Vào hôm thứ Bảy (13/01/2024), phó Tổng công tố Michał Ostrowski thông báo rằng ông và các cấp phó khác đã quyết định tố cáo Tổng công tố Adam Bodnar về việc sa thải bất hợp pháp Trưởng Công tố Quốc gia (Prokurator Krajowy) Dariusz Barski. Các quan chức này cho rằng hành động của Adam Bodnar đã vi phạm pháp luật và vi phạm quyền hạn của tổng thống. Cùng trong ngày phó Tổng công tố Robert Hernand đã thông báo về việc phong tỏa tòa nhà Văn phòng Công tố Quốc gia và ngăn không cho công tố viên quốc gia mới được bổ nhiệm bởi Tổng công tố vào tòa nhà.
Nguyên do là vì, vào ngày 12 tháng 1 năm 2024, Tổng Công tố Adam Bodnar đã tuyên bố Trưởng Công tố Quốc gia Dariusz Barski được đề nghị tự nguyện từ chức vì lí do ông này được phục hồi chức vụ vào ngày 16 tháng 2 năm 2022 (bởi Tổng Công tố tiền nhiệm Zbigniew Ziobro) là không đúng các quy định hiện hành và không có hiệu lực pháp lý . Theo đó, kể từ ngày 12/01/2024, ông Jacek Bilewicz sẽ được bổ nhiệm làm Trưởng Công tố Quốc gia, thay cho ông Dariusz Barski.
(Tổng Công tố Adam Bodnar (bên phải) và nguyên Trưởng Công tố Quốc gia Dariusz Barski)
Đối với nhiều người, những hành động của các phó tổng Công tố nói trên được cho là rất khó hiểu, đồng thời đặt câu hỏi về hành động của Tổng công tố có phạm luật hay không?
Trong bài này, công tố viên Katarzyna Kwiatkowska, chủ tịch Hiệp hội công tố viên "Lex Super Omnia" đã có những phân tích và đánh giá vụ viêc như sau:
- Năm 2009, khi chức năng của Tổng Công tố và Bộ trưởng Bộ Tư pháp chưa được kết hợp làm một như hiện nay, Tổng Công tố có quyền bổ nhiệm các công tố viên của Văn phòng Tổng Công tố. Theo Đạo luật này, Tổng Công tố có quyền thuyên chuyển các công tố viên của Văn phòng Công tố đến một nơi làm việc khác như văn phòng phúc thẩm hoặc văn phòng công tố cấp quận. Công tố viên không muốn làm ở chức vụ thấp hơn có thể chấp thuận bằng cách xin nghỉ việc, với mức lương 75%.
- Năm 2016, Hạ viện (do liên minh PiS chiếm đa số) đã quyết định giao quyền Tổng Công tố và Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho một người và thông qua hai luật: một đạo luật về công tố viên và một đạo luật về các điều khoản bổ nhiệm. Cả hai đều có hiệu lực vào ngày 4 tháng 3 năm 2016. Theo đó, việc sa thải công tố viên quốc gia chỉ có thể thực hiện được khi có sự đồng ý của Tổng thống và các công tố viên đã nghỉ việc có thể trở lại làm việc theo yêu cầu của mình, ở vị trí đã đảm nhiệm gần nhất hoặc vị trí tương đương.
Tuy nhiên, sau đó lại có một quy định mới cho phép công tố viên đã nghỉ có thể trở lại làm việc chỉ được thực hiện trong khoảng thời gian hai tháng kể từ khi Đạo luật về công tố viên có hiệu lực, chính xác là chỉ trong khoảng thời gian từ ngày 4 tháng 3 năm 2016 đến ngày 4 tháng 5 năm 2016.
Tình trạng pháp lý của Trưởng Công tố Quốc gia Dariusz Barski như thế nào?
Ông Dariusz Barski từng là công tố viên lâu năm. Năm 2007 giữ chức vụ Phó Tổng công tố (thời Bộ trưởng Bộ Tư pháp Zbigniew Ziobro) và Trưởng Công tố quốc gia. Ông nghỉ việc sau khi Văn phòng Công tố Quốc gia giải thể vào năm 2010.
Vào ngày 16 tháng 2 năm 2022, ông Dariusz Barski có đơn xin trở lại làm việc. Đơn này được chấp thuận ngay trong ngày, và ngày 18 tháng 3 năm 2022, ông được Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm vào chức vụ Phó Tổng Công tố thứ nhất, Trưởng Công tố Quốc gia.
Tuy nhiên, việc bổ nhiệm công tố viên Dariusz Barski trở lại làm việc vào ngày 18 tháng 3 năm 2022 là vi phạm các quy định hiện hành. Bởi vì các quy định lúc đó chỉ cho phép thực hiện trong khoảng thời gian hai tháng kể từ khi có hiệu lực (từ ngày 4 tháng 3 năm 2016 đến ngày 4 tháng 5 năm 2016). Trong khi đó, quyết định của thủ tướng được đưa ra vào ngày 18 tháng 3 năm 2022, tức là gần 6 năm sau đó. Như vậy, việc bổ nhiệm ông Dariusz Barski đã không có cơ sở pháp lý và không có hiệu lực.
Theo ý kiến của Công tố viên Katarzyna Kwiatkowska, việc Tổng Công tố Adam Bodnar sa thải Barski là đúng pháp luật và không cần thông qua Tổng thống. Người đứng đầu Hiệp hội "Lex Super Omnia" cũng lưu ý rằng trong 8 năm qua, văn phòng công tố đã bị chính trị hóa và tất cả các Phó tổng công tố đương nhiệm (bao gồm cả phó Tổng công tố Michał Ostrowski) đều là những người đáng tin cậy nhất của Zbigniew Ziobro.
Công tố viên Katarzyna Kwiatkowska cho biết: Việc sửa đổi Đạo luật về Văn phòng Công tố đã được thông qua trước đây nhằm chuẩn bị cho trường hợp PIS thua cuộc trong cuộc bầu cử. Zbigniew Ziobro muốn thông qua các cấp phó của mình tiếp tục gây ảnh hưởng đến các vụ việc được tiến hành ở Văn phòng công tố. Bản sửa đổi có hiệu lực vào ngày 28 tháng 9 năm 2023 có cả việc Tổng Công tố phải chuyển giao những thẩm quyền quan trọng cho Trưởng Công tố Quốc gia về các vấn đề nhân sự, nội dung và kỷ luật. Nó cho thấy một hành động có chủ ý nhằm chuẩn bị cho văn phòng công tố cho giai đoạn hậu bầu cử theo cách không để mất đi ảnh hưởng và kiểm soát của PiS thông qua các công tố viên trung thành với họ. Theo tôi, toàn bộ vụ án này đang được phó tổng công tố chơi trò chính trị chứ không phải đấu về mặt pháp lý. Họ quên rằng họ là công tố viên, có nhiệm vụ phục vụ xã hội chứ không phải là phục vụ đảng PiS.
Xuân Nguyên
(Nguồn:
https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/zastepcy-adama-bodnara-oskarzaja-go-o-przestepstwo-ekspertka-wyjasnia/dwcg9ms,79cfc278
Bình luận