Ảnh: SV trường ĐH Tổng hợp Vac-sa-va (UW)
Nguyễn Quỳnh Giao (Tổng hợp)
Khuyến học tại Ba Lan thể hiện rõ qua đào tạo đại học, đặc biệt đối với sinh viên và nghiên cứu sinh, về đời sống ăn ở, bảo hiểm sức khoẻ, đi lại, học tập nghiên cứu và giao lưu quốc tế.
Phần thứ hai
HỆ THỐNG ĐẠI HỌC THUỘC BỘ KHOA HỌC VÀ ĐẠI HỌC
Ở
Ba Lan tiếp nhận vào đại học theo phương thức tuyển
sinh, ở cấp độ nhà trường, dựa trên kết quả thi đỗ
kỳ thi tốt nghiệp trường trung học phổ thông, đã được
xác nhận trong chứng chỉ trưởng thành.
Đào tạo Đại học ở Ba Lan thực hiện theo Mô hình Bologna của Khu vực Đại học Âu châu, chia đại học thành hai bậc cùng với bậc 3 là nghiên cứu sinh. Sau khi tốt nghiệp bậc 1, muốn học tiếp bậc 2, hoặc sau khi tốt nghiệp bậc 2, muốn nghiên cứu tiếp ở bậc 3, đểu phải qua tuyển chọn. Tuy nhiên, còn có đại học thạc sỹ liên bậc, bắt buộc đối với đào tạo một số ngành khoa học đặc trưng, như: y, thú y, dược, luật, nghệ thuật,...Trong suốt thời gian đào tạo liên bậc, không có tuyển giữa chừng. Hệ thống đào tạo đại học bao gồm:
- Đại học bậc 1 – 3 năm, tốt nghiệp với bằng cử nhân hoặc kỹ sư,
- Đại học bậc 2 – 2 năm, tốt nghiệp với bằng thạc sỹ,
- Đại học bậc 3 – nghiên cứu sinh – 4 năm, tốt nghiệp với bằng tiến sỹ,
- Đại học thạc sỹ liên bậc – 5 đến 6 năm, tốt nghiệp với bằng thạc sỹ.
Đại
học được đào tạo theo hai hình thức chính quy và
không chính quy (được ghi nhận trong bằng tốt
nghiệp). Hội đồng Giáo sư trường quyết định phương
thức tuyển sinh cho trường mình. Căn cứ vào giới hạn
số chỗ được tuyển, người ta đưa ra cách thức tuyển,
thường dưới dạng công thức tính điểm xếp hạng,
trong đó điểm của các môn thi trưởng thành được lấy
làm số hạng, còn các hệ số của chúng, do các chuyên
gia tuyển sinh định đoạt và công bố công khai. Biết
rằng, trong công thức đã nêu, tổng số các hê số bằng
1. Người trúng tuyển, do vị trí được xếp trong bảng
thứ hạng, quyết định.
Thí dụ, khoa Khoa hoc Kinh tế, Đại hoc Vác-sa-va tuyển sinh vào hệ chính quy, cho năm học 2010/2011, với giới hạn số chỗ là 180 chỗ, theo công thức: PR = 0,05 POL + 0,1 MAT _ P + 0,70 MAT_R + 0,15 JEZ, trong đó PR – là số điểm xếp hạng, POL – kết quả thi viết môn tiếng Ba Lan trong kỳ thi trưởng thành, MAT_P – kết quả thi viết môn toán ở mức cơ bản, MAT_R – kết quả thi viết môn toán ở mức mở rộng, còn JEZ – kết quả thi viết môn ngoại ngữ ở mức cơ bản.
Đại học chính quy studia stacjonarne, trước kia gọi là hệ ban ngày, có các buổi học diễn ra suốt tuần, từ thứ hai đến thứ sáu, vào ban ngày, là dạng đào tạo đại học, trong đó có ít nhất nửa chương trình đào tạo được thực hiện theo kiểu có sự tham gia trực tiếp của giảng viên và sinh viên trong các buổi học. Trong các trường đại học công lập, đây là hệ đào tạo miễn phí.
Còn
đại hoc không
chính quy studia
niestacjonarne, có
thu học phí, tồn tại dưới hai hình thức: buổi
chiều và tại chức.
Trong đai học buổi chiều, các buổi học được tổ chức
từ thứ hai đến thứ sáu, vào các giờ từ chiều đến
tối. Còn trong đại học tại chức, các buổi học thường
được bố trí theo đợt, kéo dài từ thứ sáu đến chủ
nhật.
Trong
một số trường đại học, những sinh viên thuộc hệ
chính quy, không được xếp hạng trong hoc kỳ thứ nhất,
sẽ bị loại, để nhường chỗ cho những SV tốt nhất,
từ hệ không chính quy, được đề nghị thay thế.
Một số chế độ chính sách hoạt động khuyến học
Bảo
hiểm sức khỏe
–
trên tinh thần của đạo luật về sức khỏe, trẻ em
được
bảo hiểm sức
khỏe như là thành viên gia đình đến
hết 18 tuổi, nếu tiếp tục được đào tạo, thì đến
hết 26 tuổi.
Nếu
không thuộc diện người khuyết tật, mà vẫn tiếp tục
học ở đại học sau 26 tuổi, thì
bảo hiểm sức khỏe trong thời gian học, do trường
đại học đảm nhận, qua sự trình báo của sinh viên.
Tín
dụng sinh viên – Đây là dạng hỗ trợ vật chất
ngoài phạm vi trường đại học, cho vay tiền với lãi
suất thấp đối với sinh viên và nghiên cứu sinh, bắt
đầu khoa học trước khi kết thúc 25 tuổi đời.
Tiền vay được có thể được sử dụng theo mục đích tùy ý. Tuy nhiên, các điều kiện cần thỏa mãn là, điều khoản cho vay chỉ liên quan đến những người có thu nhập bình quân trong gia đình không quá 2300 zł. Chỉ cho vay trong thời gian học đại học – 3 năm, mỗi năm học – 10 tháng, mỗi tháng 600 zł; điều kiện nhận được khoản vay hàng tháng tiếp theo là việc học còn tiếp tục. Việc trả nợ bắt đầu 2 năm sau khi kết thúc học đại học. Lãi suất chỉ bằng nửa mức hối phiếu của Ngân hàng Quốc gia Ba Lan (hiện nay khoảng 2,75%).
Học bổng xã hội – Sinh viên, ngay từ năm thứ nhất, không phân biệt thuộc hệ chính quy hay không chính quy, nằm trong hoàn cảnh vật chất khó khăn, có thu nhập bình quân hàng tháng, theo đầu người trong gia đình, sau khi đã trừ các khoản chi phí bắt buộc – netto, không vượt quá ngưỡng thu nhập bắt buộc (trong năm học 2014/2015, ngưỡng này là 800 zł), có thể chạy xin học bổng xã hội.
Học
bổng khoa học – Sinh
viên năm
thứ hai bậc 1,
hoặc năm thứ nhất bậc 2
có thể nhận được học bổng khoa học, từ Hiệu trưởng
Trường đại học, dành
cho những SV
tốt nhất. Học bổng này được
công nhận cho 1 năm học và được trao qua 10 tháng. Các
nghiên cứu sinh cũng có thể nhận được học bổng từ
Bộ trưởng về những thành tích nghiên cứu xuất sắc
hoặc là NCS tốt nhất. Ngoài
ra, còn
có học bổng của các đơn vị tự quản toàn quốc, td
các quận huyên hay các
tỉnh.
Erasmus – Đây là chương trình giáo dục đại học, do Ủy ban Châu Âu khởi động từ 15 tháng sáu 1987. Chương trình có mục đích tài trợ, đưa sinh viên ra nước ngoài học ở nước châu Âu khác, qua thời gian đến 1 năm và hỗ trợ việc hợp tác châu Âu của các trường đại học, từ tất cả các nước thành viên EU, EOG và các nước ứng cử viên, qua dự thảo chung các chương trình giảng dạy, cũng như trao đổi cán bộ đại học. Tên gọi của chương trình nhằm vinh danh Erazma từ Rot-tec-đam – Nhà triết học Hà Lan, Nhà sư phạm, một trong những Nhà nhân đạo học phục hưng hàng đầu, sống vào khoảng nửa cuối tk 15 và nửa đầu tk 16.
Nhà
nước tài trợ du
học –
Hàng
năm sẽ có 100 sinh viên được du học ở nước ngoài,
trong 15 trường đại học, được xếp thứ hạng hàng
đầu thế giới về tổng thể hoặc về từng lĩnh vực
khoa học.
Khả
năng tài trợ cho
những SV nổi tiếng học
ĐH ở những trường nổi tiếng, đã
được dự kiến, trong năm 2016 là 18,5 triệu zł, còn đến
năm 2025,
dự kiến chi cho chương trình là
336
triệu zł.
Chương
trình sẽ được
khởi động từ năm
2016, sao cho, bắt đầu
từ năm học 2016/2017,
các sinh viên đã kết thúc năm thứ 3 đại học thạc sỹ
liên bậc và những SV đã tốt nghiệp ĐH bậc 1 với
kết quả xuất sắc nhất có thể lợi dụng. Các SV được
học bổng sẽ nhận được tiền để chi trả học phí,
ăn, ở, đi lại và bảo hiểm. Tuy nhiên, một trong những
điều kiện để nhận kinh phí là giấy tờ chính thức,
xác nhận việc tiếp nhận đến trường ĐH nước ngoài.
Những
người tham gia chương trình sẽ được miễn hoàn trả
khoản tài trợ, đã dành cho họ, trong hai trường hợp:
Trong vòng 10 năm, kể từ khi sinh viên tốt nghiệp ĐH ở nước
ngoài, phải nộp bảo hiểm xã hội và bảo
hiểm sức khỏe qua 5 năm; hoặc phải kết thúc nghiên cứu sinh tại Ba Lan.
(Còn nữa)
Bình luận