Riyadh, ngày 18 tháng 2 năm 2025 – Lần đầu tiên kể từ khi chiến tranh Nga-Ukraine nổ ra vào tháng 2 năm 2022, Mỹ và Nga đã tổ chức các cuộc đàm phán cấp cao tại thủ đô Riyadh của Ả Rập Xê Út. Cuộc họp kéo dài 4,5 giờ và được kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội tìm kiếm giải pháp cho cuộc xung đột kéo dài ba năm qua. Tuy nhiên, kết quả đạt được không mang tính đột phá, và một số vấn đề vẫn gây tranh cãi.
1. Những Thỏa Thuận Chính Đạt Được
Sau cuộc họp, cả hai bên tuyên bố đồng thuận về một số vấn đề quan trọng:
Thành lập các nhóm đàm phán giữa Mỹ và Nga nhằm tìm kiếm giải pháp chấm dứt chiến tranh tại Ukraine.
Khôi phục quan hệ ngoại giao, bao gồm việc bổ nhiệm lại các đại sứ tại Washington và Moscow.
Xây dựng cơ chế hợp tác kinh tế và chính trị trong tương lai, nếu cuộc chiến kết thúc.
Duy trì liên lạc và tổ chức các cuộc gặp tiếp theo để tiếp tục thảo luận.
Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh rằng chấm dứt xung đột là một quá trình dài và đây chỉ là bước khởi đầu.
2. Những Tranh Cãi Và Quan Ngại
Mặc dù có một số tín hiệu tích cực, các cuộc đàm phán cũng gây ra nhiều tranh cãi, đặc biệt là việc Ukraine và Liên minh Châu Âu (EU) không được mời tham dự.
Ukraine phản ứng gay gắt
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào được đưa ra mà không có sự tham gia của Kyiv. Ông khẳng định rằng Ukraine sẽ không chấp nhận bất kỳ tối hậu thư nào từ Nga và không nhượng bộ lãnh thổ.
Liên minh Châu Âu cảnh báo nguy cơ chia rẽ
Ngoại trưởng EU Kaja Kallas cũng lên tiếng cảnh báo rằng Nga có thể đang cố gắng chia rẽ phương Tây, gây mất đoàn kết trong việc hỗ trợ Ukraine. Bà nhấn mạnh rằng Liên minh Châu Âu phải có tiếng nói trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào.
Trung Quốc bày tỏ sự ủng hộ thận trọng
Bắc Kinh hoan nghênh các cuộc đàm phán, nhưng kêu gọi tất cả các bên liên quan tham gia, dù không đề cập trực tiếp đến Ukraine.
3. Kế Hoạch "Ba Bước" Gây Tranh Cãi
Theo báo chí Mỹ, trong cuộc đàm phán, một kế hoạch ba bước đã được thảo luận:
Đình chiến tạm thời giữa Nga và Ukraine.
Tổ chức bầu cử tổng thống mới tại Ukraine để thay thế Zelensky.
Chính phủ mới sẽ ký kết hiệp ước hòa bình với Nga.
Phía Nga cho rằng một lãnh đạo Ukraine mới có thể linh hoạt hơn trong việc đàm phán với Moscow. Tổng thống Putin tin rằng khả năng một “tổng thống thân Nga” được bầu là khá cao.
Tuy nhiên, Washington đã phủ nhận rằng việc thay đổi lãnh đạo Ukraine là điều kiện tiên quyết cho hòa bình, và nhấn mạnh rằng bầu cử chỉ là một khả năng đang được thảo luận, chứ không phải một thỏa thuận chắc chắn.
Zelensky đã phản đối mạnh mẽ, khẳng định rằng cuộc bầu cử tổng thống chỉ diễn ra khi tình hình chiến sự được kiểm soát, và Ukraine sẽ không để Nga can thiệp vào nền chính trị của mình.
4. Nga Nhấn Mạnh Lập Trường Cứng Rắn
Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov tiếp tục khẳng định rằng Ukraine không thể gia nhập NATO và gọi đây là “giới hạn đỏ” của Moscow.
Ngoài ra, phía Nga cũng muốn bãi bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế mà phương Tây áp đặt từ năm 2022. Theo báo cáo từ phía Nga, họ muốn khôi phục hợp tác kinh tế với các công ty dầu khí Mỹ và "tái thiết niềm tin trong quan hệ Nga-Mỹ".
Moscow cũng cho biết tương lai của các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát ở Ukraine không nằm trên bàn đàm phán, gián tiếp khẳng định họ không có ý định trả lại các khu vực như Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson.
5. Mỹ Và Châu Âu Cảnh Giác
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố rằng châu Âu cần phải tham gia vào quá trình đàm phán. Ông cũng khẳng định rằng Mỹ không chấp nhận một thỏa thuận hòa bình mà Ukraine và các đồng minh không đồng thuận.
Tổng thống Donald Trump, người đã có cuộc điện đàm với Putin trước cuộc gặp ở Riyadh, muốn nhanh chóng kết thúc cuộc chiến, nhưng không chấp nhận nhượng bộ vô điều kiện cho Moscow.
Ở Châu Âu, các nước vẫn chia rẽ về cách tiếp cận. Trong khi Anh ủng hộ gửi quân gìn giữ hòa bình đến Ukraine sau khi có hiệp ước hòa bình, thì Đức và Pháp tỏ ra thận trọng và lo ngại rằng việc này có thể làm leo thang căng thẳng với Nga.
6. Kết Luận: Một Bước Tiến Hay Bế Tắc?
Dù cuộc gặp tại Riyadh đánh dấu lần đầu tiên Mỹ và Nga thảo luận nghiêm túc về chiến tranh Ukraine, nhưng không có đột phá nào rõ ràng.
Những điểm tích cực:
Hai bên tiếp tục duy trì liên lạc và đồng ý đàm phán thêm.
Mỹ và Nga đều nhấn mạnh nhu cầu chấm dứt chiến tranh một cách bền vững.
Đàm phán mở ra cơ hội thảo luận về kinh tế, ngoại giao, và hợp tác trong tương lai.
Những trở ngại lớn:
Thiếu sự tham gia của Ukraine và EU, làm giảm tính hợp pháp của bất kỳ thỏa thuận nào.
Nga vẫn giữ lập trường cứng rắn về lãnh thổ và NATO, làm phức tạp các giải pháp hòa bình.
Đề xuất bầu cử tổng thống Ukraine gây tranh cãi, vì có thể tạo điều kiện cho Nga can thiệp vào chính trị Ukraine.
Tóm lại, cuộc đàm
phán ở Riyadh không mang lại giải pháp ngay lập tức, nhưng có thể là tiền đề
cho các cuộc thảo luận sâu hơn trong tương lai. Tuy nhiên, nếu không có sự tham
gia chính thức của Ukraine và EU, mọi thỏa thuận có thể không có giá trị thực
tiễn.
Tuong Vy tổng hơp từ báo chí Ba Lan.
Bình luận