Ảnh: Tòa án trọng tài Quốc Tế xét xử về vụ kiện giữa Philipin và TQ
Ba
năm sau thất bại lịch sử trong việc tranh chấp lãnh
thổ, Trung Quốc không có ý định thay đổi lập trường
của mình.
Đúng ba năm trước, ngày 12-7-2016 đã tuyên bản án lịch sử về vấn đề Biển Đông, khu vực mà các nhà phân tích cho là một trong những điểm nóng nhất trên thế giới. Tòa trọng tài quốc tế lúc bấy giờ đã đưa ra phán quyết về vấn đề tranh chấp lãnh thổ giữa Philipin và Trung Quốc trên Biển Đông. Mặc dù chỉ có hai phía của vấn đề này, nhưng có thể khẳng định rằng trong đó có sự tham gia của nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ. Cái gì đang chờ vùng này khi vào năm 2016 Trung Quốc đã thua mọi thứ trên tòa án, nhưng họ không thay đổi gì trong ứng xử của mình trong vùng tranh chấp?
-
Đơn kiện về hành động của Trung Quốc trên Biển Đông không chỉ có Philipin đưa ra.
-
Tranh chấp trước Tòa án ở Haga diễn ra chính thức giữa hai phía, nhưng dính líu vào vấn đề chủ quyền các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thì có rất nhiều nước.
-
Các đơn kiện được gửi đến từ Việt Nam, Đài Loan, Brunei, Malaixia và Indonexia.
Bản phán quyết không mong muốn.
Ngày 12-06-2016, sau ba năm tranh tụng, Tòa Trọng tài Quốc tế ở Haga đã tuyên bố rằng những đòi hỏi của Trung Quốc về việc mở rộng lãnh thổ trong vùng Biển Đông là trái pháp luật. Người ta khẳng định rằng việc xây dựng các đảo nhân tạo đã gây trở ngại cho việc đánh giá đặc tính ban đầu của các dạng đá ở vùng quần đảo Trường Sa. Bắc Kinh trong những năm qua đã không quan tâm đến môi trường tự nhiên trong vùng, đồng thời giữ quan điểm sai lầm về vấn đề phụ thuộc lịch sử của các hòn đảo tranh chấp.
Ngày 12-7-2019 phải là ngày mà phán quyết trước đây 3 năm được thực thi đầy đủ và vững chắc, nhưng thay vào đó chúng ta nhận được một thực tế chính trị hoàn toàn đảo ngược.
Đơn kiện gửi đến Haga là do chính quyền của Tổng thống trước đây của Philipin là Benigno Aquino III đệ lên, nhưng bản án được phán quyết khi ông Rodrigo Duterte vừa trúng cử Tổng thống được 2 tuần. Duterte là nhà chính trị của phe phái khác và có văn hóa ứng xử riêng. Ông này không có nét gì giống với người tiền nhiệm và đã thay đổi cách ứng xử với các đồng minh từ trước tới nay của Philipin (thí dụ với Tổng thống Mỹ Barak Obama), tấn công vào các giá trị thiêng liêng (nhà thờ Thiên chúa giáo và Giáo hoàng Francisszek), đồng thời không che giấu những bình luận thiếu suy nghĩ về việc cưỡng hiếp và việc lợi dụng thân xác phụ nữ. Người ta đặt câu hỏi liệu ông là người bị bệnh tinh thần hay là một chính khách? Việc đánh giá vi tổng thống này một cách rõ ràng là công việc không hề đơn giản.
Phán quyết Haga đối với Duterte là một „củ khoai tây nóng” và một ngòi nổ mà ông ta muốn trốn tránh bằng mọi giá. Sau nhiều năm đấu tranh với Bắc Kinh và sau chiến thắng cuối cùng trên diễn đàn quốc tế, Duterte buộc phải nhanh chóng biến chiến thắng đó thành thất bại. Ông ta nhanh chóng thay đổi mặt trận đối với Trung Quốc và đảm bảo với Chủ tịch Tập Cận Bình rằng ông sẵn sàng chấp nhận sự có mặt của Trung Quốc trên vùng lãnh thổ mà Tòa án Haga coi là bất hợp pháp.
Qua nhiều năm có thể thấy Trung Quốc không tôn trọng những nguyên tắc quốc tế vì họ ngoan cố thực hiện mục tiêu đã định trước. Bắc Kinh khẳng định rằng họ có quyền lịch sử đối với vùng biển tranh chấp và sự hiện diện của họ xuất phát từ sự cần thiết đảm bảo an ninh chiến lược cho đất nước. Họ coi những quần đảo từ Borno qua Philipin, Đài Loan, Okinawa và những hòn đảo nằm gần Nhật Bản là con đập chắn cho bờ biển của mình.
Chúng
tôi sẽ vẫn làm điều chúng tôi muốn
Ngày
1-7 văn phòng Tổng thống Philipin khẳng định rằng hợp
đồng ký kết giữa Tổng thống Duterte với Trung Quốc,
trên cơ sở đó ngư dân Trung Quốc có thể đánh bắt ở
vùng kinh tế của Philipin trên vùng biển tranh chấp là có
hiệu lực và nó không vi phạm vào lợi ích của các công
dân. Người phát ngôn của Tổng thống khi được các nhà
báo hỏi liệu Tổng thống có vi phạm pháp luật hay không
thì đưa ra điều 2 của Hiến pháp về vai trò của Tổng
thống, tức là Tổng thống bảo vệ công dân và phục vụ
họ. Ông ta nói „Tổng thống đang làm việc đó” và
không trả lời tiếp các câu hỏi khác, cụ thể là việc
cho phép ngư dân Trung Quốc đánh bắt trong vùng biển của
Philipin thì giúp ích gì cho người dân Philipin.
Ngư dân Trung Quốc thực hiện những chuyến đánh bắt trên các vùng biển một cách bất hợp pháp và họ trang bị cho các tàu thuyền cả vũ khí quân sự. Trung Quốc cũng tăng cường các đơn vị cảnh sát bảo vệ bờ biển, nhiều đơn vị có những con tàu lớn hơn cả các tàu chiến của những nước láng giềng.
Theo dõi các tuyên bố của Duterte về vấn đề biển tranh chấp có thể nêu ra tuyên bố cuối tháng 5-2017, ông ta khẳng định rằng trong cuộc đàm phán với lãnh tụ Trung Quốc, khi ông nêu quan điểm rõ ràng của Philipin thì nhận được câu trả lời của Tập Cận Bình là sẽ có chiến tranh nếu Manila không rút lại các kế hoạch của mình.
„Tôi nói, thưa Chủ tịch Tập Cận Bình, tôi cho rằng đó là lãnh thổ của chúng tôi và chúng tôi sẽ tiến hành khoan thăm dò dầu mỏ ở đó” - Duterte nhắc lại lời nói của mình tại cuộc gặp gỡ hai bên với chủ tịch Tập Cận Bình trong khuôn khổ cuộc gặp thượng đỉnh về „Một vành đai, một con đường” tại Bắc Kinh hồi giữa tháng 5 năm 2017. „Tôi đã nghe thấy câu trả lời là: Tất cả chúng ta đều là bạn bè thân thiết. Chúng tôi không muốn cãi cọ với các bạn. Chúng tôi muốn duy trì quan hệ nồng ấm, nhưng nếu như các bạn làm gia tăng vấn đề này thì sẽ xảy ra chiến tranh. Tôi còn có thể nói gì thêm?” Duterte kết luận sau vài câu về cuộc trao đổi sau khi về nước.
Ngày 9-6-2019 vừa qua ở vùng đông bắc quần đảo Hoàng Sa một chiếc thuyền đánh cá của Philipin đang thả neo đã bị một ca nô Trung Quốc đâm chìm, làm cho 22 ngư dân bị rơi xuống biển, Sau 6 tiếng đồng hồ họ đã được các thuyền đánh cá của Việt Nam cứu sống. Nếu như không có sự cứu trợ của ngư dân Việt Nam thì những người Philipin kia sẽ chết.
Ngày 12-6-2019 Bộ trưởng Quốc phòng Philipin đã gọi hành động của ca nô Trung Quốc là hèn nhát, bởi họ bỏ mặc những người Philipin không cứu trợ, đó không thể coi là hành động của một dân tộc bạn bè. Hai ngày sau, Bộ Ngoai giao Philipin chính thức đưa đơn kiện Bắc Kinh về vụ việc đó, Không lâu sau đó, Tổng thống Philipin Duterte lên tiếng. Ông ta cho rằng việc đánh chìm thuyền đánh cá của Philipin là vụ va chạm nhỏ trên biển. Những lời nói đó gây ra công phẫn trong dân chúng và các nhà chính trị. Câu nói của Tổng thống giống hệt thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc về vụ việc ngày 9-6-2019.
Lời khuyên của người bạn cũ
Về vấn đề Biển Đông và quan hệ với Trung Quốc thì Việt Nam có nhiều điều có thể nói. Hà Nội nhiều lần khẳng định bên lề rằng những đồng minh chính trị và các sắp đặt lực lượng có thể thay đổi, nhưng lịch sử luôn ở bên trên. Giai đoạn đô hộ của Pháp và cuộc chiến tranh chống Mỹ chỉ kéo dài một trăm năm. Ngược lại quan hệ với Trung Quốc là hơn hai nghìn năm liên tục đấu tranh, liên tục đối phó với các âm mưu, liên tục cống nạp và các cuộc khởi nghĩa và chiến đấu vì độc lập dân tộc. Vì vậy Hà Nội không thể thay đổi trận địa giống như Tổng thống Philipin. Không ai tin vào sự đảo ngược như vậy, bởi người Trung Quốc là những người họ hàng xa, mang đến những món quà quý, nhưng họ là những người giám sát nghiêm khắc, không chấp nhận bất cứ sự chống đối nào, dù là nhỏ nhất.
Tác giả bài viết: Rafał Tomański (Ba Lan),
Biên dịch: Nguyễn Văn Thái,
Nguồn: https://businessinsider.com.pl/polityka/spor-o-morze-poludniowochinskie-konflikt-chiny-usa/f5zjr7v
Bình luận