Mọi thứ phụ thuộc vào loại hộp số tự động của xe mình đi. Các hộp số tự động truyền thống bằng biến đổi mô-men quay (hộp số động lực- sprzęgło hydrokinetyczne) có nguyên lý hoạt động hoàn toàn khác với loại hộp số hai côn (skrzynie dwusprzęgłowe), loại sau này khá giống hộp số tay bình thường. Còn một loại hộp số tự động thứ ba nữa là loại hộp số không có bậc (przekładnie bezstopniowe - CVT), loại này có thể là dạng động lực hay dạng truyền thống. Do vậy quan trọng nhất ta cần biết hộp số xe mình thuộc loại nào để biết cần làm gì và tránh không nên làm gì. Sau đây là một số lỗi hay gặp của lái xe.
Khi xe phải đi chậm
Một số lái xe có hộp số tự động khi gặp đèn hay đi chậm bằng cách không thả hết chân phanh. Nếu xe có hộp số tự động loại động lực thì cách đi như thế không hại gì. Nhưng với loại xe hộp số tự động kiểu hai côn thì đấy là một lỗi lớn, vì hộp số loại này có kết cấu giống xe côn tay – chỉ khác là được điều khiển bằng máy tính mà thôi. Nếu xe đi chậm (nhất là lên dốc) xe chỉ di động bằng nửa côn và làm bộ phận này chịu quá tải.
Trong trường hợp hộp số loại CVT thì nó có nguyên lý như loại hộp số đổi mô-men quay, nên đi chậm như trên không có hại gì. Ở các xe chạy điện và xăng (hybryd tức có hộp số loại E-CVT) thì loại xe này khi di chuyển chỉ dùng động cơ điện nên đi chậm kiểu trên không gây ra hại gì.
Vào số N
Không phụ thuộc việc ta vào số N khi xe đang đi hay khi tạm dừng xe thì việc chuyển vào vị trí N là không có tác dụng gì, bất kể là xe ta đi có hộp số tự động loại nào. Thứ nhất, để số ở vị trí N khi xe đang chạy là rất nguy hiểm vì nếu có vấn đề cần ta phải tăng tốc thì ta không làm được ngay. Thêm nữa là các xe có động cơ điều khiển phun nhiên liệu bằng điện như hầu hết các xe đang được sản xuất trong vòng chục năm nay thì khi không nhấn bàn đạp ga, xe sẽ không tiêu thụ nhiên liệu. Ngược lại khi xe ở số N thì nhiên liệu vẫn được cấp để duy trì cho động cơ làm việc, nên chuyển sang vị trí đó không giúp tiết kiệm nhiên liệu. Cũng chính vì vậy mà một số hộp số tự động loại hai côn sẽ tự động chuyển vào vị trí N khi cần, do vậy ta không nên tự chuyển vào N vì khi đó nếu muốn chuyển sang vị trí đi D sẽ mất thêm một chút thời gian.
Còn khi xe đang dừng thì sao? Về lý thuyết thì khi ấy không có hại gì, nhưng vì lý do an toàn thì ta chỉ nên đạp chân phanh hoặc kéo phanh tay. Đối với các hộp số thủy động thì làm vậy ta không tiết kiệm được bao nhiêu nhiên liệu, còn nếu xe có hộp số hai côn thì máy tính cũng tự lo về việc tách côn cho ta nên chuyển sang N không làm thay đổi gì, trừ việc sau đó ta lại phải chuyển sang vị trí D để đi.
Khi đổi hướng xe đi
Đôi khi ở chỗ đỗ (parking) ta phải tiến xe lên một chút, lại lùi rồi lại tiến...Khi đó, nên nhớ là trước khi đổi vị trí cần số, xe phải được dừng hoàn toàn. Nếu chúng ta không tuân thủ việc này, thì nôm na có thể nói là chúng ta đã dùng hộp số giống như dùng phanh, nó rất hại.
Với hộp số tự động loại cổ điển thì làm vậy có nghĩa là các bộ phận ma sát chuyển số sẽ rất chóng mòn và chịu tải quá lớn.
Đổi số
bằng tay (Ręczna zmiana biegów)
Các hộp số hai côn về nguyên tắc đều do máy tính điều khiển nhưng trong thực tế hầu như mọi loại xe côn số tự động cũng hoạt động theo cùng nguyên tắc trên. Thế có nghĩa là các hộp số này đều có trang bị cách hoạt động mà tự lái xe có thể thay đổi vị trí của nó (lên số hay xuống số). Ngay cả trong trường hợp hộp số không bậc nói chung cũng có khả năng như vậy thì khi đó nó sẽ làm giả (symulowane) các vị trí số cố định cụ thể.
Mấy tính tự lo về an toàn của hộp số, tức nó sẽ không cho phép vào số quá bé khi tốc độ đang cao. Song ta nên nhớ là tùy thuộc loại hộp số, quá trình này sẽ khác nhau. Với các hộp số tự động với côn thủy động thì quá trính đổi số sẽ khá chậm không phụ thuộc việc ta muốn làm gì. Song với hộp số loại hai côn ta nên nhớ cách làm việc của chúng. Hộp số loại này làm việc tức thời do các vị trí tiếp theo đã vào sẵn và ở thời điểm vào số chỉ xảy ra việc tách một côn và chuyển sang côn thứ hai, tức máy tính đã đoán trước số nào sẽ cần tiếp theo. Nguyen tắc cơ bản là ở thời điểm tăng tốc sẽ thay đổi lên số cao còn khi hãm xe sẽ về số thấp. Vậy nếu khi thay đổi số lái xe làm ngược lại thì việc vào số sẽ kéo dài lâu hơn. Cũng nên nhớ là chỉ có thay đổi đầu tiên sẽ được làm ngay lập tức. Các hộp số hiện đại có thể có từ 8, 9 hay 10 số. Thế có nghĩa là việc tăng đột ngột đòi hỏi thay đổi vài bậc nên phải có thời gian. Do vậy trước khi vượt xe khác ta nên chuyển nó vào chế độ làm việc thể thao (sportowy tryb pracy, nếu hộp số có chế độ này) hay thay đổi cho đúng lúc.
Dừng xe lúc lên dốc
Nhiều lái xe hay ấn nhẹ bàn đạp ga khi tạm dừng xe trên dốc, họ làm như thế để có thể khởi động xe nhanh. Với các hộp số loại chuyển đổi mô men quay hay hộp số kiểu hỗn E-CVT thì cách làm trên không có hại gì, nhưng sẽ an toàn và tiết kiệm hơn khi ấy nếu ta dùng bàn đạp phanh. Còn với hộp số hai cầu hay hộp số loại CVT dùng côn cổ điển thì cách làm như trên tương đương với đi xe nửa côn và sẽ làm bộ phận này chóng mòn. Do vậy cũng như khi ta đi xe xe số tay, ta không nên làm điều trên.
NHV (theo Wp.pl)
Bình luận