Hãy ở yên trong nhà

QV: Dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến rất phức tạp tại nhiều nước trên thế giới đặc biệt là ở Châu Âu. Tính đến ngày 22.3.2020, ở Ba Lan có thêm 111 ca dương tính với COVID-19 nâng tổng số ca nhiễm lên 536 người với 5 trường hợp tử vong.

Cộng đồng người Việt ở Ba Lan với số lượng hàng chục ngàn người đã bị ảnh hưởng rất nặng nề trong cuộc sống cũng như công việc bởi đại dịch này.

Quê Việt xin giới thiệu bài phỏng vấn ông Nguyễn Hoàng Tuyển, UVBCH Hội người Việt Nam tại Ba Lan, Chủ tịch hội đồng quản trị công ty Vinatapol, thành viên của Ban Hỗ trợ cộng đồng người Việt Nam tại Ba Lan phòng chống dịch viêm phổi COVID-19 về tình hình cuộc sống cũng như kinh doanh của người Việt Nam tại Ba Lan trong thời điểm dịch bệnh virus corona.

Ông Nguyễn Hoàng Tuyển.

Xin chào ông! Xin ông cho biết tình hình kinh doanh của bà con người Việt tại Ba Lan như thế nào?

Tình hình chung dịch bệnh COVID-19 đã ảnh hưởng tới hầu hết các quốc gia trên thế giới. Châu Âu cũng không ngoại lệ. Đặc biệt là ở Ba Lan, một cộng đồng tồn tại với các mảng kinh doanh riêng của cá nhân, các công ty hộ cá thể. Đây là một yếu tố bất ngờ, bất khả kháng trong tình huống chúng tôi cũng phải theo chính sách của nước sở tại.

Chính sách của Ba Lan hiện tại đang kêu gọi đóng cửa các trung tâm thương mại, đóng cửa các công việc kinh doanh. Đối với việc kinh doanh nhà hàng, chính phủ ủng hộ việc bán hàng mang đi. Trong một luồng chảy đang rất đều đặn, đột ngột bị chững lại làm cho tất cả sự chuyển động bị dồn lại. Trong thời điểm hiện tại bà con rất là bối rối.

Cuộc sống và công việc của người dân phụ thuộc vào tình hình diễn tiến của dịch bệnh và việc khống chế bệnh của chính quyền. Hàng ngày, chúng tôi vẫn đang theo dõi sát sao các thông tin về dịch bệnh và các chính sách của phía chính quyền Ba Lan để cập nhật liên tục cho bà con trong cộng đồng.

Ông có thể nói rõ hơn sự ảnh hưởng của COVID-19 tới tình hình chung của bà con tại Việt Nam tại Ba Lan.

Ảnh: Các quầy hàng của người Việt trước ngày Trung tâm thương mại đóng cửa (Ảnh: Võ Văn Long)

Sự di chuyển của bà con về Việt Nam quá đông cũng gây nên sự xáo trộn lớn. Những người Việt ở lại Ba Lan cũng gặp những khó khăn nhất định. Người Việt không phải là người bản xứ lo sợ bị thiệt thòi trong việc được hưởng quyền lợi ít hơn so với người Ba Lan.

Bà con đang có cuộc sống êm đềm, dòng tiền, nguồn thu bị chững lại gây nhiều khó khăn. Các tiệm nail, các nhà hàng, các chợ bị đóng, các nơi kinh doanh các mặt hàng truyền thống, các trung tâm đầu mối cung cấp hàng hóa của người Việt cũng bị đình trệ. Việc lưu thông bị bế tắc. Cuộc sống vẫn phải tồn tại, vẫn phải ăn, vẫn phải sinh hoạt, vẫn phải trả các sinh hoạt phí. Trẻ em không đi học ở nhà cũng là một gánh nặng cho gia đình. Nhìn chung, đây là thời điểm rất khó khăn cho cộng đồng người Việt.

Ông có thể cho biết số lượng các công ty ở khu vực Wólka Kosowska, số lượng các quán ăn, tiệm nail của người Việt là bao nhiêu?

Theo thống kê chung hiện nay (có thể thay đổi), cả khu vực Wólka Kosowska có 2500 công ty bao gồm các công ty của Việt Nam, Trung Quốc, Thổ Nhỹ Kỳ, Ba Lan. Tương tự về số lượng nhà hàng và tiệm nail, không có thống kê chính thức. Tuy nhiên, ở tỉnh Mazowiecki ước lượng khoảng 600 quán ăn và khoảng 250 tiệm nail.

Chính quyền của Ba Lan có chính sách hỗ trợ cho hoạt động kinh doanh?

Chính quyền có các chính sách chung. Ngày 18.3.2020, thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki đưa ra một kế hoạch hành động ‘chống khủng hoảng’ cho nền kinh tế quốc gia. Tấm lá chắn chống khủng hoảng này dựa vào một lượng tài trợ lớn để bơm vào tài chính quốc gia, tổng chương trình sẽ có khoảng 212 tỷ złoty (tương đương với 46 tỷ euro). Gói này bao gồm việc hoãn thanh toán ZUS, có thể chia các khoản thanh toán thành nhiều đợt, một hệ thống thanh toán tiền lương đặc biệt cho những người không thể làm việc vì nhiều lý do. Nó cũng là một hệ thống cho vay và tín dụng, chủ yếu dành cho các công ty vận tải. Gói này là gói quy mô xã hội lớn nhất ở Ba Lan về mặt bảo vệ công việc và doanh nghiệp.

Thưa ông, bà con cần chú ý những gì trong đợt dịch?

Trong dịp này, chúng tôi khuyến cáo bà con nên tranh thủ thời gian để tự học, đọc, tìm hiểu về kiến thức, bồi dưỡng tại chỗ, trau dồi tay nghề. Bên cạnh đó, việc nâng cao sức khỏe, cân bằng cuộc sống là điều mà bà con nên chú trọng. Mọi người cũng dành thời gian xem lại những lỗ hổng về tài chính, quan hệ xã hội, quan hệ gia đình, các kiến thức về nước sở tại. Hy vọng, sau đợt dịch chúng ta sẽ tăng thêm hiểu biết, niềm tin, kĩ năng để có thể trở lại mạnh mẽ hơn.

Các tổ chức, hội đoàn của cộng đồng người Việt ở Ba Lan đã có hỗ trợ gì cho bà con?

Trong cộng đồng người Việt tại Ba Lan có nhiều các tổ chức, hội đoàn gắn bó với nhau từ lâu. Vì vậy khi dịch bệnh đến, phần lớn các tổ chức chủ động có nhiều hoạt động bám sát với cộng đồng để hỗ trợ bà con.

Cộng đồng cung cấp thông tin thướng xuyên về dịch bệnh cho bà con để mọi người chủ động phòng tránh. Ví dụ vừa rồi có trường hợp người Ba Lan dương tính tại một trường học. Cộng đồng đã tìm hiểu xem trường đó có học sinh người Việt học không để thông báo cho phụ huynh.

Bên cạnh đó, cộng đồng cũng tìm kiếm các khu vực có dịch để khoanh vùng đối tượng nhằm hạn chế sự lây lan ra cộng đồng. Đồng thời kêu gọi mọi người không tụ tập vào các dịp sinh nhật, đám cưới.

Hàng ngày, các thông tin đều được cập nhật kịp thời trên trang báo Quê Việt. Đó là các thông tin mới nhất về dịch bệnh, về các chính sách liên quan của chính quyền Ba Lan và hướng dẫn các kỹ năng tồn tại, kĩ năng chống dịch cho bà con.

Cộng đồng đã có nhiều nhóm hỗ trợ học tập trên facebook được thành lập bởi cha mẹ học sinh với mục đích hỗ trợ giáo dục cho trẻ em có thể học tập hiệu quả tại nhà.

Thời gian vừa qua, cộng đồng cũng đã kêu gọi quyên góp ủng hộ khẩu trang, thiết bị về trong nước. Khi có dịch bệnh mạnh tại nước sở tại, cộng đồng đã liên hệ với các cơ quan để ủng hộ, hỗ trợ cho phía người dân và chính quyền Ba Lan trong việc khống chế dịch bệnh.

Chúng tôi đã chuẩn bị một số địa điểm để đề phòng giúp đỡ những trường hợp người Việt bị nhiễm bệnh, có hoàn cảnh khó khăn. Kinh phí được lấy từ quỹ cộng đồng do các trung tâm thương mại, các công ty, các doanh nhân, cá nhân tài trợ để giúp bà con qua khủng khoảng lúc này.

Để có thể hỗ trợ phần nào những khó khăn của bà con, các trung tâm thương mại cũng đã quyết định giảm tiền thuê mặt bằng cho các hộ kinh doanh.

Ông có thể chia sẻ về những phối hợp của cộng đồng người Việt với người dân và chính quyền Ba Lan như thế nào ạ?

Cộng đồng cũng đã lập ra các tổ chức thiện nguyện để giúp đỡ người Việt nhập cư và cả những người Ba Lan. Một số quán ăn tham gia đồng hành cùng chính phủ Ba Lan bằng cách góp những suất ăn miễn phí cho các bệnh viện, các bác sỹ, y tá, công an, các nơi đang phục vụ hành chính công. Cộng đồng người Việt tại Ba Lan khẳng định luôn gắn bó, đồng hành với chính quyền và nhân dân Ba Lan.

Ông có dự đoán như thế nào trong thời gian sắp tới, khi nào các hoạt động kinh doanh của người Việt có thể quay lại?

Hiện tại, số lượng công dân Ba Lan về nước rất đông khoảng trên 150000 người. Khi có dịch bệnh họ cũng có tâm lý trở về quê hương để được ở cạnh gia đình mình. Đó là tâm lý bình thường của mỗi cá nhân. Tiếng Ba Lan có câu: “Ở đâu cũng tốt nhưng ở nhà mình tốt nhất” (wszędzie dobrze ale w domu najlepiej). Vì vậy, điều này gây nên áp lực rất lớn cùng một lúc đối với cửa khẩu, chính phủ, các cơ quan của Ba Lan. Có thể có những người dân trở về bị nhiễm bệnh nhưng không được kiểm soát, có nguy cơ lây lan cho cộng đồng. Bên cạnh đó việc cách ly tại Ba Lan theo tôi thì cũng chưa có những hướng dẫn cụ thể, phương pháp cách ly chung chung.

Đối với kinh tế thì trước mắt phải khống chế được dịch bệnh, biết được số lượng đỉnh điểm, sau tình hình hạ xuống thì mới suy nghĩ đến việc phục hồi.

Theo dự đoán của tôi, thì đến đầu tháng 7 phía Ba Lan mới khống chế được dịch bệnh. Để sau đó, mọi người mới dần dần quay lại cuộc sống bình thường, nền kinh tế sẽ từng bước đi vào guồng, vừa ổn định kinh tế vừa chữa bệnh. Nhìn chung cả năm 2020 thậm chí đến đầu năm 2021 tôi nghĩ vẫn chưa có phép nhiệm màu.

Chúng tôi đang tìm các hướng đi mới và khắc phục những hậu quả của dịch COVID-19 gây ra như cắt giảm chi tiêu, cắt giảm sinh hoạt phí, về trạng thái ngủ đông và chờ đến khi dịch bệnh được kiểm soát.

Ảnh: Thành phố Warsaw những ngày đại dịch covid-19 (nguồn: facebook) 

Việc cách ly người nghi nhiễm và nhiễm bệnh ở Ba Lan như thế nào?

Ở Ba Lan, người ta phân loại cách ly. Có cách ly tập trung một số nơi nhưng nếu mức độ bệnh chưa nguy cấp thì người nhiễm được cho về cách ly tại gia đình. Đó là một vấn đề lo lắng hiện nay của người Việt vì chúng ta sợ rằng sẽ có trường hợp lây nhiễm chéo.

Thông điệp mà ông gửi đến bà con lúc này là gì?

Chúng tôi động viên bà con đang ở đâu ở nguyên ở đó, không nên chạy, hãy giữ gìn trong gia đình và giữ gìn bản thân. Mọi người phải đối diện với sự thật nhưng không nên hoảng loạn. Muốn an toàn là phải ngồi yên giống như thông điệp của chính phủ Ba Lan “Zostaje w domu” (Hãy ở yên trong nhà).

Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!

Warszawa, 21/03/2020.

Thực hiệp: Kim (p/v QV)