Robert Stefanicki, 05-06-2020, 11h55
Các tài liệu nội bộ của Tổ chức Y tế thế giới mà hãng thông tấn Associated Press lấy được cho thấy điều này. Dù công khai WHO ca ngợi Bắc Kinh, nhưng trong nội bộ của họ, các chuyên gia đã thất vọng và lo lắng vì thiếu sự cộng tác của phía Trung Quốc.
Nó liên quan đến việc chuyển cho WHO bộ gen của coronavirus mới xuất hiện cuối năm ngoái ở Vũ Hán, cũng như các chứng cớ là virus này lây từ người qua người, mà không chỉ từ động vật qua người. Việc chậm trễ này đã cho phép virus lọt ra từ Trung Quốc và làm muộn các công việc chế tạo xét nghiệm, thuốc và vac-xin.
WHO không có phương tiện để gây sức ép
Sự tiết lộ này xảy ra vào lúc khó khăn của WHO. Ông Donald Trump đã buộc tội tổ chức này của Liên hiệp quốc đã cho phép Trung Quốc gây lây bệnh cho phần còn lại của thế giới. Ông cũng rút tài trợ, mà chính phủ Mỹ đóng góp nhiều nhất cho WHO.
Trong phiên họp gần nhất của tổ chức, WHO đồng ý cho điều tra độc lập về phản ứng của mình trước dịch. Ngược lại, chính quyền Trung Quốc cho rằng mình đã làm đúng trách nhiệm và thông tin ngay lập tức.
Hãng AP viết các tài liệu mình có được không khẳng định cả các điều tuyên truyền của Waszyngton lẫn Bắc Kinh, nhưng nó chứng tỏ tổ chức WHO đã rơi vào hoàn cảnh không hay ra sao khi cố gắng thu từ phía Trung Quốc các thông tin mà họ có trách nhiệm phải chuyển giao. Tổ chức này không có bất cứ một công cụ gây sức ép nào, cũng không thể tự mình điều tra và chỉ dựa trên thông tin các nước thành viên cung cấp.
Các thành viên ban lãnh đạo WHO đã suy tính phải làm gì với Trung Quốc để nước này không nổi giận và khi đó mất hoàn toàn nguồn thông tin, cũng như không gây ra khó khăn cho các nhà khoa học chia sẻ với mình điều họ biết không thông qua chính quyền trung ương. Chính vì vậy mà họ vẫn phải „khen ngợi” cách xử lý dịch của Trung Quốc.
Tuy nhiên không phải mọi người đều đồng ý với cách làm này. Tuần lễ thứ hai của tháng một, người phụ trách bộ phận tình huống đặc biệt của WHO, tiến sỹ Michael Ryan – người vẫn rất lạc quan nhưng vẫn lo ngại việc lặp lại như dịch SARS nổ ra ở Trung Quốc năm 2002 và làm chết 800 người trên thế giới – đã khuyên các đồng nghiệp thay đổi cách làm sang chủ động tấn công hơn và tiến hành một phân tích độc lập liệu virus có thể lây giữa người với người không.
Bộ gen đã được đọc, nhưng bị dấu đi
Thứ tự các sự kiện như sau. Hôm 27/12, một trong các phòng thí nghiệm là Vision Medicals đã lập ra xong cấu trúc phần lớn bộ gen coronavirus mới và đã chuyển các thông tin cho chính quyền ở Vũ Hán và Viện Hàn lâm khoa học Trung Quốc. Hôm 31/12 Trung tâm kiểm tra dịch bệnh của Trung Quốc (CDC) đã gửi nhóm chuyên gia đến Vũ Hán.
Cũng hôm đó, WHO biết về bệnh qua một trang mạng công bố các tin điều tra bị lộ về đề tài y tế. Hôm 1/1, WHO đã yêu cầu Trung Quốc cho các thông tin này. Các tin cho biết sau hai ngày đã có 44 người bị bệnh và chưa có ai chết.
Ngay hôm 2/1, Shi Zhengli làm ở Viện Nghiên cứu virus Vũ Hán đã đọc xong toàn bộ bộ gen của virus mới – đó là nhịp độ làm việc đáng khâm phục. Ngày hôm sau, Ủy ban Y tế Quốc gia đã ra lệnh cho phòng thí nghiệm nghiên cứu này hủy các ống nghiệm và chuyển giao nó cho các viện họ nêu. Lý do là để an toàn, nhưng cũng để duy trì kiểm tra dòng thông tin.
Ông Shi bị lệnh cấm công bố bộ gen. Nguyên nhân có thể khác nhau: có thể do muốn khẳng định kết quả nghiên cứu sợ còn có lỗi, nhưng cũng có thể do sự cạnh tranh giữa các cơ sở nghiên cứu. Hãng AP viết lý do là CDC muốn ghi công cho mình.
Các nhà khoa học Trung Quốc ở thời điểm đó vẫn còn tin là virus này không lan từ người sang người. Nhưng không phải tất cả. Hôm 5/1, ông Zhang Yongzhen, một nhà virus học nổi tiếng ở Thượng Hải đã cảnh báo là bệnh này giống SARS. Điều này không đến được WHO, nên chính hôm ấy dựa trên các thông tin chính thức từ Bắc Kinh, họ đã công bố là không có lây bệnh từ người sang người và không khuyến cáo các biện pháp cẩn thận khi đi lại.
Hôm 8/1 tờ „Wall Street Journal” đã viết là ở Vũ Hán đã phát hiện một loại coronavirus mới. Đến lúc này chính quyền mới thừa nhận đó là sự thật. Nhưng họ vẫn không công bố bộ gen, các dữ liệu về các xét nghiệm chẩn đoán lẫn về các bệnh nhân, các thông tin này nếu được công bố sẽ cho thấy bệnh lây nhanh ra sao.
Hôm 9/1 bệnh nhân đầu tiên chết ở Vũ Hán, họ công bố nó sau đấy hai ngày.
Ngày 11/1, tiến sỹ Zhang ở Thượng hải nói trên đã công bố bộ ghi gen trên diễn đàn của các nhà virus học của thế giới. Việc này làm CDC nổi giận đến mức ngay hôm sau họ ra lệnh đóng cửa tạm thời phòng thí nghiệm của ông này. Hôm 12/1 bộ gen đã được ba phòng thí nghiệm công bố, lần này được chính quyền cho phép.
Có thể đã cứu được nhiều mạng người hơn
Việc ở Vũ Hán có loại coronavirus mới như vậy đã được công bố sau hai tuần kể từ khi Vision Medicals phát hiện và một tuần từ khi có chi tiết về bộ gen. Trong vòng một tuần lúc đó đã có 600 người bị lây. Những người Vũ Hán không biết mình bị bệnh đã bắt đầu đi khắp nơi trên thế giới– trường hợp đầu tiên ngoài Trung Quốc đã được ghi nhận hôm 8/1 ở Thái Lan.
Phải sau đó một tuần nữa, người Trung Quốc mới công nhận là virus lây lan giữa người với người.
Hôm 28/1, sếp WHO Tedros Ghebreyesus đã đến Bắc Kinh và gặp chủ tịch Tập Cận Bình. Sau chuyến thăm này WHO mới công bố báo động dịch trên thế giới. Tedros vẫn không ngừng ca ngợi Trung Quốc.
Tiếng vỗ tay cho chủ tịch Tập Cận Bình đang bước vào cuộc họp của Quốc hội Trung Quốc tại Bắc Kinh ngay hôm 22/5/2020.
Từ lúc đọc được bộ gen đến lúc này con số ốm đã tăng 100-200 lần. Đến hôm nay có 6 triệu người trên thế giới ốm do COVID-19, và 375 nghìn người chết.
- Rõ ràng là nếu Trung Quốc và WHO hoạt động nhanh hơn thì chúng ta có thể cứu được nhiều mạng người – ông Ali Mokdad, nhà virus học ở Waszyngton nói với AP. Tuy nhiên ông cũng khẳng định ý kiến là, nếu WHO quyết định chọn con đường đối kháng hơn, thì Trung Quốc cũng còn có thể cắt hết mọi nguồn thông tin lúc ấy và tình hình giờ còn tệ hơn nữa.
QV
Nguồn: https://wyborcza.pl/7,75399,26006015,sledztwo-ap-chiny-ukrywaly-kluczowe-informacje-o-nowym-koronawirusie.html
Bình luận