Ảnh: Đoàn chủ tịch ĐH lần thứ nhất CLB Lê Quý Đôn tại BL - 27/12/2009
(từ phải qua trái: GS-TSKH Nguyễn Ngọc Thành, TS Đào Duy Tiến, TSKH Nguyễn Hữu Viêm, TS Đặng Ngọc Hân)
Từ năm 2005 trở đi , các hội đồng hương trường
đại học , viện Khoa học Việt Nam sát nhập với nhau thành một hội lớn của các
cựu giảng viên , cán bộ nhân viên và sinh viên . Đây là một xu hướng tất yếu
của sự phát triển cộng đồng người Việt tại Ba Lan lúc bấy giờ . Hoạt động
tự nguyện , nhưng hầu như mọi thành viên mỗi lần đến sinh hoạt đều gồm toàn gia
đình. Trong những buổi tọa đàm trao đổi về kinh nghiệm cuộc sống làm ăn , dạy
giỗ con cái , tổ chức lễ tết hội trường thường chật kín chỗ ngồi . Không khí
những ngày tết Âm lịch thật đầm ấm và mang sắc màu quê hương. Những trò
chơi cho con trẻ , những lời ca, giọng hát ngọt ngào ôn lại những kỷ niệm một
thời xa vắng làm ấm lòng người sống xa quê hương . Qua các sinh hoạt hàng
năm như vậy , xuất hiện một câu hỏi tự nhiên rằng: Tại sao các nhà khoa
học dày dạn kinh nghiệm , trình độ văn hóa cao như vậy mà bị lãng phí, không
tập hợp nhau lại trong một tổ chức để tạo thành một sức manh góp phần phát
triển cộng đồng và giúp ích cho đất nước?
Và thời cơ đã đến. Năm 2009 TSKH Nguyễn Ngọc Thành, giảng viên tại Đại học Bách khoa Wrocław, là người Việt đầu tiên được Tổng thống Ba Lan trao quyết định phong chức danh Giáo sư nhà nước. Chúng tôi đã liên hệ bàn cách cùng nhau thành lập một tổ chức trí thức người Việt tại Ba Lan để tập hợp những anh chị em đã và đang làm khoa học. Để khiêm tốn, chúng tôi gọi tổ chức này là Câu lạc bộ Lê Quý Đôn (lấy tên nhà bác học Việt Nam ngày xưa).
Ngày 27/12/2009, đại hội đầu tiên đã được tiến hành và bầu ra Ban Chấp Hành gồm 7 người, GS TSKH Nguyễn Ngọc Thành được bầu làm chủ tịch, hai phó chủ tịch là GS Nguyễn Hữu Viêm, TS Đào Duy Tiến và 4 ủy viên.
Ảnh: Ban chấp hành CLB LQĐ TBL nhiệm kỳ I
(Từ trái qua phải: TSKH Nguyễn Văn Thái, TS Đào Duy Tiến, GS-TSKH Nguyễn Ngọc Thành,TS Đặng Ngọc Hân, TSKH Nguyễn Thị Bích Lộc, TSKH Nguyễn Hữu Viêm, TSKH Nguyễn Anh Linh)
Mục đích của CLB lúc đó là:
- Giúp đỡ, tạo điều kiện cho người Việt nam học tập và nghiên cứu khoa học tại Ba lan và EU, chú trọng thế hệ trẻ.
- Phổ biến và trao đổi kinh nghiệm , các thành tựu khoa học , công nghệ. Vinh danh các thành tích tiêu biểu , giúp đỡ các tài năng và trí tuệ cho thế hệ trẻ.
- Làm cầu nối cho sự phát triển quan hệ hợp tác giữa Việt nam và Ba lan trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và giáo dục đào tạo.
Trải qua 7 năm, qua ba lần đại hội, CLB LQĐ đã thực hiện được nhiều hoạt động tích cực trong nhiều lĩnh vực. Đúng như lời phát biểu của Đại sứ Nguyễn Văn Xương trong buổi đại hội lần thứ nhất của CLB "Sự ra đời của CLB LQĐ đánh dấu một bước phát triển mới của đội ngũ trí thức Việt nam tại Ba lan".
Trong bài viết này , chúng tôi chỉ nêu những việc chính mà CLB LQĐ đã thực hiện được trong 7 năm qua.
1. Về xây dựng cộng đồng: Trong hai năm 2010 - 2011 CLB đã tổ chức nhiều hội thảo cho cộng đồng, trong đó phải kể đến những báo cáo có nội dung rất thiết thực như:
- Vai trò các tổ chức cộng đồng đối với sự phát triển cộng đồng của TS Đào Duy Tiến
- Hội nhập và vấn đề giáo dục con em trong cộng đồng của GS Nguyễn Hữu Viêm
- Hội nhập hay tách biệt của TS Nguyễn Xuân Nhung
- Xã hội tri thức và hội nhập của TS Đặng Ngọc Hân
- Lịch sử và tiềm năng phát triển cộng đồng người Việt tại Ba lan của TS Nguyễn Minh Thành
Tháng 11 năm 2011 CLB LQĐ đã tổ chức giao lưu gặp mặt tại Hà nội với chủ đề "Trí thức người Việt tại Ba lan với cộng đồng và đất nước". Buổi tọa đàm đó đã thu hút được sự quan tâm của nhiều anh chị em trí thức trong nước, đặc biệt những người đã từng học tập tại Ba Lan.
Để động viên và khuyến khích các nhân tài Việt trẻ tuổi, CLB LQĐ đã hai lần tổ chức tuyên dương và tặng kỷ niệm chương cho một số các cháu học sinh có thành tích cao trong các kỳ thi quốc gia và quốc tế, tuy chưa được thường xuyên vì tài chình bị hạn chế. Trong nững năm gần đây để giúp đỡ học sinh và sinh viên trong việc chon nghành nghè và xin việc làm CLB LQĐ cũng đã tổ chức hai hội thảo hướng nghiệp và các kinh nghiệm trong phỏng vấn. Hội thảo sinh viên về sự hỗ trợ phương pháp và kinh nghiêm trong làm luận án. Tất cả các hội thảo này được cộng đồng đánh giá cao, được xem là rất bổ ích cho sinh viên và cho cả phụ huynh.
2. Về khoa học kỹ thuật: Cho đến nay đã có bốn người Việt được Tổng thống Ba Lan trao quyết định phong chức danh giáo sư cấp nhà nước, đó là GS TSKH Nguyễn Ngọc Thành (2009), GS TSKH Trần Vĩnh Hùng (2012), GS TSKH Mai Xuân Lý (2013) và GS TSKH Nguyễn Trần Chi (2015). Ngoài ra GS TSKH Nguyễn Ngọc Thành đã được bầu vào Hội đồng ngành Khoa học Máy tính của Viện Hàn lâm Khoa học Ba Lan (nhiệm kỳ 2016-2020). Năm 2011 GS Nguyễn Ngọc Thành cũng đã được Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước của Việt Nam công nhận chức danh giáo sư và bổ nhiệm tại Đại học Quốc gia tp Hồ Chí Minh.
Trong hoạt động khoa học gắn kết với CLB LQĐ, GS Nguyễn Ngọc Thành đã sáng lập và tổ chức chuỗi hội nghị khoa học quốc tế hàng năm về Khoa học Máy tính và Toán ứng dụng (ICCSAMA). Mục đích của chuỗi hội nghị này nhằm tạo điều kiện gặp gỡ và hợp tác cho các nhà khoa học người Việt tại châu Âu và Việt Nam trong 2 lĩnh vực trên. Hội nghị lần thứ nhất (2013) được tổ chức tại Warszawa, lần thứ 2 (2014) tại Budapest, lần thứ 3 (2015) tại Metz (Pháp), lần thứ 4 (2016) tại Viên, và lần thứ 5 (2017) tại Berlin. Trong hội nghị năm 2014 các nhà khoa học đã ra một tuyên bố phản đối Trung Quốc đưa giàn khoan 981 vào lãnh thổ Việt Nam. GS Mai Xuân Lý đã cùng CLB LQĐ tổ chức tại Warszawa hội nghị quốc tế về các phương pháp tính toán trong kỹ thuật (ICCST) năm 2014. Nhiều nhà khoa học của CLB đang tham gia giảng dạy và hướng dẫn NCS tại các cơ sở khoa học trong nước và được tín nhiệm rất cao. Các thành viên CLB như GS Trần Vĩnh Hùng, GS Nguyễn Anh Linh, GS Nguyễn Đình Châu, GS Cao Long Vân đã tìm các học bổng và đào tạo cho Việt Nam nhiều tiến sĩ.
3. Về Khoa học Xã hội: Các anh TSKH Nguyễn Văn Thái, TS nhà thơ Lâm Quang Mỹ , GS nhà văn và là nhà thơ Nguyễn Chí Thuật đã đóng góp rất nhiều trong việc gắn kết hai dân tộc Việt Nam và Ba Lan qua các cuốn sách của các tác giả nổi tiến Ba Lan được dịch từ tiếng Ba Lan sang tiêng Việt cũng như những vần thơ được dịch từ các tác phẩm Ba Lan sang tiếng Việt và ngược lại . Các anh đã được nhà nước Ba Lan đánh giá rất cao trong việc làm đầy ý nghĩa này. Nhà thơ Lâm Quang Mỹ được giải thưởng thơ của UNESCO, nhà thơ Nguyễn Chí Thuật được giải thưởng thơ quốc gia của Ba Lan.
CLB LQĐ cũng đã tổ chức hai hội thảo về biên giới biển đảo và về chủ quyền Trường Sa và Hoàng Sa của Việt nam. Ngoài ra CLB cũng đã phối hợp với Viện Văn hóa khoa học Việt Nam tại trường Đại học Almamer tổ chức hội thảo về chủ quyền Trường Sa và Hoàng Sa của Việt nam trong đó có rất nhiều nhà báo, học gỉả, các giáo sư tại các trường đại học Ba Lan tham gia báo cáo. Hội thảo này được đánh giá có ảnh hưởng rất lớn trên trường quốc tế.
Có thể nói rằng trong giai đoạn 2009-2016 CLB LQĐ đã làm được một khối lượng rất lớn công việc góp phần xây dựng cộng đồng người Việt tại Ba Lan phát triển và cũng đã nâng tầm vị thế của cộng đồng người Việt tại Ba Lan và góp phần trong công cuộc xây dựng quê hương Việt Nam. CLB đã giúp cho cộng đồng ý thức được thế mạnh của trí thức. Cộng đồng tự tin hơn với tiếng nói của mình. Các hoạt động về nhiều mặt của cộng đồng trong thời gian qua đã rất phát triển và mang nhiều dấu ấn tri thức.
Tuy nhiên, chúng tôi thấy những thành tích này chưa xứng tầm với lực lượng đông đảo anh chị em trí thức tại đây. Các nội dung sinh hoạt của CLB LQĐ hiện nay chỉ bó hẹp trong một phạm vi không lớn và nếu không mở rộng hơn nữa mục đích hoạt động thì sự phát huy nội lực của người trí thức đóng góp cho cộng đồng và xã hội dần dần lặng lẽ trôi đi theo thời gian, sẽ dần dần làm cho người trí thức chịu an phận trước sự phát triển mạnh mẽ của các xã hội văn minh trên thế giới.
Các tiêu chí và hoạt động của CLB hiện nay chưa tập hợp và phát huy được thế mạnh của các trí thức người Việt tại Ba Lan mà chủ yếu chỉ tập trung vào những người đang làm khoa học. Trong khi đó số lượng trí thức không thuộc nhóm này rất lớn. Theo thống kê năm 2013 cộng đồng ta có gần 30% có trình độ đại học trở lên. Số lượng TS, TSKH, PGS (hiện không tham gia nghiên cứu hay giảng dạy) cũng không phải là nhỏ.
Châu Âu đang trong quá trình gấp rút xây dựng xã hội tri thức, lấy tri thức làm nền tảng. Cộng đồng người Việt tại Ba Lan đang rất cần cập nhật kiến thức trong rất nhiều lĩnh vực, cần thiết cho cuộc sống, làm ăn và hội nhập.
Ngoài ra có thể nói tình hình của Việt Nam trong các lĩnh vực khoa học, kinh tế, văn hóa xã hội, giáo dục đang đứng trước sự cần thiết cấp bách của cải tổ toàn diện. Chúng ta cần góp tiếng nói của mình để nêu rõ sự cấp bách của đổi mới. Tiếng nói của chúng ta cần có sức vang để trong nước lưu ý. Đó là việc chúng ta hoàn toàn có thể làm được.
Trí thức Việt Nam tại Ba Lan đang đứng trước những nhiệm vụ quan trọng của thời kỳ mới. Chúng ta xác định rõ điều này để giúp cho cộng đồng không bị tụt hậu. Trí thức cần ý thức được vai trò hạt nhân và tiên phong của mình trong mọi hoạt động của xã hội. Đó chính là sứ mạng của trí thức.
Ba Lan, 5/1/2017
TS Đào Duy Tiến, GS Nguyễn Ngọc Thành
Ảnh: LXL
Bình luận