2021-01-17 16:09:04

Chuyện thời covid (T.29): Các biến thể mới của coronavirus - chúng ta biết gì về chúng?

Siêu vi khuẩn SARS-CoV-2 liên tục đột biến. Loại virus được phát hiện ở Vũ Hán không phải là loại virus duy nhất hiện đang lưu hành trên thế giới. Đến tháng 7 năm 2020 đã ghi nhận ít nhất 12.000 đột biến của loại virus này. Không có gì ngạc nhiên vì vi rút RNA, bao gồm cả coronavirus SARS-CoV-2, rất thường xuyên đột biến, đặc biệt là khi có điều kiện thích hợp cho chúng (ví dụ như một sinh vật bị giảm khả năng miễn dịch và cho phép vi rút sinh sôi).

Hầu hết các đột biến không có ý nghĩa vì chúng biến mất nhanh chóng, nhưng một số ở lại với chúng ta lâu hơn, ví dụ như biến thể ở Anh, Ý, Nam Phi… Dưới đây chúng tôi sẽ giải thích lý do tại sao những đột biến này lại gây sự chú ý cao.

Biến thể SARS-CoV-2 của Anh

Chủng (biến thể) của Anh - được gọi là VUI-202012/01 - được phát hiện vào giữa tháng 9 năm 2020, nhưng thông tin về nó đã không được công khai cho đến tháng 12 năm 2020. Nó có ít nhất 17 đột biến. Một trong số đó - đột biến N501Y – thay đổi gen mã hóa protein gai mà coronavirus SARS-CoV-2 sử dụng để liên kết với thụ thể ACE2 ở người. Thụ thể này cho phép nó xâm nhập vào cơ thể con người. Sự thay đổi một phần protein này làm cho vi-rút dễ lây lan hơn (lên đến 70%) và dễ dàng lây lan giữa người với người hơn. Rất may, chủng vi khuẩn này không ảnh hưởng nghiêm trọng khi nhiễm COVID-19. Ngoài ra, chủng vi rút này nhanh chóng thay thế các chủng vi rút khác, do đó nó đã trở thành chủng vi rút thống trị ở Anh trong một thời gian tương đối ngắn.

Sự hiện diện của chủng này đã được xác nhận ở hầu hết các nước châu Âu, cũng như ở Mỹ, Canada, Úc và Nhật Bản. Biến thể này được "nhập khẩu" vào các quốc gia này bởi những người trước đó đã du lịch ở Anh hoặc tiếp xúc trực tiếp với những người Anh bị nhiễm bệnh.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) của Anh cảnh báo đột biến SARS-CoV-2 Anh sẽ tràn ngập Hoa Kỳ vào tháng 3/2021. Các trường hợp đột biến SARS-CoV-2 này đã được phát hiện ở 10 tiểu bang. Ở Ba Lan, sự hiện diện của chủng này vẫn chưa được xác nhận.

Biến thể SARS-CoV-2 của Ý

Vào khoảng tháng 2 và tháng 3 năm 2020, các nhà khoa học Ý đã công bố đã phân lập được chủng coronavirus Ý. Nó khác đáng kể so với ở Vũ Hán Trung Quốc. Vì vậy, một luận điểm đã được đưa ra là coronavirus không đến Ý trực tiếp từ Trung Quốc, nhưng có lẽ có một "điểm dừng chân" ở Đức. Kết quả là một số chủng đã phát triển ở Ý và bốn trong số đó gây sự chú ý. Đó là các chủng ở khu vực Bergamo và Lombardy, được đánh giá là có tốc độ lây nhiễm rất cao.

Biến thể SARS-CoV-2 Nam Phi

Biến thể của SARS-CoV-2, có tên là 501.V2, được xác định ở Cộng hòa Nam Phi có nhiều đặc tính giống với chủng ở Anh. Nó cũng có thể lây lan nhanh hơn nhờ sự đột biến của các gai. Ngoài ra, nó thường được phát hiện nhiều ở những người trẻ tuổi không có bệnh nền.

Chủng Nam Phi xuất hiện ở thủ đô nước này sau đợt dịch đầu tiên và hiện là biến thể virus chủ yếu ở các tỉnh Eastern Cape và Western Cape. Lần đầu tiên chủng virus này được biết đến là vào cuối tháng 12 năm 2020. Vẫn chưa không biết liệu nó có ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình nhiễm COVID-19 hay không. Điều này vẫn đang được nghiên cứu.

Trong vòng vài tuần, Biến thể của SARS-CoV-2 Nam Phi đã lan rộng khắp thế giới, gần đây nó đã được phát hiện ở Na Uy, Anh, Thụy Sĩ, Phần Lan, Nhật Bản, Úc và Hàn Quốc.

Biến thể SARS-CoV-2 Nigeria

Biến thể Nigeria của SARS-CoV-2 được gọi là P681H, có nguồn gốc khác với các chủng được phát hiện ở Anh hoặc Nam Phi. Nó không dễ lây lan và cho đến nay, không có bằng chứng cho thấy nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình nhiễm COVID-19 . Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là tình hình dịch tễ học ở Nigeria rất tồi tệ . Trong vài tuần qua số ca nhiễm mới đã tăng 50%. Những hiểu biết về chủng này dựa trên hai hoặc ba trình tự di truyền. Vẫn còn chưa rõ ảnh hưởng của đột biến coronavirus mới này đối với các vắc xin.

Đột biến SARS-CoV-2 Nigeria được phát hiện trong hai mẫu bệnh phẩm được thu thập vào ngày 3/8 và ngày 9/10/2020 tại bang Osun, miền nam Nigeria.

Biến thể SARS-CoV-2 Malaysia

Đột biến D614G, còn được gọi là biến thể SARS-CoV-2 Malaysia đã gây sự chú ý vào tháng 8 và tháng 9 năm 2020. Nó được phát hiện lần đầu tiên ở Malaysia, nhưng, như các nhà khoa học cho biêt, nó đã lan truyền trên khắp thế giới sớm hơn nhiều, có thể là từ tháng 2. Biến thể này dễ lây lan hơn nhưng ít gây chết người hơn. Với chủng này, một đột biến axit amin đơn đã xảy ra. Giáo sư Paul Tambyah, chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Quốc gia Singapore giải thích: "Trong trường hợp của D614G, có sự thay đổi của một axit amin đơn lẻ, từ D thành G, tức là axit aspartic thành glycine. Khi mầm bệnh tự sao chép, đôi khi chúng bị nhầm lẫn. Thông thường những nhầm lẫn này gây hại cho chúng, nhưng đôi khi lại giúp chúng, ví dụ cho chúng cơ hội lớn hơn để tấn công các tế bào.

Những đột biến này có thể làm giảm hiệu quả của vắc xin COVID-19 không?

Liệu các vắc-xin COVID-19 mà chúng ta đang sản xuất có hiệu quả chống lại các đột biến nói SARS-CoV-2 trên? Theo các nhà nghiên cứu, chủng SARS-CoV-2  Anh và các đột biến của nó trong protein sẽ không ảnh hưởng đến hiệu quả của vắc-xin (nghiên cứu của Pfizer đã xác nhận điều này). Trong trường hợp của biến thể SARS-CoV-2 Nam Phi thì khác. Các đột biến đã xảy ra liên quan chủ yếu đến protein của virus, và có thể khiến nó ít nhạy cảm hơn với phản ứng miễn dịch của cơ thể. Tuy nhiên, không có bằng chứng 100% cho điều này. Quá trình nghiên cứu vẫn đang được tiếp tục.

Xuân Nguyên

(Nguồn: https://zdrowie.radiozet.pl/Choroby/Choroby-zakazne/Mutacje-koronawirusa-wariant-brytyjski-poludniowoafrykanski-wloski)

Sửa lần cuối 2021-01-17 15:11:12

Bình luận

Bình luận qua Facebook