Treo cờ trong ngày 1-5
Vào ngày 1 tháng 5,
chúng ta kỷ niệm Ngày Quốc tế Công nhân đoàn kết, được gọi là Ngày Lao động. Ngày
lễ quốc tế của giai cấp công nhân ở Ba Lan trong những năm qua đã thể hiện qua
các cuộc tuần hành đầu tiên và các cuộc bãi công trong các nhà máy, các lễ kỷ
niệm thời Cộng hòa Ba Lan thứ II và các cuộc diễu hành tuyên truyền thời cộng sản
cùng với các cuộc hành hương của nhân dân lao động đến Thánh địa Jasna Góra.
Việc kỷ niệm Ngày quốc tế đoàn kết nhân dân lao động liên quan đến sự phát triển của phong trào công nhân trong những thập kỷ cuối của thế kỷ 19. Năm 1886, cảnh sát Hoa Kì dập tắt cuộc đình công của công nhân ở Chicago. Lý do phản đối không phải là do vi phạm quyền của người lao động mà do việc hiện đại hóa nhà máy theo kế hoạch đã đồng nghĩa với việc sa thải một bộ phận lớn công nhân. Các cuộc đụng độ với cảnh sát bắt đầu vào ngày 1 tháng Năm. Vào ngày 4 tháng 5, một trong những công nhân đã ném bom vào các sĩ quan. Mười một công nhân và bảy cảnh sát đã thiệt mạng. Tòa án đã kết án bảy trong số những kẻ cầm đầu bạo loạn với mức án tử hình.
Ba năm sau, Đại hội của Quốc tế thứ II công nhận ngày kỷ niệm bắt đầu các cuộc bạo động đẫm máu này là Ngày Lao động. Những người theo chủ nghĩa xã hội đã mô tả những người bị kết án như những kẻ tử vì đạo trong cuộc chiến vì quyền lợi của người lao động. Bài thánh ca "Na dnia 1 maja" (cho ngày 1 tháng 5) được công bố trong dịp đó đã sử dụng giai điệu của bài "Warszawianka" của Wacław Święcicki (sau này được gọi là "Warszawianka 1905").
Phong trào xã hội chủ nghĩa ở Ba Lan lúc bấy giờ đang hồi sinh sau sự thất bại của Quốc tế vô sản I. Các cuộc tuần hành và bãi công đầu tiên đã được Quốc tế Vô sản II và Liên minh Công nhân Ba Lan tổ chức. Năm 1891, các cuộc đụng độ với quân đội đã diễn ra ở Łódź và Żyrardów, sau đó là các cuộc đàn áp của chính quyền Nga hoàng. Trong số các cuộc biểu tình sau đó, cuộc cách mạng năm 1905 có quy mô lớn nhất. Truyền đơn và nhật báo đã được phát hành vào ngày 1 tháng Năm.
Lãnh tụ của lực lượng cánh tả độc lập Ba Lan lúc ấy là Bolesław Limanowski đã tổng kết những tác động của cuộc cách mạng trong lời kêu gọi của ông được phát đi tại Warszawa: "Biểu hiện bất ngờ này đã thể hiên ý chí của dân tộc khiến cả kẻ xâm lược và kẻ bóc lột khiếp sợ. Họ đã kêu gọi đồng bào bằng tiếng mẹ đẻ mà trước đây từng bị khinh miệt. Bọn bóc lột thấy cần phải nhượng bộ người lao động và tiết chế lòng tham của mình ”.
Nền Cộng hòa Ba Lan thứ II
Thời Cộng hòa Ba Lan II, ngày 1 tháng 5 đã được tổ chức trong bão táp. Bầu không khí chính trị nóng bỏng sinh ra từ các cuộc tranh chấp giữa các đảng cánh tả và dân chủ quốc gia đã tạo điều kiện cho các cuộc biểu tình đường phố nhằm phô trương sức mạnh của các nhóm. Những người ủng hộ đảng cánh tả độc lập và ủng hộ đảng cộng sản của Ba Lan ẩu đả trên đường phố. Đảng Do Thái Bund cũng tổ chức các cuộc diễu hành riêng biệt. Ở một số vùng, giới nông dân cũng có những lễ kỷ niệm riêng. Ở những nơi này các cuộc tuần hành đặc biệt ấn tượng do có sự tham gia của những nhóm ca nhạc dân gian. Tất cả các cuộc tuần hành và mít tinh đều được bảo vệ bởi lực lượng dân quân của đảng có trang bị vũ khí (đôi khi có súng).
Tại các trung tâm công nghiệp lớn nhất nước như Warszawa, Łódź và Górny Sląsk - công nhân tập trung tại các nhà máy hoặc khu vực lân cận rồi cùng nhau tham gia các cuộc tuần hành lớn ở trung tâm thành phố.
Đôi khi, trong các cuộc diễu hành thời đó, người ta mang theo chân dung của các nhà lý thuyết về chủ nghĩa xã hội như Karl Marx và Friedrich Engels, cũng như Ignacy Daszyński và nhà lãnh đạo xã hội chủ nghĩa Giacomo Matteotti – người từng bị phát xít Ý sát hại. Khác với các cuộc mít tinh được tổ chức ở các nước châu Âu, những cuộc biểu tình do đảng cánh tả độc lập của Ba Lan tổ chức được phân biệt bằng các bài hát như "Czerwony banner" (Biểu ngữ đỏ - thay cho Quốc tế ca) và "Warszawianka 1905". Các cuộc tuần hành ở thủ đô thường kết thúc tại Quảng trường Dąbrowski, nơi các nhà lãnh đạo của đảng đã có những bài phát biểu đầy nhiệt huyết.
Những năm 1950 và 1960
Sau Thế chiến thứ hai, mặc dù thủ đô đã đổ nát, vào ngày 1 tháng 5, cuộc duyệt binh đầu tiên ở Ba Lan do những người cộng sản tổ chức đã đi từ Quảng trường Teatralny, qua Krakowskie - Przedmieście đến giao lộ với Aleje Jerozolimskie. Ngoài các bài phát biểu "nghi lễ" lặp đi lặp lại nhấn mạnh tầm quan trọng của tình hữu nghị với Liên Xô và "những thay đổi dân chủ", đại diện của chính phủ mới cũng cảnh báo về những "kẻ thù của nhân dân". Điều đặc trưng cho thời kỳ tồn tại đầu tiên của "Cộng hòa Nhân dân Ba Lan" là cùng với thông tin về lễ kỷ niệm ngày 1/5, các thông báo về lễ kỷ niệm ngày Hiến pháp 3/5 cũng đã được công bố.
Trong những năm tiếp theo, khi hệ thống mới được củng cố, các lễ kỷ niệm ngày 1 tháng 5 ngày càng trở nên đại chúng và bắt buộc hơn. Ngày 1 tháng 5 được chính thức như một ngày lễ, được nghỉ việc là một xác nhận về điều này. Tuyên truyền của cộng sản trong thời kỳ Stalin dường như phản ánh chính xác các quy định của Đạo luật tháng 4 năm 1950. Trong cuộc tuần hành vĩ đại ngày 1/5/1950, có nhiều biểu ngữ và lời lẽ dành cho "hợp tác và hữu nghị" với Liên Xô.
Bước sang năm 1956, cường độ tuyên truyền tư tưởng đã giảm bớt phần nào. Nhiều "đạo cụ" của thời Stalin đã biến mất, trong đó có chân dung của các nhà lãnh đạo Liên Xô và các nhà lãnh đạo của giai cấp lao động vốn được tuyên truyền trân trọng (ngoại trừ "nhà lãnh đạo cách mạng” Vladimir Lenin). Việc thiếu đi những cuộc diễu hành không liên quan gì đến nguy cơ cao về mất việc làm. Bài phát biểu của Władysław Gomułka đã không đề cập đến sự cần thiết phải tăng cường cuộc chiến chống lại "các nước đế quốc", mà chỉ nói đến cạnh tranh.
Nỗi thất vọng với chế độ của Gomułka và các sự kiện của năm 1968 đã khiến cộng đồng sinh viên biểu tình phản đối sự đàn áp. Sự kiện đầy màu sắc nhất đã xảy ra ở Wrocław, nơi các sinh viên diễu hành trước khán đài danh dự với khẩu hiệu: "Hôm nay chỉ có gấu nói sự thật" và "Hãy đọc 'Świerszczyk', vì anh ấy không nói dối". Tên của vị bí thư thứ nhất của đảng cũng được xướng lên một cách mỉa mai. Điều tương tự cũng xảy ra vào tháng 5 năm 1971, vài tháng sau vụ đàn áp ở Vùng ven biển.
Bầu không khí trong ngày 1 tháng 5 vào những năm 1970 đã khác hẳn. Theo ý định của lãnh đạo đảng, người dân đã được tự do hơn. Xưởng phim tài liệu Ba Lan giới thiệu ngày 1 tháng 5 như là một ngày vui vẻ, quy tụ đại diện của tất cả các ngành nghề. Cuộc diễu hành đặc biệt ấn tượng tại Warszawa vào ngày 1 tháng 5 năm 1975 đã trở thành đỉnh cao của sự thịnh vượng thời Gierek (tổng bí thư đảng CNTN Ba Lan –ND). Bài tường thuật tuyên truyền của phim gần như bỏ hoàn toàn những tư tưởng vĩ đại của ngày lễ. Chỉ nhắc lại những thành công của đất nước trong bốn năm qua.
Lễ kỷ niệm ngày 1 tháng 5 tại Quảng trường Rynek Główny ở Kraków năm 1987
Jerzy Ochoński / PAP
Những năm 80.
Năm 1981, các nhà hoạt động của công đoàn "Đoàn kết" đã tham gia các lễ kỷ niệm chính thức. Bộ Chính trị của Đảng Công nhân Thống nhất Ba Lan ghi nhận nhiều tư tưởng "chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa chống Xô Viết". Kể từ năm 1982, nhiều ngày lễ 1/5 đã có xảy ra bạo loạn. Năm 1985, một cuộc tuần hành chính thức (do nhà cầm quyền tổ chức) ở Gdańsk gần như bị đập tan, hoàn toàn không phải do công đoàn "Đoàn kết" của Lech Wałęsa, mà là bởi „Phong trào Xã hội Thay thế vô chính phủ”.
Năm 1986, phe đối lập đã thành công trong việc tìm cách giảm lượng người tham dự các cuộc diễu hành 1 tháng 5 bằng cách gọi điện đến các công xưởng - những người gọi điện đã mạo danh các cán bộ của các đảng bộ địa phương, thông báo rằng lễ kỷ niệm đã bị hủy bỏ do thảm họa Chernobyl (vụ nổ nhà máy điện hạt nhân -ND). Vào những năm 1980, ngày lễ lao động đích thực đã không được chú ý nhiều do cha cố Jerzy Popiełuszko thường tổ chức những cuộc hành hương cho những người lao động đến Jasna Góra (đất thánh của Ba Lan-ND) vào ngày này.
Nền Cộng hòa thứ III của Ba Lan
Lễ kỷ niệm ngày 1 tháng 5 năm 1989 có một qui mô đặc biệt. Trong bầu không khí của chiến dịch bầu cử thực sự đầu tiên trong lịch sử của Cộng hòa Nhân dân Ba Lan, cuộc tuần hành hợp pháp của phe đối lập, bắt đầu từ phần mộ của cha Popieluszko đã được tổ chức. Những khẩu hiệu được hô vang: "Đả đảo cộng sản" và "Đừng đứng sang một bên, hãy tiến lên phía trước". Cuộc biểu tình do chính quyền tổ chức trên Quảng trường Zwycięstwa diễn ra vô cùng yếu ớt. Năm 1989, truyền thống diễu hành, vốn chỉ là cái bóng của các lễ kỷ niệm trước đây, vẫn được duy trì ở Bydgoszcz, Poznań và Szczecin. Ở những nơi khác, nó được giới hạn trong các cuộc mít tinh và lễ hội.
Đạo luật Ngày Lao động đã có hiệu lực hơn nửa thế kỷ. Năm 2007, Quốc hội đã thông qua đạo luật sửa đổi. Trong phần mở đầu của đạo luật này, biện minh cho những tư tưởng của ngày lễ Lao đông có đoạn: "Để tri ân tất cả những người đã có công tạo nên sự vĩ đại của quê hương chúng ta, ủng hộ sự phát triển và xây dựng tương lai cho các thế hệ tiếp theo, nhấn mạnh giá trị của con người lao động - được hiểu là nghĩa vụ đạo đức của con người, nhưng cũng là để hoàn thiện thế giới xung quanh chúng ta thông qua sự phát triển toàn diện của con người, quan tâm đến việc bảo tồn phẩm giá của con người lao động cũng như quyền tự do và trí tuệ liên quan đến họ”.
Sau năm 1989, việc cử hành ngày lễ lao động trong công chúng đã kèm theo những hoạt động mang tính chất tôn giáo. Ngày 1 tháng 5 cũng là ngày lễ Thánh Józef Rzemieślnik. Nó được Giáo hoàng Pius XII tuyên bố vào ngày 1 tháng 5 năm 1955. Trong giáo huấn của Giáo Hội, được định hình từ thời giáo hoàng Leon XIII, ý nghĩa của công việc là một trong những yếu tố quan trọng nhất phản ánh xã hội. Trung tâm quan trọng nhất của giáo phái Thánh Józef ở Ba Lan là Thánh địa Quốc gia ở Kalisz. Vào ngày 1 tháng 5, các cuộc Hành hương toàn quốc đến thánh địa của những người lao động thường được tổ chức bởi công đoàn "Đoàn kết" (NSZZ "Solidarność").
Người dịch: Xuân Nguyên
(Nguồn:https://tvn24.pl/polska/1-maja-swieto-pracy-jak-swietowano-w-polsce-5082664span lang="VI">)
Bình luận