải mái để các cháu học tiếng Việt tham khảo cả về ngôn ngữ và thông tin về vụ việc để quảng bá với các bạn Ba Lan. Xin chân thành cảm ơn!)