(Phần 2)
Ngày thứ hai của hội nghị An ninh ở Munich đưa đến cảm giác rằng số phận của Ukraine, và có lẽ là toàn bộ NATO và châu Âu đều bị đe dọa. Những thông tin này được các phương tiện truyền thông ở châu Âu đồng loạt đưa tin.
Cho đến nay, người Mỹ đã xác nhận kế hoạch của họ. Các cuộc đàm phán về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine sẽ được tổ chức tại Saudi Arabia, mà không có sự tham gia của các nước châu Âu. Đặc phái viên Hoa Kỳ về Ukraine và Nga, Tướng Keith Kellogg đã thừa nhận tại Munich rằng "Châu Âu sẽ không trực tiếp ngồi vào bàn đàm phán để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine vì chúng tôi không muốn lặp lại thỏa thuận Minsk".
Trước đó vào thứ sáu, phó Tổng thống Hoa Kỳ J.D. Vance đã đưa ra một cuộc tấn công chưa từng có vào các nhà lãnh đạo châu Âu. Trong bài phát biểu của mình, ông chỉ trích gay gắt nền dân chủ châu Âu, cáo buộc Lục địa già từ bỏ các giá trị của chính mình, thực hiện kiểm duyệt, phớt lờ cử tri và đàn áp những người theo đạo Thiên chúa và coi đây là mối đe dọa lớn nhất đối với châu Âu.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio, Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz và Đặc phái viên Trung Đông Steve Witkoff sẽ tới Saudi Arabia trong những ngày tới để đàm phán với các đặc phái viên Nga về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Hiện vẫn chưa biết ai sẽ đại diện cho phía Nga tham dự cuộc họp. Bộ Ngoại giao Nga chỉ thông báo Rubio đã nói chuyện với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov và hai bên đã đồng ý duy trì liên lạc thường xuyên trước cuộc hội đàm Trump-Putin.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Ukraine vẫn chưa được mời và nói rằng Kiev sẽ không bắt đầu đàm phán với Nga cho đến khi nước này tham vấn "với các đối tác chiến lược".
Trong ngày thứ bẩy, Tổng thống Ukraine đã có bài phát biểu mạnh mẽ. Ông kêu gọi thành lập một quân đội chung châu Âu và đề xuất hợp tác sản xuất vũ khí ngay tại Ukraina:
- Thực tế trong thời gia qua đã chứng minh rằng quân đội châu Âu sẽ không đủ sức ngăn chặn Nga nếu không có quân đội Ukraine. Nhưng quân đội của chúng tôi vẫn chưa đủ mạnh. Chúng tôi cần được cung cấp: vũ khí, đào tạo, lệnh trừng phạt, tài chính, áp lực chính trị và sự thống nhất. Bây giờ, khi chúng ta đang chuẩn bị cơ sở cho hòa bình và an ninh, chúng ta phải xây dựng lực lượng vũ trang của châu Âu để tương lai của châu Âu chỉ phụ thuộc vào người châu Âu và để các quyết định về an ninh của châu Âu chỉ phụ thuộc vào châu Âu (ý nói nếu châu Âu bị Mỹ bỏ rơi).
Tổng thống Zelensky cũng nhấn mạnh một lần nữa rằng "Ukraine sẽ không bao giờ chấp nhận các thỏa thuận được đàm phán trên đầu mình" và tuyên bố rằng đất nước ông sẽ không từ bỏ mục tiêu trở thành thành viên NATO. Tổng thư ký NATO Mark Rutte cũng tuyên bố tại Munich vào thứ Bảy rằng các thành viên liên minh sẽ phải tăng chi tiêu quốc phòng lên hơn 3% GDP để đối phó với tình hình hiện nay.
Những tuyên bố khác nhau:
Tờ báo Der Spiegel của Đức kết luận rằng "Người châu Âu đã bị bỏ lại một mình". "Các chính trị gia hàng đầu châu Âu vẫn hy vọng rằng Hoa Kỳ sẽ buộc Putin phải tạo ra nền hòa bình công bằng ở Ukraine. Nhưng Trump và Vance hiện đã khiến họ nhận ra rằng họ bị coi là những người phải hy sinh".
Tiến sĩ Witold Sokała, chuyên gia về quan hệ quốc tế, thuộc Đại học Jan Kochanowski ở Kielce:
— Chúng ta có tiềm năng ở châu Âu để không phải trông chờ vào người Mỹ. Chúng ta có thể xây dựng một liên minh rộng lớn để ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến "kể cả khi Washington quay lưng lại". Tuy nhiên, vẫn chưa có gì được quyết định: cả sự chia rẽ này lẫn chiến lược của Hoa Kỳ và châu Âu đối với Nga. Cho nên, "trong tình hình bất ổn, chúng ta phải sẵn sàng cho tình huống xấu nhất, tức là khi lời nói của Trump và nhóm của ông trở thành hiện thực".
Theo TS Sokała, bài phát biểu của JD Vance tại Munich không nhằm vào người châu Âu. Nó nhắm vào cử tri Mỹ của ông ta. Ông đã cho cử tri của mình thấy ông là một người cứng rắn như thế nào và ông có thể thao túng người châu Âu bằng cách khiển trách họ về những tội lỗi thực sự và tưởng tượng của họ. Cho nên tôi khuyến khích mọi người hãy bình tĩnh khi lắng nghe những tuyên bố này.
Sự thay đổi đột ngột của Washington đã gây ra sự bối rối tại các thủ đô châu Âu, nơi vẫn giữ nguyên lập trường cứng rắn trước đây đối với Moscow. Pháp, Vương quốc Anh, Đức, Ba Lan, Tây Ban Nha và Ý đã ra tuyên bố chung trong đó nhấn mạnh cam kết của mình đối với toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine và tuyên bố ủng hộ nước này cho đến khi đạt được "nền hòa bình công bằng và lâu dài". Tuyên bố cũng nhấn mạnh rằng Kiev phải tham gia vào mọi cuộc đàm phán và phải nhận được "sự đảm bảo an ninh thực sự".
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị thì phát biểu rằng châu Âu cũng phải tham gia vào việc đạt được hòa bình. Ông nói:
— Người Trung Quốc thấy rõ châu Âu và Ukraine đang tức giận Trump và đang đưa ra một số đề xuất không hề che giấu. Chúng tôi tin rằng các bạn nên ngồi vào bàn đàm phán, các bạn không cần phải chỉ dựa vào người Mỹ, các bạn có thể hợp tác với chúng tôi".
Xuân Nguyên (Tổng hợp tin theo các báo ở Ba Lan)
Bình luận