2018-02-25 20:27:14

VAT khởi nghiệp tại Ba Lan

Cơ quan Tài chính – Phòng Thuế


Ba Lan đang áp dụng một trong những biểu cơ bản cao nhất của thuế VAT trong châu Âu – biểu 23%. Điều này làm cho VAT trở thành đề tài được quan tâm nhiều trong Giới kinh doanh tại đây, kể cả Người nước ngoài.

1. VAT – Viết tắt từ tiếng Anh: Value Added Tax – Thuế giá trị gia tăng. Tuy nhiên, thông thường vẫn gọi đó là thuế VAT. Ở Ba Lan, VAT tương ứng với PTU Podtek od Towarów i Usług – Thuế từ Hàng hóa và Dịch vụ. Vì vậy, trong các văn bản tài chính, hai ký hiệu này được sử dụng tương đương.

Giá trị gia tăng phát sinh do quay vòng buôn bán, do đó VAT là thuế nhiều pha.

Như vậy, VAT là thuế đánh vào khoản giá trị gia tăng, tức là đánh vào khoản lãi mộc*) từ mỗi pha của sự quay vòng buôn bán hàng hóa và dịch vụ.

*) Trong bài này, lãi mộc, thực lãi, lãi trước thuế, lãi netto là những từ đồng nghĩa.

2. Biểu thuế VAT tại Ba Lan – Được biết, cho đến 31 tháng 12.2018, Ba Lan vẫn duy trì 4 biểu thuế VAT. Trong đó, biểu 23% là biểu cơ bản, biểu 8% dành cho hàng ẩm thực nấu sẵn và các dịch vụ nghỉ trọ, biểu 5% – cho các loại hàng sách báo có ký hiệu xác định ISBN, và biểu 0% dành cho việc cấp hàng nội bộ cộng đồng EU và xuất cảng hàng hóa. Trong bài này chỉ đề cập đến biểu 23%.

3. Kế toán VAT:

Từ định nghĩa về VAT, qua chính tên gọi của nó, suy ra cách tính khoản thuế VAT phải nộp:

VAT-nộp =

= Biểu thuế VAT x Giá trị gia tăng =

= Biểu thuế VAT x Thực lãi =

= Biểu thuế VAT x (Thực giá bán ra – Thực giá mua vào) =

= (Biểu thuế VAT x Thực giá bán ra) – (Biểu thuế VAT x Thực giá mua vào) =

= VAT-bán – VAT-mua.


VAT-nôp = 23% x Thực lãi

(1)



VAT-nộp = VAT-bán – VAT-mua


(2)


Để thấy rõ quá trình kế toán VAT, qua việc trển khai công thức (2), ta xét làm ví dụ một pha quay vòng buôn bán của một loại hàng hóa đơn giản với thực giá 1.000 zł – cena netto. Kết quả khảo sát được chỉ ra trên bảng dưới đây:

Bảng quan hệ giữa %VAT-nộp và lãi suất


Từ bảng này suy ra, khoản thuế VAT phải nộp phụ thuộc vào lãi suất bán ra. Khi bán hàng ra với lãi suất 10%, thì chỉ phải nộp 2,3% thuế VAT. Còn nếu muốn bán ra với lãi suất 30%, thì phải chịu 6,9% thuế này,...Một cách tổng quát, ta có công thức:



%VAT-nộp = Biểu thuế VAT x Lãi suất

(3)

Hoặc, đối với biểu thuế cơ bản, thì


%VAT-nộp = 23% x lãi suất


(4)

Trong khoảng xác định của lãi suất (0%, 100%), %VAT-nộp biến thiên trong dạng hàm số:



y = ax

(5)

Trong đó, y biểu thị phần trăm thuế VAT phải nộp, x – lãi suất (%), còn hằng số a là biểu thuế VAT, ở đây a = 23%.

Trong giới hạn của biểu VAT cơ bản (23%), đồ thị của hàm số này có dạng:

Đồ thị hàm số y = ax biểu thị quan hệ giũa lãi suất và %VAT-nộp


4. Người đóng thuế VAT – Đó là các Pháp nhân, các Đơn vị có tổ chức không có tư cách pháp nhân và các Cá nhân đang tự chủ dẫn dắt hoạt động kinh tế ( Theo Đ.15 của Đạo luật về VAT). Tóm lại, mọi đối tượng dẫn dắt hoạt động kinh tế đều là Người đóng thuế VAT.

Ở Ba Lan, Người đóng thuế VAT được phân chia thành 2 diện: Người đóng thuế VAT diện chủ động (czynny podatnik VAT), cũng thường được gọi là Vatowiec, VAT-owiec và Người đóng thuế VAT diện bị động (bierny podatnik VAT – Nievatowiec).

  • Người đóng thuế VAT diện chủ động – Đó là người có đăng ký nộp thuế VAT và về nguyên tắc đang thực hiện các hoạt động chịu thuế.

  • Còn Người đóng thuế VAT diện bị động – Đó là người mà thật ra đã đăng ký nộp thuế VAT, nhưng đang lợi dụng việc miễn thuế, cũng được gọi là Người đóng thuế VAT diên được miễn (podatnik VAT zwolniony).

5. Miễn thuế VAT – Người đóng thuế VAT có thể lợi dụng việc miễn thuế VAT. Ở Ba Lan tồn tại 2 dạng miễn thuế VAT:

  1. Miễn thuế VAT dạng chủ quan (zwolnienie podmiotowe) dành cho các Doanh nhân đạt doanh thu qua một năm quay vòng thấp hơn 200.000 zł (mức giới hạn từ năm 2017).

  2. Miễn thuế VAT dạng khách quan (zwolnienie przedmiotowe) dành cho một số loại hoạt động nhất định, như: dịch vụ trong lĩnh vực bảo trợ y tế, dịch vụ bưu điện công cộng, dịch vụ quản lý các quỹ, dịch vụ luật, ...

Tuy nhiên, những Người đóng thuế, mà sự quay vòng của họ không vượt quá mức 200 000 zł trong một năm, về nguyên tắc, vẫn có quyền lựa chọn, có thể nộp VAT hoặc lợi dụng sự miễn VAT.

6. Đăng ký nộp thuế VAT – Nguyên tắc chung đặt ra rằng, khi dẫn dắt hoạt động kinh tế, trước lúc thực hiện hành động đầu tiên chịu thuế, Doanh nhân, với tư cách là Người đóng thuế VAT, cần phải đăng ký tại Cơ quan Tài chính có thẩm quyền, bằng cách nộp tờ trình đăng ký VAT-R. Sau khi đăng ký, Doanh nhân hoạt động với tư cách là „Người đóng thuế VAT diện chủ động”; còn trong trường hợp được miễn thuế VAT, thì với tư cách là „Người đóng thuế VAT diện được miễn”.

Song, các đối tượng được miễn thuế VAT không có nghĩa vụ phải nộp tờ trình đăng ký VAT-R. Nếu đã nộp nó, thì vẫn được ghi nhận đăng ký với tư cách như đã nêu ở trên.

Các Doanh nhân muốn thực hiện các hợp đồng nội bộ cộng đồng cần phải thực hiện việc đăng ký tư cách Người đóng thuế VAT-EU. Nghĩa vụ này không chỉ liên quan đến Người đóng thuế VAT diện chủ động, mà về nguyên tắc, còn đến cả những đối tượng đang lợi dụng việc miễn thuế VAT. Sau khi thực hiện đăng ký tư cách Người đóng thuế VAT-EU, Doanh nhân sẽ giành được quyền sử dụng số VAT-EU, được xác nhận bởi Cơ quan Tài chính. Số này, về thực chất, là số NIP với tiếp đầu ngữ PL đi liền trước.

7. Hóa đơn – Là chứng từ bán hàng, xác nhận sự thỏa thuân có thật của các bên đứng làm trung gian với nhau. Hóa đơn có thể được xuất ra trong dạng điện tử (e-faktura) hoặc giấy. Việc xuất hoặc chuyển giao hóa đơn làm phát sinh nghĩa vụ thuế. Hóa đơn cần phải được xuất ra ít nhất trong 2 bản.

Ở Ba Lan, trong lĩnh vực buôn bán, thuật ngữ „hóa đơn” tồn tại dưới hai dạng: faktura và rachunek. Trong đó, vì lý do phân chia Người đóng thuế VAT thành 2 diện, dẫn đến sự phân biệt faktura thành 2 loại: faktura VATfaktura bez VAT. Tuy nhiên, sự phân biệt này chỉ có trong cách hiểu, còn trong các văn bản pháp luật, không có các từ phụ thêm, chỉ ghi là faktura. Faktura bez VAT rachunek hoàn toàn giống nhau, trong chúng không có các mục như biểu thuế, tổng giá trị bán netto, và tổng thuế.

Mỗi Người dẫn dắt hoạt đông kinh tế đều có nghĩa vụ chứng minh việc bán hàng hóa và dịch vụ của mình. Nếu Doanh nhân là Người đóng thuế VAT diện chủ động, thì có nghĩa vụ phải xuất faktura VAT. Còn nếu đã khước từ việc đóng thuế VAT, có nghĩa không phải là Vatowiec, thì việc bán có thể chứng minh bằng faktura bez VAT hoặc rachunek.

Hiện nay, khi nói về hóa đơn rachunek, phải nghĩ đến paragon. Đó là chứng từ xác nhân việc mua bán hàng hóa. Paragon, có chứa các số liệu của Người bán cùng các thông tin về giá sản phẩm và thuế VAT, được xuất ra bởi Người bán hàng có máy bán hàng kasa fiskalna. Ở Ba Lan, paragon cần phải được xuất ra trong mỗi giao kèo mua bán lẻ, bất kể yêu cầu từ phía khách hàng.

8. Hoàn trả VAT

Việc hoàn trả VAT chỉ liên quan đến Người đóng thuế VAT diện chủ động Vatowiec. Đó là kết quả của quá trình kế toán VAT hàng tháng, trên trên cơ sở công thức (2). Tuy nhiên, khoản VAT-mua ở đây bao gồm tất cả các khoản VAT, có chứa trong các hóa đơn mua hàng và dịch vụ, phục vụ cho kinh doanh trong tháng, như tiền thuê kho, quầy cùng các chi phí vào trang thiết bị và bảo dưỡng; chi phí vận chuyển hàng hóa mua, chi phí cho các dịch vụ luật, ...

Nếu VAT-bán nhiều hơn VAT-mua, thì VAT-nộp là dương (+), khi đó Doanh nghiệp có nghĩa vụ nộp khoản VAT-nộp này. Còn nếu, VAT-mua nhiều hơn VAT-bán, thì VAT-nộp sẽ là âm (–). Trong trường hợp này, Danh nghiệp sẽ được hoàn trả khoản „VAT-nộp” này.

Người đóng thuế VAT diện bị động không phải trải qua quá trình kế toán VAT, do đó, cũng không diễn ra đ/v họ sự hoàn trả VAT, mặc dầu họ vẫn có hóa đơn mua hàng có VAT. Đối với họ, khoản VAT-mua sẽ được tính vào chi phí hoạt động liên quan trực tiếp đến việc thanh toán thuế thu nhập của Doanh nghiệp.

9.Tóm lược – Quá trình khảo sát trên đây cho thấy:

  • Trước hết, để dẫn dắt hoạt động kinh tế có hiệu quả, với tư cách Doanh nhân, cần phải suy tính xem, nên hay không nên đăng ký trở thành Người đóng thuế VAT diện chủ động. Sự lựa chọn cần phải được suy tính kỹ lưỡng và thiết thực, vì đây là vấn đề phải trả giá tài chính.

  • Ưu thế cơ bản của việc đảm nhận vai trò Người đóng thuế VAT diện chủ động VAT-owiec, là có đủ tư cách để được thanh toán thuế VAT theo đúng nghĩa của nó (xem (1) và (2)). Người đóng thuế VAT diện bị động Nievatowiec không có ưu thế này.

  • Quá trình khảo sát trên đây cho thấy mối quan hệ giữa thuế VAT và lãi suất bán ra. Từ đó, các VAT-owiec có thể lợi dụng quan hệ này để định đoạt tối ưu cho hoạt động của Doanh nghiệp của mình.

Nguyễn Quỳnh Giao, Teresa Kowalska

Sửa lần cuối 2018-02-25 18:55:57
  • John Trần John Trần Như vậy, liệu có thể xảy ra „mặc cả VAT” giữa người mua diện miễn VAT với người bán diện chủ đông? Nếu có thể, thì người bán vẫn xuất hóa đơn với tiền VAT như bình thường, nhưng chỉ thu tiền VAT bằng khoản VAT nộp (23% lãi suất). Thượng đế vẫn mong như thế! 2018-02-26 13:48:58

Bình luận

Bình luận qua Facebook