Bài phân tích của KAMIL DZIUBKA, 30/10/2020, 20h49
Mateusz Morawiecki
Thủ tướng Mateusz Morawiecki, và trước đó là tổng thống Andrzej Duda đã quyết định đóng vai những người cảnh sát tốt bụng trong vở kịch mà đảng PIS đã mất quyền kiểm soát: kịch bản nát bét, đèn rơi vỡ trên sân khấu, các diễn viên tháo chạy còn công chúng ném ghế lung tung. Trong khi đó, cho đến giờ, vị đạo diễn vẫn chưa hề có ý định ngưng buổi diễn.
Cuộc chiến bùng nổ sau khi Tòa án Hiến pháp ra phán quyết về việc nạo phá thai đang bắt đầu làm đảng PIS chảy máu bị thương nặng nề. Hai cuộc thăm dò dư luận mới nhất (của Kantar và CBOS) làm trong tuần lễ gần đây cho thấy sự sụt giảm lớn việc ủng hộ cho đảng của ông Jarosław Kaczyński.
Còn chính ông ta thì đang im tiếng sau bài phát biểu hôm thứ ba, lúc ông thay vì xoa dịu tình hình thì lại đổ thêm dầu vào lửa. Song lời nói của ông về việc cần thiết phải bảo vệ nhà thờ đã gặt hái kết quả. Các nhóm nhỏ những bọn lưu manh giả danh cổ động viên bóng đá (kibol) đã hưởng ứng, chúng chả phải chỉ đứng quanh bảo vệ các nhà thờ, mà đã tấn công những người biểu tình ở các thành phố khác nhau. Theo lời kêu gọi của ông ta.
Các cuộc phản đối tuy vậy càng ngày càng đông. Tình hình bắt đầu vượt ra ngoài tầm kiểm soát của nhà cầm quyền. Thêm vào đó là các con số kỷ lục về lây nhiễm coronavirus, kéo theo là việc hệ thống y tế đang bung vỡ.
Trong tình hình ấy, tổng thống Andrzej Duda đã quyết định – theo ông khẳng định – đưa ra một đề nghị dung hòa về thay đổi của luật bảo vệ cuộc sống, nó nhằm giảm một phần các hiệu lực của bản án của Tòa án Hiến pháp. Phán quyết (hiện vẫn chưa công bố) không cho phép nạo phá thai khi cả thai nhi có dị tật hoàn toàn.
Việc sửa đổi của tổng thống nhằm tới việc phụ nữ không bắt buộc phải sinh con khi đã biết, rồi đứa trẻ cũng sẽ chết. Tuy nhiên chỉ đọc sơ đề nghị ngắn ngủi ấy cũng cho thấy tranh luận về điều này trong Quốc hội sẽ rất căng thẳng. Đại diện của những người biểu tình và phe đối lập đã tỏ ý rằng đây chả là một đề nghị dung hòa gì.
Hôm nay, thủ tướng Mateusz Morawiecki cũng vào cuộc ủng hộ tổng thống. Ông khuyến khích việc ủng hộ sáng kiến của vị nguyên thủ quốc gia. Ông nói là ông hiểu sự phẫn nộ của phụ nữ, nhưng thuyết phuc họ là cái mà ông Andrzej Duda đã gửi đến Quốc hội đáp ứng được đòi hỏi của những người biểu tình.
Chiếc bẫy cho phe đối lập
Tuyên bố của người đứng đầu chính phủ rành rành là việc thử chơi trên một chiếc đàn dương cầm khác chiếc đàn mà vị chỉ huy của ông ta chơi, tức của ông Jarosław Kaczyński. Với giọng xoa dịu, ông Morawiecki lộ rõ là thử kéo phe đối lập trong Quốc hội vào bẫy: mời họ thảo luận về đề tài „thỏa thuận”, cho dù không phải phe đối lập đã khởi sự ra cuộc phản đối.
Đối với chính phủ thì Diễn đàn công dân (Platforma) và Cánh tả (Lewica) là các đối thủ dễ chơi hơn các đường phố không kiểm soát được. Ta thấy ở đây một chiến thuật có tính toán trước. Nếu đề nghị bị bác bỏ, thì sẽ có thể đổ tội cho phía bên kia.
Ở câu trên tôi chủ ý dùng từ „chiến thuật -taktyka” thay vì từ „chiến lược -strategia”. Không thấy có chiến lược ở đâu cả. Đảng PiS không dự kiến đến quy mô của các cuộc phản đối. Họ đã không làm các nghiên cứu sâu trước khi tuyên bố phán quyết của Tòa án Hiến pháp.
Từ phân tích tình hình tuần qua cho thấy, phần lớn những cử tri của đảng PIS không hài lòng với quyết định của các chánh án của Tòa án Hiến pháp TK, đơn giản là họ không muốn có thay đổi gì về luật nạo phá thai.
Cũng không biết là giọng xoa dịu của ông thủ tướng và đề nghị „dung hòa” của tổng thống là cố gắng để thoát khỏi tình huống, hay chỉ là cách kéo dài thời gian.
Về phía bên kia thì có các việc làm đã rõ: tuyên án (vẫn chưa in), lệnh của Tổng Công tố ra lệnh truy tố những người tổ chức các cuộc biểu tình mà họ cho là bất hợp pháp và việc tuyên truyền của đài truyền hình TVP do đảng PiS kiểm soát, đài này đang cố gắng truyền đạt tới người xem là những người biểu tình mang theo virus, tức mang đến chết chóc.
Và nói cho cùng, ta cũng không hiểu rõ ý định của chính tổng thống nữa, ông đã là một trong những người đầu tiên thể hiện sự hài lòng sau tuyên bố của các chánh án dưới sự chỉ đạo của bà Julia Przyłębska.
Thêm nữa, chính ông Andrzej Duda trong nhiều năm là người chịu trách nhiệm nội dung luật mà Tòa Hiến pháp vừa tuyên. Từ năm 2015 ông đã không đưa ra bất cứ một đề xuất nào về luật trong lĩnh vực này, dù rằng ông có trong tay đủ mọi công cụ để làm việc này.
Ta cũng không biết liệu đề nghị sửa đổi của ông đã có ý kiến của ông Jarosław Kaczyński chưa. Ông này mới là người cuối cùng quyết định đảng của mình có nhượng bộ trước các sức ép của đường phố hay không. Nhất là nhà lãnh đạo của đảng PiS là người rất giỏi trong xử lý các tình huống xung đột.
Có thể công nhận rằng một phần lớn các thiệt hại là không khắc phục được, và phải cứu những gì có thể cứu. Và thế có nghĩa đó là một kịch bản tiếp tục phân hóa và mâu thuẫn càng căng thẳng lên.
Ông Kaczyński không thích nhượng bộ, nhưng có thể làm việc ấy. Gần đây (ít nhất là thế) ông đã nhượng bộ về vấn đề năm điểm với gia súc (piątka dla zwierząt), tức một đề án mà chính ông đứng tên. Một bước lùi tiếp có thể với ông là không nuốt nổi. Trừ phi ông phải thừa nhận là nếu tiếp tục theo đường lối cứng rắn ấy sẽ đe dọa đến sự gắn kết của thứ quan trọng nhất đối với ông, tức đảng của mình.
Còn ngày càng có nhiều tín hiệu trong đảng PiS là cấp dưới không thể hiểu nổi và trước hết là tại sao cấp trên lại làm vậy. – Kế hoạch ở đâu? – ta nghe thấy các câu hỏi.
Nguyễn Hữu Viêm
(nguồn: https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/aborcja-nowa-propozycja-prezydenta-co-zrobi-opozycja/91el5w
Bình luận