Agata Kołodziej
Đã có 20 nghìn bác sỹ Ba Lan chạy đi nước ngoài, trong số còn lại thì 1/3 đang suy nghĩ về chuyện ra đi. Nếu thế thì kết quả sẽ thảm khốc, vì hiện ở Ba Lan đã thiếu 68 nghìn nhân viên y tế. Không có gì để ngạc nhiên vì Bác sỹ khởi nghiệp ở Đức có lương 21,3 nghìn zł một tháng. Trong khi đó Bộ Y tế nói: chúng tôi sẽ tăng lương cho các ông từ tháng 7 này 19 zł. Các bạn nghĩ đề nghi ấy có hấp dẫn không?Hay chả còn cách nào khác, ngoài việc xích các bác sỹ vào các giường bệnh ở bệnh viện.
Vào cuối tuần trước đã có cuộc đấu mang tính chính trị về các bác sỹ và y tá ở thủ đô. Ông tỉnh trưởng mazowiecki Konstanty Radziwiłł, người trước đây đã là sếp của Hội đồng Tối cao của các bác sỹ (Naczelna Izba Lekarska -NIL) và cựu bộ trưởng Y tế trong chính phủ của bà Beata Szydło, đòi ông thị trưởng Vác-sa-va Rafał Trzaskowski chia các nhân viên của các bệnh viên thủ đô cho Bệnh viện phía Nam -Szpital Południowy, nay tạm thời chuyển thành bệnh viện điều trị các bệnh nhân COVID-19.
Còn tòa thị chính trả lời: nếu chúng tôi chuyển 5 bác sỹ và 10 y tá như ông tỉnh trưởng muốn thì chúng tôi sẽ phải đóng cửa các khoa ở các bệnh viện khác. Mọi thứ này phát trên sóng truyền hình và mang màu sắc của cuộc đấu đá chính trị, do ông tỉnh trưởng thuộc đảng PiS, còn thị trưởng Vác-sa-va thì thuộc đảng PO.
Nhưng vấn đề này lớn hơn so với các đấu đá chính trị, và không chỉ ở Vác-sa-va. Mới đây, trong cuộc nói chuyện với trang mạng cowzdrowiu.pl, bác sỹ Artur Drobniak, phó chủ tịch NIL nói chúng ta hiện có ở Ba Lan số bác sỹ ít nhất tính trên 100 nghìn dân ở Liên minh Châu Âu, mặt khác chúng ta có nhiều giường bệnh ở các bệnh viện nhất trên 100 nghìn dân.
Đang thiếu 68 nghìn nhân viên y tế và có thể còn tệ nữa
Đang thiếu kinh khủng nhân viên y tế, mà không chỉ lúc này, rồi từ thứ hai tuần trước, cuộc phản đối của các bác sỹ nội trú đã bắt đầu, do vậy khoảng 3 nghìn người sẽ rời xa các giường bệnh.
Đó không chỉ do đại dịch, dù rằng đại dịch làm nó lộ rõ ra hơn. Từ lâu, ở Ba Lan đã thiếu bác sỹ và y tá. Theo các con số của NIL thì ở Ba Lan đang thiếu 68 nghìn người ở các chuyên môn khác nhau.
Lý do là gì? Họ chạy ra nước ngoài. Mới đây là chạy sang Anh, Thụy Điển, nhưng trước hết là sang Đức. Ước tính là từ khi Ba Lan vào Liên minh Châu Âu, con số ra đi là gần 20 nghìn người. Và làn sóng này vẫn không dừng lại.
Trung tâm Khoa học Quốc gia (Narodowe Centrum Nauki) đã tài trợ cho một đề tài nghiên cứu để làm rõ quy mô và lý do của hiện tượng này. Người ta đã phỏng vấn các bác sỹ của 15 bệnh viện ở 7 thành phố của Ba Lan và thấy là 27,2% nhữn người được hỏi đang có ý định đi nước ngoài, đa số là các bác sỹ nội trú hơn là các bác sỹ chuyên khoa.
Lý do là gì? Lương cao hơn (80,6%), điều kiện làm việc tốt hơn (72,9%) và ít bị làm các thủ tục hành chính hơn (53,5%).
Các bác sỹ muốn lương là 15 264 zł, họ được thêm 19 zł
Như vậy vấn đề là tiền lương. Và chả có gì ngạc nhiên ở đấy cả. Theo các số liệu của Bộ Y tế thì mức lương cơ bản tối thiểu của bác sỹ chuyên khoa cấp II, hay có danh hiệu bác sỹ chuyên khoa, vào năm 2020 là 7101 zł. Còn ngay từ năm 2017, các bác sỹ đã chuẩn bị một dự án công dân cho một đạo luật về mức lương tối thiểu, họ muốn mức lương tối thiểu của các bác sỹ chuyên khoa là 15 264 zł.
Vấn đề tương tự cho các bác sỹ chưa có chuyên khoa, mức lương tối thiểu của họ theo Bộ Y tế là 5111 zł, trong khi các bác sỹ muốn có ít nhất là 10176 zł.
Khoảng cách hai bên quá xa, nhưng so với mức lương ở Tây Âu thì nó lại còn chênh lệch nữa. Ở Đức, theo trang money.pl, một bác sỹ khởi nghiệp có thể nhận 4,6 nghìn euro mỗi tháng, tức khoảng 21,3 nghìn zł. Còn các bác sỹ chuyên khoa cấp II giỏi nhất và có chức vụ ở các bệnh viện có thể kiếm ở Đức đến 9,7 nghìn euro mỗi tháng, vậy là 44,9 nghìn zł.
Vậy làm gì họ không ra đi, trong khi các cuộc thương lượng giữa các nhân viên Y tế với Bộ Y tế về mức lương tối thiểu chỉ dừng lại ở việc tăng lương cho các bác sỹ chuyên khoa cấp II là … 19 zł trước thuế (brutto)?
Chỉ còn mỗi cách xích các bác sỹ vào giường bệnh
Khó mà nghĩ được khi nào lương trong ngành y tế ở Ba Lan có thể cạnh tranh với mức lương ở phương Tây. Vậy làm gì để giữ các bác sỹ lại? Dùng sức mạnh thôi!
Bộ Y tế đang dự thảo sửa đổi luật về đào tạo đại học nghề bác sỹ và nha sỹ, theo đó sinh viên học Y phải trả tiền bằng tiếng Ba Lan có thể vay tiền giá rẻ đủ để trả chi phí học. Nhưng sau đó, họ phải làm việc trong lĩnh vực y tế công để có thể xin miễn trả khoản nợ trên.
Đề nghị có vẻ hợp lý. Chi phí 6 năm đại học ở Ba Lan tùy theo trường, cỡ khoảng 200 nghìn zł đến 250 nghìn zł. Thời gian làm phục vụ bệnh nhân Ba Lan để hoàn trả số tiền này: 10 năm.
Khi giải thích dự án, Bộ Y tế viết là nhờ thế, có thể tăng mỗi năm số sinh viên học ngành Y là 1000 sinh viên, và trong vòng 6 năm (từ 2021 đến năm 2027) số bác sỹ sẽ tăng được 6 nghìn. Dù sao đây cũng là một ý tưởng.
Chỉ có điều là tổ chức tự quản của các bác sỹ (samorząd lekarski) phẫn nộ vì nó không hợp hiến, vì tiền vay ngân hàng không thể đòi hỏi điều kiện là phải trả bằng làm ở một nơi cụ thể. Nhưng thưa tổ chức tự quản, liệu ngân hàng có bỏ cho không phải trả nợ hay không? Chính thế…
Tổ chức tự quản của các bác sỹ cũng ngạc nhiên là tại sao Bộ Y tế không chỉ đơn giản là tăng số tuyển sinh học chính khóa lên. Còn tôi thì không ngạc nhiên về điều này. Vậy chúng ta phải vbor tiền để đào tạo bác sỹ cho nước Đức hoặc Thụy Điển hay sao?
Tôi biết rằng điều này gây tranh cãi, nhưng đây chúng ta không nói về việc dùng sức để giữ các sinh viên học chính khóa miễn phí. Dù rằng thế nào cũng có những người ủng hộ việc này.
Nguyễn Hữu Viêm
Bình luận