Hiệp định thương mại tự do Viêt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực từ 01-8-2020. Liệu đây có là cơ hội đặc biệt thuận lợi cho Doanh nghiệp Việt Nam (DN VN) và DN Việt kiều (VK) liên kết xuất khẩu và đưa thương hiệu Việt sang EU?
Hiện các mặt hàng VN xuất khẩu (XK) sang EU chủ yếu là sản phẩm thô, nguyên liệu hay gia công, còn ít sản phẩm thương hiệu Việt. Các sản phẩm mới vào được EU là rất khó, phần đòi hỏi đảm bảo chất lượng, phần do đặc thù EU có nhiều nước thành viên với ngôn ngữ, văn hóa tiêu dùng khác nhau. Các DN vừa và nhỏ muốn phân phối sản phẩm tại EU lại càng khó thực hiện, DN cần tìm hiểu thị trường, hoàn thiện chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn EU, cần chi phí cho marketing, tìm đối tác phân phối, giám sát các hợp đồng XK và thanh toán tài chính. Thực tế để có sản phẩm XK sang EU, các DN cần chi phí cao, nhiều DN tuy đã có sản phẩm đang phân phối trong nước hay các thị truờng khác vẫn gặp khó khi XK sang EU. Đặc biệt giai đoạn đại dịch Covid-19 hiện vẫn kéo dài, tài chính của các DN vừa và nhỏ bị hạn chế sẽ khó triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại ở EU.
Tuy nhiên trong khó khăn hiện tại, các DN VN cũng có những lợi thế nhất định. Thế mạnh nhất của VN hiện đang có hàng vạn DN VK ở EU, nhất là các Trung tâm thương mại (TTTM) của người Việt với hàng nghìn DN kinh doanh XNK, bán buôn, dịch vụ. Các DN này là DN EU có kinh nghiệm kinh doanh hơn 20 năm, am hiểu thị trường, pháp luật, ngôn ngữ nước sở tại và cũng là điều kiện tốt làm cầu nối cho các DN VN, EU. Xong hiện tại đa số các DN VK EU kinh doanh các hàng hóa có nguồn gốc tứ các nước khác như Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Hàn Quốc và các sản phẩm của EU v.v, tỷ trọng hàng VN rất thấp. Mặt khác xu hướng ứng dụng công nghệ số và bán hàng online đang ngày càng phổ biến trên Thế giới và VN có thể tạo nên những mô hình kinh doanh mới, khắc phục khoảng cách, tạo đột phá cho các DN XK trong marketing và phân phối sản phẩm.
Để có thể chuyển biến tích cực trong XK, các DN VN và DN VK cần biến cơ hội của EVFTA và xu hướng kinh doanh mới thành những mô hình kinh doanh phù hợp với điều kiện DN, tiết kiệm, hiệu quả. Đặc thù chung các DN VN trong và ngoài nước chủ yếu là các DN vừa, nhỏ, do vậy cần tạo dựng quan điểm “Chiến tranh toàn dân“ trong kinh doanh, từ quyết tâm tiến vào thị truờng EU, sử dụng mọi nguồn lực, sự hợp tác của các DN trong nước, các DN VK, các DN sản xuất, các DN công nghệ, các DN tài chính v.v hướng mục tiêu chung đưa sản phẩm Việt vào EU, chiếm lĩnh thị trường EU. Đối tuợng chính cần hỗ trợ và hợp tác đó là các DN vừa, nhỏ, các DN làng nghề, DN nông thôn v.v, các DN có sản phẩm của riêng mình, xong chưa có điều kiện xuất khẩu sang EU. Tập trung những lĩnh vực hàng hóa là các lĩnh vực VN đang có lợi thế XK, là các sản phẩm thương hiệu Việt. Nhất là các sản phẩm từ nông sản, thủy sản, làng nghề, các sản phẩm đồ gỗ v.v hay các sản phẩm của các DN VN được sản xuất, đóng gói, lắp ráp và đăng ký tại EU. Phương châm hợp tác các DN trong nước và DN VK trong XK cần đảm bảo chi phí thấp nhất, chất luợng đảm bảo, giá cạnh tranh, hợp tác lâu dài và tuân thủ luật pháp VN, luật pháp EU. Khi đó các DN trong nước cần tập trung hoàn thiện sản phẩm, tăng năng lực sản xuất, các DN VK đóng góp cơ sở vật chất, nhân lực. Hai bên cùng hợp tác marketing, phân phối sản phẩm theo xu hướng để các DN VK trở thành đại diện, đại lý cho các DN trong nước.
TTTM ASG của người Việt Nam tại Ba Lan (hình giữa) thuộc Khu TTTM Wólka - Kosowska.
Thực tiễn trong những năm gần đây, nhiều nước (Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ v.v) đã hình thành các TT hàng XK của các nhà máy, DN tại EU (như ở Ba Lan), cũng như các khu sản xuất, lắp ráp các sản phẩm, hàng hóa mang thương hiệu Ý, Pháp, Đức v.v. Các TT này vừa giúp các DN XK hàng hóa nhanh chóng, thuận lợi, vừa xây dựng thương hiệu cho sản phẩm, thương hiệu quốc gia. Với cơ hội của EVFTA, đã đến lúc VN nên hình thành các TT hỗ trợ XK tại EU. Việc đầu tư các TT như thế cũng rất lớn, do vậy phương hướng tốt nhất là các TT TM của VK đang có (nhất là tại các nước Đông Âu) hợp tác với các DN XK trong nước từng bước chuyển đổi thành các TT hỗ trợ XK hàng VN. Nhiệm vụ chính của TT hỗ trợ XK hàng VN tại EU: Nghiên cứu thị trường, giúp các DN trong nước hoàn thiện sản phẩm theo tiêu chuẩn EU; Quảng bá sản phẩm (hội chợ, hội thảo, các kênh truyền thông v.v), tìm đối tác tiêu thụ sản phẩm; Thành lập các đại diện, đại lý cho các DN trong nước; Đầu tư xây dựng các khu giới thiệu sản phẩm XK, kho bãi và hệ thống logistic phân phối hàng hóa; Xây dựng các kênh bán trực tiếp hay hàng online (bán buôn, bán lẻ) bằng các ngôn ngữ các nước EU; Giúp các DN trong nước ký kết hợp đồng, giám sát hợp đồng, sử lý tranh chấp, khiếu nại thương mại; Hỗ trợ DN trong nước tìm nguồn nguyên liệu, công nghệ, máy móc phục vụ sản xuất hay mở rộng sản xuất, lắp ráp tại EU.
Để hiện thực hóa ý tưởng thành lập TT hỗ trợ XK hàng VN tại EU, ngoài việc sẵn sàng đầu tư, hợp tác của các TT TM VN tại EU rất cần sự ủng hộ của chính quyền (của một Thành phố, Tỉnh cụ thể ở VN như TP Hồ Chí Minh), của một vài Tổ chức, Hiệp hội nghề nghiệp có nhiều DN vừa, nhỏ hiện có sản phẩm tốt (như Hiệp hội nông sản, Đồ uống, Hiệp hội thủy, hải sản, Hiệp hội làng nghề vv.). Cơ hội EVFTA cũng là cơ hội để các DN VK định hướng lại phương hướng kinh doanh và mở ra cơ hội hợp tác cùng với các DN trong nước. Các DN VK hiện đang quan tâm tìm kiếm những mô hình kinh doanh mới vì sự phát triển của DN và của Cộng đồng.
Đối với các DN VN tại Ba Lan, nhất là các TT TM của VK cũng mong muốn cùng đầu tư và hợp tác với các DN trong nước để xây dựng TT hỗ trợ XK hàng VN tại EU. Hiện Ba Lan đang có khu thương mại vùng Wólka Kosowska, cách Thủ đô Vác xa va khoảng 20km, cách khu tổng kho của Trung Quốc tại EU (con đường sắt tơ lụa Thành Đô - Vác xa va) khoảng 50 km. Khu TM đã hình thành hơn 20 năm với quy mô hơn 100 ha, do các DN Trung Quốc, Việt Nam, Thổ Nhĩ Kỳ đầu tư. Với quy mô hơn 3.000 gian hàng đủ tiêu chuẩn EU phục vụ XNK và bán buôn, hàng chục ha kho bãi, hàng trăm căn nhà ở, hàng nghìn phòng ở cho nhân viên, khu TM Wólka là một trong khu TM Châu Á lớn nhất về XNK và bán buôn tại EU. Tại đây cũng có hàng trăm các nhà máy, DN Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ có các cửa hàng riêng của mình. Các TT TM của VK tại đây (như TTTM ASG, TTTM ASEANPL, TTTM ASEANEU v.v đã được Chủ tịch nuớc Trần Đức Lương thăm năm 2003, Thủ Tuớng Nguyễn Tấn Dũng thăm năm 2006) với quy mô hơn 100.000 m2 cửa hàng, văn phòng, hơn 200.000 m2 kho bãi, hơn 1000 phòng ở đang là nơi kinh doanh của hàng nghìn DN VK Ba Lan, các DN nhiều nước, tập trung XNK và bán buôn, chủ yếu trong lĩnh vực dệt may, giầy dép, dụng cụ gia đình v.v. Các TTTM VK tại Ba Lan đủ điều kiện và sẵn sàng hỗ trợ các DN trong nước, các DN VK cùng hợp tác XK hàng VN vào EU vì sự phát triển của DN, góp phần xây dựng Đất nước.
Vác xa va, 4-10-2020.
TS.
Hoàng Xuân Bình - Chủ tịch Hội DN VN tại Ba Lan.
Trích từ Tham luận Hội thảo 30-10-2020 - TP Hồ Chí Minh
„Giải pháp khắc phục tác động của đại dịch Covid-19 để phát triển kinh tế đất nước”
Bình luận