2020-04-24 06:32:06

Về các loại xét nghiệm coronavirus. Có thể làm ở đâu hiện nay tại Ba Lan?

  1. Hai loại xét nghiệm chính

Xét nghiệm duy nhất khẳng định nhiễm SARS-CoV-2 là test phân tử bằng cách lấy dịch nhầy của bệnh nhân ở đường hô hấp trên (ví dụ mũi, họng), sau đó tìm vật liệu di truyền của virus này trong dịch nhầy đó. Độ chính xác của các test phân tử là trên 99%. Nó được Tổ chức sức khỏe thế giới WHO cũng như Trung tâm Châu Âu Phòng ngừa và Kiểm tra dịch bệnh khuyến cáo dùng.

Mẫu thử lấy từ bệnh nhân được chở trong bình kín, nhiều lớp vỏ đến phòng thí nghiệm. Đầu tiên nó được chở đến phòng thí nghiệm có độ kín cấp ba (BSL-3). Đây là cấp của phòng thí nghiệm cho phép làm việc với các virus sống. Trước hết người ta làm virus ngưng hoạt động bằng cách cho vào các chất đặc biệt. Sau khi virus ngưng hoạt động, người ta tách ra axit nucleic (trong trường hợp này là RNA) – khi đó virus hết khả năng lây. RNA lấy ra sang được chuyển sang phòng thí nghiệm cấp hai (BSL-2) rồi xét nghiệm phân tử tại đó. Hiện có hai phương pháp làm khác nhau. Cách thứ nhất là phản ứng PCR với việc dùng một loại men tên gọi là reverse transcriptase (RT), cách thứ hai cũng vậy, nhưng dùng các máy thermal cycler để đọc kết quả trong thời gian thực tế RT-PCR dùng một đầu đọc DNA đặc biệt. Mỗi phương pháp có ưu điểm riêng, hướng vào các đoạn khác nhau của gen virus.

Nhân viên thực hiện xét nghiệm phải tuân thủ các quy tắc an toàn cá nhân cao nhất. Họ mặc quần áo che miệng, che mắt và tay: mặt nạ, găng tay, quần áo liền phòng hộ với phần che tay dài, chúng được loại hay khử khuẩn sau khi công việc kết thúc cùng các ống nghiệm và các chất thải khác. Điều kiện làm việc rất khó khăn do phòng thí nghiệm được giữ dưới áp lực (podciśnienie). Không khí khô, thay đổi luôn và lọc bằng các bộ lọc HEPA nên người làm xét nghiệm không thể ngồi lâu hơn 3–4 tiếng. Thời gian làm một xét nghiệm kéo dài từ vài tiếng đến tận 18 tiếng, khi có nghi ngờ người ta lặp lại thí nghiệm.

Theo ý kiến của của một số chuyên gia trên truyền hình Ba Lan thì số lượng nhân viên xét nghiệm từ trước đến nay ít vì đây là ngành ít người học do mức có lương thấp nhất trong ngành Y. Điểm nữa là phần tách vật liệu di truyền từ mẫu, ở một số phòng thí nghiệm phải làm bằng tay nên mất thời gian. Đây chính là lý do thời gian có kết quả khác nhau và Ba Lan không thể làm nhanh được. Có một vấn đề nữa mà một chuyên gia đề cập: các chất xét nghiệm phải nhập và một số nước như Mỹ khi có dịch đã cấm xuất các hóa chất ấy.

Một phương pháp hỗ trợ trong chẩn đoán nhiễm là test nhanh „mã vạch” (giống như các test thử xem có thai hai không) hay test kháng thể. Nó lấy một chút máu để nghiên cứu huyết thanh, dựa trên sự có mặt của các kháng thể tương ứng với coronavirusa SARS-COV-2 – các kháng thể IgMIgG. Có nơi làm thêm tìm kháng thể IgA nữa. Xét nghiệm loại này có thể lấy máu từ tĩnh mạch ven (loại test nửa định lượng - półilościowe) hay máu ở đầu ngón tay (test định tính - jakościowe). Kết quả âm tính của xét nghiệm này (không có kháng thể) chứng tỏ người xét nghiệm chưa bị nhiễm coronavirus, nhưng cũng có thể đã mắc nhưng ở giai đoạn đầu, vì vậy xét nghiệm này không dùng được để phát hiện sớm lây nhiễm. Khi kết quả là dương tính, tức có mặt của cả hai kháng thể IgMIgG chứng tỏ người xét nghiệm đã mắc virus và đã khỏi. Thông thường, sự có mặt của kháng thể IgG chứng tỏ virus đã bị loại khỏi cơ thể. Do mức độ chính xác của các test này hiện chỉ khoảng 30%, nên để khẳng định chắc chắn, những người dương tính nên làm xét nghiệm di truyền nói ở trên đầu, tức lấy dịch từ mũi-họng.

  1. Các nơi làm xét nghiệm ở Ba Lan

Đầu dịch, ở Ba Lan chỉ có 11 trung tâm có thể làm test phân tử SARS-CoV-2. Các phòng thí nghiệm làm cả ngày lẫn đêm là: Viện Sức khỏe công Quốc gia: (Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego – Państwowym Zakładzie Higieny - NIZP – PZH), Bệnh viện Lây (Szpital Zakaźny) ở Vác-sa-va và chín trạm vệ sinh dịch tễ ở các tỉnh Olsztyn, Wrocław, Łódź, Katowice, Kielce, Rzeszów, Gorzów Wielkopolski, Poznań, Gdańsk. Bộ Y tế Ba Lan cùng với việc tăng dịch đã mở thêm các phòng thí nghiệm khác. Các nơi này chỉ làm các xét nghiệm do Cơ quan vệ sinh dịch tễ (Sanepid) giới thiệu.

Từ một tuần nay trong lều ở trước cửa Uỷ ban Quận Ursynow đã có thể xét nghiệm coronavirus. Xét nghiệm do hãng Diagnotyka thực hiện. Các nhân viên y tế được thử miễn phí, còn những người khác phải trả 584zl. Hiện đã có hơn 400 người làm xét nghiệm, chủ yếu là các nhân viên y tế. Đây là các test di truyền, tức giống loại xét nghiệm chính xác như của Sanepid làm trong các bệnh viện.

Hãng Diagnotyka cũng làm các test kháng thể, xét nghiệm cả ba loại IgM, IgA, ImG với giá hiện là 285 zl ở 213 cơ sở trong cả nước (xem trang mạng: https://zdrowegeny.pl/test-na-koronawirusa-przeciwciala-iga-igg-igm)

Hai hãng khác cũng đã quyết định thực hiện làm test kháng thể thu tiền:

Trung tâm Y tế POLMED có làm các test kháng thể với giá 160 zloty ở:

Gdańsk – ul. Startowa 1

Gdynia – ul. 10 Lutego 11

Katowice – ul. Dąbrówki 10

Kraków – ul. Lubicz 23A

Olsztyn – ul. Wyszyńskiego 5B

Poznań – ul. Górecka 1

Starogard Gdański – Os. Kopernika 21

Warszawa – ul. Puławska 410A

Warszawa – ul. Twarda 18 (vào lối cửa sau)

Wrocław – ul. Grabiszyńska 208

Trung tâm ALAB cũng làm test này với giá 220 zloty. Xem: https://www.alablaboratoria.pl/20009-coronavirus---sars-cov-2----to-juz-pandemia.

Theo thời gian số nơi làm các xét nghiệm coronavirus sẽ ngày một nhiều hơn.

Nguyễn Hữu Viêm (tổng hợp tin từ các trang mạng và truyền hình Ba Lan)

Sửa lần cuối 2020-04-24 04:33:40

Bình luận

Bình luận qua Facebook