Judyta Watoła
16- 05-2020
Bộ trưởng Szumowski (Ảnh: Sławomir Kamiński / Agencja Gazeta)
Chính phủ đóng băng đất nước khi có hàng chục ca lây nhiễm hàng ngày. Giảm đóng băng khi con số là vài trăm
Tôi thức dậy buổi sáng. Không ho, không sổ mũi, không sốt. Thở bình thường. Có nguy cơ. Ôi, triệu chứng điển hình của COVID loại không có biểu hiện rồi!
Trích dẫn ở dòng đầu bài chỉ ra sự ngược đời của tình hình nước ta. Người ốm là những người đang ốm và những người không bị ốm. Thêm nữa, số người không bị ốm nhiều hơn. Ta thấy điều này chẳng hạn qua việc thử xét nghiệm của thợ mỏ. Trong số vài nghìn người được xét nghiệm cho thấy nghìn người nhiễm. Không một ai có triệu chứng gì cả. Nói một cách khác là: mọi người đã có triệu chứng COVID không có biểu hiện.
Chính vì các thợ mỏ này mà tuần qua đã có con số kỷ lục – số nhiễm mới của một ngày lên đến gần sáu trăm. Chính phủ đóng băng đất nước khi có hàng chục ca lây nhiễm hàng ngày. Giảm đóng băng khi con số là vài trăm. Chỉ ở một vùng, nhưng mật độ dân cao, nơi lây nhiễm có thể bắt đầu nhanh.
Vậy liệu có cần đóng băng cả nước ở mức độ đấy không? Hay chỉ cần một số quy định cấm, nhưng thực hiện xét nghiệm trên diện rộng, cách ly nhanh những người lây nhiễm và bỏ cách ly cho những người khác dể họ có thể làm việc, và kinh tế ít thiệt hại hơn chăng?
Ồ, không được! Chính phủ không tin chúng ta. Họ cho là phải dọa ta sợ, nếu không thì chúng ta không tin là có mối đe dọa. Một số bắt buộc và cấm đoán còn vô lý – như cấm đi vào rừng – chúng chỉ nhằm một điều này: để mọi người cảm thấy phải sợ. Không quan trọng đó là sợ virus hay cảnh sát. Quan trọng nhất là mọi người phải nghe họ. Và rất nhiều người đã tin là ta gặp một mối đe dọa mà nhân loại chưa hề biết, đến mức là mặc dù đang có bệnh hiểm nghèo vẫn sợ phải đi khám bác sỹ ung thư hay bác sỹ tim mạch.
Bộ Y tế tuy nhiên giờ lại kêu gọi chúng ta đi khám bệnh. Tại sao lại phải đi trong khi suốt hai tháng qua chỉ nghe lặp đi lặp lại là „hãy ở nhà”? Mà chính phủ đã bãi bỏ tình trạng dịch đâu.
Sau thợ mỏ sẽ là ai đây?
Đúng, không phải chỉ nước chúng ta bị phải ở trong nhà. Câu hỏi là làm thế chúng ta đã được gì? Chúng ta có ít người chết hơn Thụy Điển, nhưng đường cong lây nhiễm cũng có đường dích dắc tương tự thế. Các đồ thị dích dắc ấy không phản ánh quá trình dịch thực sự, đường này, như những nhà nghiên cứu về dịch nhắc đi nhắc lại – bao giờ cũng phải có hình dạng của đường cong Gauss, tức phải có đỉnh rõ rệt. Cái đỉnh rõ rệt ấy thấy được cùng với việc đóng cửa mọi thứ có thể đóng và tiến hành xét nghiệm trên diện rộng như Úc, New Zealand hay Hàn Quốc đã làm.
Ở ta số xét nghiệm làm quá ít. Chỉ định để test rất hẹp, khả năng của các phòng thí nghiệm quá nhỏ. OK, trong vòng hai tháng nó đã tăng từ vài nghìn đến hai chục nghìn mỗi ngày. Nhưng phải đợi kết quả đôi khi mất ba bốn ngày. Các chất dịch lấy từ thợ mỏ phải chở đi đến các phòng thí nghiệm ở khắp Ba Lan vì ở vùng Śląsk có quá ít chỗ. Thế nếu đồng thời cùng với các thợ mỏ, hàng loạt những người chở mẫu hay ai đó ốm nữa thì sẽ ra sao?
Việc xét nghiệm cho thợ mỏ là phi pháp
Nếu ông bộ trưởng nhắc đi nhắc lại hàng ngày là có đợt sóng dịch nữa vào mùa thu, và cả hai loại dịch vì có thêm dịch cúm mùa, thế thì tại sao không tổ chức để mỗi bệnh viện lớn có phòng thí nghiệm PCR của mình và có thể làm xét nghiệm ngay tại chỗ? Tại sao không tổ chức các điểm lấy mẫu ở mỗi phòng khám gia đình? Tại sao không thay đổi điều kiện cho xét nghiệm? Cho đến hôm nay quy định chỉ cho những người đã có biểu hiện COVID-19 và những người tiếp xúc trực tiếp với họ. Chỉ bệnh viện và cơ quan vệ sinh dịch tễ sanepid có quyền cho làm test, còn bác sỹ gia đình, người đầu tiên tiếp xúc với người bệnh thì không được quyền. Thế thì theo quy định này, việc xét nghiệm cho các thợ mỏ, mà lần này chính quyền cũng khoe, về nguyên tắc là bất hợp pháp.
Phải, đây chỉ là việc làm cho một nhóm nghề mà mọi chính phủ đều sợ họ. Các giải pháp hệ thống cho tất cả mọi người hiện không có. Không có ngay chỉ việc xét nghiệm cho nhân viên các bệnh viện và các nhà dưỡng lão, dù rằng nhóm này là nhóm bị đe dọa nhất. Tệ nhất là khi giảm đóng băng cả nước, bộ cũng đóng băng việc làm xét nghiệm. Sẽ chỉ các phòng thí nghiệm mà chính phủ cho phép mới được làm, và chỉ với điều kiện là họ không được làm quá 30% các xét nghiệm thu tiền mà thôi. Ai vượt quá giới hạn này thì sẽ mất giấy phép làm xét nghiệm. Còn ai làm không giấy phép thì phòng thí nghiệm ấy bị đóng cửa.
Việc điều khiển bằng lệnh như vậy chưa bao giờ đạt kết quả cả. Nó càng không thể hiểu được khi có dự báo của ông bộ trưởng là làn sóng dịch diện rộng sẽ có vào mùa thu tới.
Vậy lây nhiễm đang tăng hay đang giảm rồi
Khó mà hiểu được bộ trưởng Szumowski. Chẳng hạn ông nghĩ gì khi nói câu này: „Chúng ta đang ở giai đoạn dịch tắt và bước vào khuynh hướng tăng”? – Do thiếu ngủ nên tôi không biết tôi đang nói gì, liệu nó tăng hay nó giảm nhỉ – nghệ sỹ tấu hài (kabaret) Czesuaf đóng vai ông bộ trưởng hát nhạc rap trong khuôn khổ chiến dịch Challenge 16.
Lúc mới có dịch vào tháng ba, ông Szumowski thuyết phục là khẩu trang không cần và không bảo vệ được lây nhiễm. Sau đó chính phủ bắt mọi người phải đeo, ngay cả ngoài không gian rộng, trên các phố không người.
Và Szumowski đã nói việc bắt buộc ấy sẽ trong hai năm hay lâu hơn, đến khi có vac-xin. Nhưng mới được hai tuần và ta đã nghe thấy họ đang xem xét việc bỏ đeo khẩu trang.
Các cố vấn bí mật và tin cậy
Ta muốn được biết ai làm cố vấn cho chính phủ và ông bộ trưởng về vấn đề liên quan đến dịch. Không được đi cắt tóc hay làm đẹp trong hai tháng đối với phần lớn chúng ta chỉ là kém thuận tiện. Nhưng với người thợ cắt tóc hay làm đẹp thì đó là vấn đề sống còn. Vậy trên cơ sở nào họ phải tin chính quyền? Ai gây cảm hứng cho ông bộ trưởng để ông lúc nói thế này, lúc nói thế khác?
Chúng tôi đã hỏi bộ việc này cách đây nhiều tuần. Câu trả lời mới đến có vài ngày và chúng tôi biết là các cố vấn cho bộ trưởng là chuyên gia ở Cơ quan Vệ sinh Quốc gia (Państwowy Zakład Higieny) và các có vấn quốc gia trong đó có lĩnh vực bệnh lây. Có điều lạ lùng là – khác với ở các quốc gia khác – họ không hề xuất hiện trong các cuộc họp báo của chính phủ cả. Họ không đứng tên mình cho bất cứ quyết định nào về ra hay bỏ hạn chế cả.
Mà nói chung thì cũng chả biết có họ hay không vì lần khác hỏi ông Szumowski về các chuyên gia cố vấn cho ông thì ông đã trả lời là: – Tôi không thể nói tên họ vì đây là các cá nhân.
Ông cam đoan là „phần lớn họ làm công việc xã hội”: „Đó là các nhà khoa học tạo ra mô hình, phân tích nó. Tôi nói chuyện với họ thường xuyên. Họ công bố. Tôi gọi cho họ và họ gọi cho tôi. Tôi hỏi họ về một số biện pháp và một số nghi vấn (…) Giống khi nhiều năm trước, tôi là giáo sư y tế, thì mọi người khác nhau đã gọi cho tôi, hỏi tôi giải thích cho họ các nghi vấn”.
Ta đang đi vào tháng có dịch thứ ba với viễn cảnh là vào mùa thu dịch còn tăng, thế mà ông bộ trưởng cho đến giờ vẫn không thành lập nhóm chuyên gia cho họ có mọi dữ liệu thông tin để họ có trách nhiệm phân tích, trên cơ sở đó chính phủ có thể ra các quyết định có nghĩa. Ôi, ông bộ trưởng tự gọi cho „các cá nhân” và xin họ lời khuyên, giống như trước đây các người quen ông gọi điện xin ông lời khuyên.
Trong Bộ Y tế họ đều đặn lập ra hàng chục nhóm giải quyết các vấn đề khác nhau, ví dụ như nhóm tìm các điểm bất hợp lý trong hệ thống y tế. Thế mà nhóm cho vấn đề trọng yếu, quan trọng cho hàng thập kỷ, như nhóm chống dịch lại không có! Đây chính là vấn đề tốt cho ngay cái nhóm tìm các điều bất hợp lý vừa nói.
Đáng xấu hổ, thưa ngài bộ trưởng
Bộ trưởng với học hàm giáo sư y khoa nên cảm thấy xáu hổ. Cả bộ lẫn Quỹ Y tế Quốc gia NFZ không lo đến việc các bệnh nhân mắc những bệnh khác với COVID-19 được chăm sóc hợp lý khi có dịch. Chả có các hướng dẫn cho các bệnh viện ngoài lệnh của Quỹ là dừng các cuộc mổ. Hậu quả là một sự hỗn loạn. Một số bệnh viện dừng hoàn toàn, số khác thử tiếp tục chữa bệnh. Mỗi nơi một kiểu. Hai tháng đã qua, ở đôi chỗ thì tình hình rõ, nhưng các hướng dẫn rõ ràng cho các bệnh viện, bệnh nào khi dịch vẫn chữa được, chữa cho ai... vẫn không hề có.
Vậy làn sóng dịch mùa thu tới ta lấy gì để chữa
Liệu mùa thu tới chính phủ lại ra lệnh cách ly? Có tăng số giường ở bộ phận hồi sức cấp cứu không? Nếu có thì tăng bao nhiêu? Liệu công nghiệp có chuyển sang sản xuất khẩu trang và quần áo phòng hộ không, vì sẽ phải cần? Hay ta lại dùng máy bay Antonov nhập hàng dởm từ Trung Quốc?
Chúng tôi cũng hỏi Bộ cách đây vài hôm việc chuẩn bị cho dịch vừa rồi và cho mùa thu tới sẽ mất khoảng bao nhiêu tiền. Nếu dịch sẽ lớn hơn bây giờ thì liệu vẫn áp dụng mô hình chuyên về Covid như bây giờ hay không? Hay để mỗi bệnh viện lớn có khoa lây và phòng thí nghiệm có khả năng xét nghiệm COVID có hơn không?
Cuối cùng thì ta lấy tiền đâu để chữa bệnh? Tiền vào quỹ NFZ sẽ hụt đi bao nhiêu nếu thất nghiệp tăng như vậy?
Chúng tôi lại không nhận được các câu trả lời. Chắc ông bộ trưởng chưa kịp gọi để hỏi. „Để mỗi người ốm khỏi bệnh, tôi có trước mắt các túi đựng xác” – Czesuaf đóng giả Szumowskiego hát. Câu này đủ để giải thích cho chúng ta rồi.
QV
Nguồn:
https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,25949794,telefon-do-przyjaciela-czyli-kogo-sie-radzi-minister.html
Bình luận