Sau đây là bài của “Stan po Burzy” (“Trạng thái sau Cơn bão” – một chương mục đặc biệt của các nhà báo Agnieszka Burzyńska ("Fakt") và Andrzej Stankiewicz (Onet.pl)). Bài báo chú giải phát biểu của chủ tịch đảng PiS Jarosław Kaczyński và thủ tướng Mateusz Morawiecki trong các cuộc phỏng vấn mới nhất.
Cuộc chiến ở Ukraine vẫn không làm thay đổi chính sách châu Âu của chủ tịch Jarosław Kaczyński. Tuần qua đã cho thấy rõ ràng, rằng người đứng đầu PiS có ý định chiến đấu trên cả hai mặt trận - với Moscow và Brussels. Một mặt, ông Kaczyński vẫn giữ ý tưởng cử quân đội NATO đến Ukraine như một lực lượng gìn giữ hòa bình, nhưng sẵn sàng chiến đấu. Đánh ai? Điều hiển nhiên là đánh người Nga. Không có gì ngạc nhiên khi ý tưởng của nhà lãnh đạo PiS bị các nước NATO do người Mỹ đứng đầu kiên quyết từ chối vì họ muốn tránh nguy cơ xảy ra một cuộc đụng độ công khai với Nga, mặc dù họ vẫn sẵn sàng cung cấp vũ khí cho Ukraine. Ở một phương diện khác, cả Kaczyński và Thủ tướng Mateusz Morawiecki đều đang liên tục tấn công vào Liên minh châu Âu và các nước phương Tây, chủ yếu là Đức và Pháp. Người đứng đầu đảng PiS tấn công các tổ chức EU vì họ buộc Ba Lan phải chịu các hình phạt tài chính và không muốn chi tiền cho Ba Lan để thực hiện Kế hoạch tái thiết quốc gia. Ông cáo buộc các thể chế của EU là thực thi "chủ nghĩa chống Ba Lan đáng ghét" (nienawistny antypolonizm), và nói rằng các chính trị gia phương Tây đã bị Putin làm cho tha hóa, biến chất.
Thủ tướng Morawiecki cũng vào hùa với ông ấy. Trong một cuộc họp báo, thủ tướng nói: "Sau 40 ngày Nga gây hấn với Ukraine, không một ai nghi ngờ rằng những gì chúng ta đang làm là không đúng. Khi chúng ta nhìn vào những tội ác khủng khiếp của họ đối với phụ nữ và trẻ em, tiếng nói của chúng ta càng phải mạnh hơn. Tôi kêu gọi các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu nên hành động một cách quyết đoán. Sau đó, Mateusz Morawiecki đã đặt câu hỏi với tổng thống Pháp Emmanuel Macron: "Thưa Tổng thống Macron, ông đã đàm phán với Putin bao nhiêu lần rồi? Ông đã đạt được gì? Với tội phạm thì không thể thương lượng. Không có ai đàm phán với Hitler. Vậy ông có đàm phán với Hitler, với Stalin hay với Pol không?".
Theo các giả định, lời kêu gọi như vậy của thủ tướng là nhằm gây áp lực lên các nước lớn của Liên minh châu Âu để họ đưa ra lệnh cấm vận hoàn toàn đối với các nguồn tài nguyên của Nga. Bởi vì theo ông, nhờ vào việc bán dầu, khí đốt và than đá, Vladimir Putin mới có tiền để trang bị quân đội và duy trì quyền lực.
(Mateusz Morawiecki và Emmanuel Macron)
Nhưng liệu cách làm mà Morawiecki đã chọn có mang lại cơ hội thành công không? Hiệu ứng đã thấy rõ. Macron, người hiện đang đấu với Marine Le Pen trong cuộc tranh cử tổng thống tuần này đã gọi là Morawiecki là người chống Do Thái. Tất nhiên, việc gán cho Morawiecki chủ nghĩa bài Do Thái là hoàn toàn vô nghĩa, nhưng một tình tiết như vậy khiến Macron có thể dễ dàng làm mất uy tín của thủ tướng Ba Lan, người đã gây bất tiện cho ông ta vào cuối chiến dịch tranh cử ở Pháp. Những câu nói này của Morawiecki cũng không dẫn đến một lệnh cấm vận hoàn toàn để giúp cho Ukraine, và do đó giúp cả cho Ba Lan.
Bây giờ hãy cùng xem xét hiệu quả của những lời kêu gọi của Morawiecki với Đức:
- Thưa Thủ tướng Scholz, Berlin hôm nay không nên coi tiếng nói của các doanh nghiệp và các tỷ phú Đức là tiếng nói quan trọng. Theo tôi, tiếng nói của những phụ nữ và trẻ em vô tội (ở Ukraine –ND) phải được lắng nghe bởi tất cả người dân Đức.
- Thưa thủ tướng Merkel, bà đã im lặng từ đầu cuộc chiến, trong khi chính sách của Đức trong hơn chục năm gần đây đã làm cho Nga có được quyền lực với việc độc quyền bán nguyên liệu thô. Phải thừa nhận rằng đó là chính sách sai lầm.
Thủ tướng Olaf Scholz là một đảng viên Đảng Dân chủ Xã hội, ông đến từ đảng của Gerhard Schröder, người bạn trung thành nhất của Putin ở phương Tây. Scholz không muốn thắt chặt các biện pháp trừng phạt, nhưng ông có một liên minh những người theo chủ nghĩa tự do và những người ủng hộ đường lối cứng rắn chống lại Putin. Theo ông ấy, vấn đề không chỉ là từ bỏ các nguồn tài nguyên của Nga nhanh hơn mà còn phải chuyển giao các thiết bị quân sự hạng nặng cho Ukraine.
Như vậy, liệu chúng ta có thể làm gì với những tranh chấp nội bộ trong liên minh cầm quyền của Đức? Các cuộc tấn công của Morawiecki nhằm vào các nhà chức trách Đức thật là mù quáng. Câu hỏi đặt ra là: chúng ta muốn đạt được điều gì? Thể hiện sự vượt trội về mặt đạo đức của mình? Chúng ta có thể làm điều đó, nhưng chúng ta sẽ không giúp được những người Ukraine theo cách này.
Có hai khả năng: Một là chính phủ bất lực và không có khả năng ngoại giao để thuyết phục các nước EU áp đặt các biện pháp trừng phạt lớn hơn đối với Nga. Hai là, PiS muốn hâm nóng tinh thần chống phương Tây bằng cách đưa các nước EU vào xung đột, rồi trở thành tay sai của Putin. Tất nhiên, một kịch bản lai là có thể xảy ra - một chút thế này và một chút thế kia.
Trong khi đối mặt với cuộc chiến ở Ukraine, chính phủ PiS vẫn không điều chỉnh lại chính sách chống EU của mình và không tập trung vào việc hợp tác chặt chẽ hơn với Brussels. Kaczyński đã mắng mỏ Liên minh, lên án nó xa rời tôn thờ và đức tin, cáo buộc Brussels thực hiện "chủ nghĩa chống Ba Lan đáng ghét". Lí do: Ủy ban Châu Âu đã cắt quỹ hỗ trợ cho Ba Lan, bắt Ba Lan chịu các hình phạt do Tòa án Công lý của EU quyết định. Đó là các hình phạt đối với Ba Lan vì đã không dừng hoạt động của mỏ ở Turów, mà theo Cộng hòa Séc, là có hại cho môi trường ở khu vực biên giới. Ba Lan không muốn trả tiền phạt - do đó Liên minh đã khấu trừ từ các quỹ viện trợ được phân bổ cho Ba Lan. Ngoài ra, người đứng đầu Ủy ban châu Âu, Ursula von der Leyen cũng đã thông báo rằng Ba Lan sẽ không nhận được tiền để thực hiện Kế hoạch tái thiết quốc gia - tức là chương trình viện trợ sau đại dịch - vì Ba Lan không đáp ứng các điều kiện liên quan đến pháp quyền. Điều này là do Quốc hội Ba Lan đến nay vẫn chưa xóa bỏ Phòng Kỷ luật của Tòa án Tối cao (vốn được đặt ra trong dự luật do PiS đệ trình). Tổng cộng, Ba Lan thiệt hại 84 triệu EUR cho hai vụ hành quyết này.
Tổng thống Kaczyński lập luận rằng các chính trị gia ở phương Tây bị Putin làm hỏng và Nga đứng sau việc tuyên truyền quan điểm rằng PiS đang vi phạm pháp quyền ở Brussels. Cùng với quan điểm của Mateusz Morawiecki rằng phương Tây nên bị phê phán vì những gì đang xảy ra ở Ukraine, điều này đặt ra một định hướng rõ ràng cho chính sách của PiS - được tính toán để làm nóng thêm xung đột với Brussels.
Những chính sách nói trên cũng có thể thấy rõ trong các hành động, không chỉ trong các tuyên bố của đại diện PiS tại các diễn đàn Liên minh châu Âu. Ngay khi von der Leyen tuyên bố tiếp tục ngừng cung cấp tiền cho mình, Ba Lan vẫn phủ quyết mức thuế toàn cầu 15% đối với các tập đoàn lớn đã được thỏa thuận trước đó ở cấp độ EU. Cho đến gần đây, PiS đã cố gắng thúc đẩy thông qua dự án thuế truyền thông, tức là tôn vinh các phương tiện truyền thông tự do, để chống lại các công ty lớn của phương Tây nhằm buộc họ phải nộp thuế ở Ba Lan. Bây giờ ở cấp Liên minh châu Âu, PiS đã chặn một loại thuế như vậy.
Tại Hungary, một đồng minh của EU và NATO, có thủ tướng Viktor Orban là người thân cận nhất của Putin, đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội vừa qua. Trong tình huống này, những người cầm quyền của Ba Lan đã nói gì?. Họ là những người đầu tiên vội vã chúc mừng. Các nhà lãnh đạo PiS vẫn thường nói rằng các nhà lãnh đạo Đức và Pháp thân Putin, trong khi Orban thậm chí còn thân Nga hơn. Thật không may, ngay sau khi chiến thắng, Orban đã gọi cho Putin. Orban đã không thừa nhận rằng người Nga là những kẻ hành quyết dân thường ở Bucza. Trong tình huống này, Jaroslaw Kaczynski mới thấy mình ở trong một tình huống khó khăn. Vì vậy, Kaczyński đã có một bước ngoặt đột ngột - trong một cuộc phỏng vấn cho Radio Plus, ông ta nói đã dứt tình với Orban và theo ông thì phải gửi Orban đến ... một bác sĩ nhãn khoa.
(Chủ tịch PiS Jarosław Kaczyński và Thủ tướng Hungary Viktor Orban trong một lần gặp gỡ vào tháng 6 năm 2021)
Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí "Sieci", chủ tịch PiS cũng nói về Smolensk với lập luận rằng anh trai của ông đã bị giết trong vụ tấn công. Ông nói: “Quyết định này chắc phải được đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh của Điện Kremlin. Nhưng ông vẫn phải thừa nhận rằng không có bằng chứng cho những điều này - có nghĩa là lý thuyết của ông sẽ không bao giờ được cơ quan tư pháp xác minh.
Chiến tranh đã thay đổi mọi thứ - Kaczyński biết rằng ngày nay có nhiều người tin rằng Putin là tên đồ tể ở Ukraine, nên ông ta cũng muốn mọi người tin là Putin có thể ra lệnh giết Lech Kaczyński.
(Chú ý: Bài viết thể hiện quan điểm của các tác giả: Agnieszka Burzyńska ("Fakt") và Andrzej Stankiewicz (Onet.pl)).
Người dịch: Xuân Nguyên
(Nguồn: https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/stan-po-burzy-kaczynski-odgraza-sie-putinowi-kurski-adoruje-macierewicza/y9ce9ze,79cfc278span lang="VI">)
Bình luận