Nguyễn Quỳnh Giao – Tổng
hợp – Cải
cách bảo hiểm xã hôị ở Ba Lan đạt được nhiều
thành tựu đáng kể. Tính đến cuối 2015 số người lao
động có bảo hiểm trong nền kinh tế Ba Lan đã lên tới
16 tr 276 ngh người. Quỹ BHXH Nông nghiệp, Quỹ sức khỏe
toàn dân, Quỹ hưu trí mở là những nét đặc trưng tầm
cỡ của BHXH Ba Lan. Nhất thể hóa các phí BHXH cùng bảo
hiểm sức khỏe và thuế thu nhập cá nhân trong một phí
sẽ có thể là thay đổi có tính cách mạng trong dự án
của Chính phủ đương nhiệm?
Cơ quan Bảo hiểm Xã hội
Quỹ sức khỏe toàn dân
1. Hệ thống bảo hiểm xã hội ở Ba Lan – do luật định, gồm 4 lĩnh vực:
bảo hiểm hưu trí,
bảo hiểm mất khả năng lao động, gọi tắt qua tiếng Việt là „bảo hiểm mất sức”
bảo hiểm bệnh tật và thai sản, được gọi tắt là „bảo hiểm bệnh tật”,
bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, được gọi tắt là „bảo hiểm tai nạn”.
Theo quy định của pháp luật, tất cả những Người lao động được tuyển trên lãnh thổ Cộng hòa Ba Lan (trừ các Công tố viên), kể cả các thành viên của các hợp tác xã nông nghiệp và những người dẫn các hoạt động kinh tế ngoài nông nghiệp đều phải chịu nghĩa vụ bảo hiểm xã hội.
Cũng theo quy định của pháp luật, Người lao động, trẻ em, học sinh, sinh viên, người nghỉ hưu, người mất sức và người thất nghiệp đều phải chịu nghĩa vụ bảo hiểm sức khỏe.
Luật về Hệ thống Bảo hiểm xã hội cũng quy định các hình thức bảo hiểm tự nguyện và khả năng tiếp tục bảo hiểm.
Bảo hiểm tự nguyện và tiếp tục bảo hiểm có thể xảy ra trong một số trường hợp, chẳng hạn, đối với người đang chịu bảo hiểm bắt buộc về hưu trí và mất sức, sau khi dừng các bảo hiểm này có thể tự nguyện đóng tiếp. Những người đang chịu bảo hiểm bắt buộc về hưu trí và mất sức cũng có thể tham gia đóng phí bảo hiểm bệnh tật theo hình thức tự nguyện (theo đơn của mình), chẳng hạn, những người đang dẫn các hoạt động kinh tế ngoài nông nghiệp, hoặc đang thực hiện công việc trên cơ sở hợp đồng giao khoán.
Những người cư trú trên lãnh thổ Cộng hòa Ba Lan và không thuộc danh phận bị bắt buộc phải chịu bảo hiểm sức khỏe, theo luật định, đều có thể tự bảo hiểm tự nguyện trong Quỹ sức khỏe toàn dân (NFZ), bằng cách đến đơn vị NFZ gần nhất để giải quyết thủ tục.
2. Phí bảo hiểm xã hội – Đó là khoản tiền có mục đích, bắt buộc do Người lao động đóng góp hàng tháng, lấy từ lương của mình, trong sự hỗ trợ của Người sử dụng lao đông, là nguồn thu nhập cơ bản của Quỹ Bảo hiểm xã hội (FUS), do Cơ quan Bảo hiểm Xã hội (ZUS), là Cơ quan Công quyền Nhà nước, là đơn vị của ngành tài chính công, thu gom cùng với phí bảo hiểm sức khỏe, để chi trả các khoản trợ cấp thuộc các chế độ bảo hiểm xã hội, trong đó có lương hưu, trợ cấp mất sức, trên những nguyên tắc được xác định từ các quy định bắt buộc của pháp luật.
Mức phí được tính theo tỷ lệ % cơ sở của mức phí, thường là mức lương tháng của Người lao đông (Người LĐ), đã được thỏa thuận ký kết trong hợp đồng lao động, gồm hai phần, phần đóng góp của Người LĐ được khấu trừ từ tiền lương tháng, còn phần đóng góp của Người tuyển dụng lao động (Người TDLĐ) được lấy từ nguồn tài chính riêng của mình.
Trong mối quan hệ bảo hiểm xã hội, theo luật định, Người LĐ có đóng phí, được coi là Người được bảo hiểm hay Người chịu bảo hiểm (ubezpieczony), còn Người TDLĐ được mang chức danh là Người trả tiền (płatnik). Trái lại, những người đang dẫn hoạt động kinh tế ngoài nông nghiệp đóng vai trò vừa là Người trả tiền, vừa là Người được bảo hiểm.
3. Phí bảo hiểm sức khoẻ – Tính ra bằng 9% cơ sở của mức phí. Người LĐ phải chi trả hàng tháng toàn bộ phí này, lấy từ lương tháng của mình. Tuy nhiên, trong đó có 7,75% được khấu trừ từ thuế thu nhập cá nhân. Còn người tham gia bảo hiểm sức khỏe tự nguyện, thì trả phí theo hợp đồng, được ký kết với NFZ với cơ sở của mức phí là mức lương trung bình toàn Ba Lan.
Thí dụ, mức phí đ/v bảo hiểm sức khỏe tự nguyện trong quý I/2016, bằng 9% của mức lương trung bình toàn Ba Lan 4280,80 zł, tính ra bằng 385,27 zł.
Người TDLĐ còn phải bao trả phí vào các quỹ phục vụ cho bảo hiểm xã hội, như:
– Quỹ lao động FP được thành lập để hỗ trợ chống thất nghiệp.
Quỹ phúc lợi lao động có bảo đảm FGŚP được thành lập với mục đích bảo vệ Người LĐ mất lương do Người TDLĐ không có khả năng chi trả.
Quỹ lương hưu bắc cầu FEP chứa các phí đóng cho những Người lao động thực hiện công việc trong những điều kiện đặc biệt hoặc những công việc có đặc trưng đặc biệt
4.
Bảng phân bổ nghĩa vụ đóng phí BHXH theo lương tháng
của Người LĐ tại Ba Lan
* Số phần trăm được xác định phụ thuộc vào loại hoạt động đang dẫn và số người lao động có bảo hiểm. Trong trường hợp hãng tuyển không quá 9 người lao động thì phí tính là 1,8%.
Xin đọc tiếp Phần 2 – Quyền lợi của Người chịu bảo hiểm xã hội và bảo hiểm sức khỏe
Bình luận