Rivaldo – từ cậu bé nghèo khổ đến nhà vô địch thế giới

Rivaldo, họ tên đầy đủ là Rivaldo Victor Borba Ferreira, cầu thủ đội tuyển bóng đá Braxin tham dự vòng chung kết bóng đá thế giới 1998 và 2002, từng là cầu thủ các câu lạc bộ Paulista, SE Pal Mogi Mirim, Sport Club Corinthians Paulista, SE Palmeras, Deportivo La Coruna, FC Barcelona, AC Milan. Anh sinh ngày 19 tháng 4 năm 1972 tại Recife, Pernambuco, Braxin.

Rivaldo được coi là cầu thủ tài năng nhưng anh đã không được đánh giá đúng mức. Một phần cũng vì bản thân anh thích sống thầm lặng, ít xuất hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng vì không thích những ồn ào quanh mình. Hãn hữu lắm anh mới đồng ý trả lời phỏng vấn. Thế nhưng cuộc đời và sự nghiệp cầu thủ của anh có thể là đề tài cho một cuốn tiểu thuyết dài.

Rivaldo nhận giải thưởng Quả bóng vàng năm 1999.

- Tôi không có điều kiện học hành như những đứa trẻ cùng trang lứa. Gia đình tôi rất nghèo. Tôi phải đi bán kẹo mút, nước giải khát trên bãi biển – Rivaldo đã nói như thế về thời thơ ấu của mình. Anh sinh ra trong khu nhà ổ chuột ở một vùng duyên hải phía bắc Braxin. Cha mẹ anh sinh tổng cộng năm người con, ba trai, hai gái. Vì bị thiếu dinh dưỡng hồi nhỏ nên khi lớn lên, hai đặc điểm cơ thể còn mãi từ thời nghèo khó đó là đôi chân vòng kiềng và hàm răng giả do răng thật đã rụng từ lâu. - Ai không trải qua cuộc sống như tôi, người đó không thể hiểu nổi thế nào là nghèo khổ - Rivaldo giải thích.

Bi kịch gia đình

Người có ảnh hưởng lớn nhất đến sự nghiệp cầu thủ bóng đá của Rivaldo thời trẻ là bố anh, ông Romildo. Ông ý thức rất rõ rằng gia đình ông chỉ có thể thoát khỏi cảnh nghèo khó nếu một trong ba người con trai trở thành cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp. Vì vậy cậu bé Rivaldo, lúc khách du lịch rời bãi biển, tức là khi không có ai để bán kẹo mút và nước giải khát nữa, cậu ôm ngay lấy trái bóng và làm cái công việc cậu yêu thích nhất – vừa đi vừa tâng bóng bằng chân và bằng đầu.

Nhưng rồi vào năm Rivaldo 16 tuổi, cha cậu, người duy nhất có khả năng kiếm sống cho cái gia đình bảy miệng ăn, đã mất trong một tai nạn thảm khốc. Đây thật sự là cú sốc lớn đối với chàng trai mới lớn. Suốt một tháng cậu không còn đầu óc đâu nghĩ đến bóng đá nữa. Nhưng may mà bà mẹ đã đưa con trai trở về thực tại. - Bây giờ con càng không được phép đầu hàng số phận. Con phải biến giấc mơ của cha thành hiện thực!

Cuối cùng Rivaldo đã quay trở lại luyện tập bóng đá. Mỗi ngày cậu đi bộ 15 km từ nhà và 15 km chiều về để đến sân vận động của câu lạc bộ Paulistano, nơi cậu đăng ký chơi bóng. Nhà nghèo đến nỗi cậu không đủ tiền mua vé xe buýt. Nhưng vấn đề lớn nhất đối với chàng trai 16 tuổi không phải là chuyện đi bộ mỗi ngày 30 km, mà quan trọng hơn là chuyện ở cả câu lạc bộ cậu đang chơi lẫn ở đội bóng sau đó, không ai nhận ra ở cậu bất cứ dấu hiệu nào chứng tỏ cậu sẽ trở thành ngôi sao bóng đá tương lai. - Khi tôi chơi cho Santa Cruz hay Mogi Mirim, mọi người đều nói thẳng với tôi rằng tôi không phải là cầu thủ xuất sắc. Không ai tin vào khả năng chơi bóng của tôi. Họ nói rằng một số đồng đội khác của tôi sẽ trở thành những ngôi sao – Rivaldo giải thích. Nhưng chỉ 7 năm sau, anh nhận danh hiệu cầu thủ hay nhất hành tinh.

Cú hat-trick đẹp nhất lịch sử bóng đá

Câu lạc bộ châu Âu đầu tiên anh đến là Deportivo La Coruna. Chỉ sau một mùa bóng (1996/97), với giá chuyển nhượng 26 triệu USD, anh chuyển sang thi đấu cho FC Barcelona. Chính trong màu áo của câu lạc bộ này, vào năm 1999, sau khi lần thứ hai liên tiếp giành danh hiệu vô địch Tây Ban Nha, anh được trao Quả bóng vàng. - Trước đó không lâu, tôi không có gì ăn, tôi đã sống trong một gia đình nghèo khó, vậy mà bây giờ tôi là cầu thủ hay nhất thế giới – anh nói khi nhận danh hiệu cao quý.

Rivaldo là con người thầm lặng, anh ngại xuất hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng, không có tính cách của típ cầu thủ Braxin điển hình được mọi người coi là thần tượng. Nhưng trên sân cỏ thì anh lại làm được những điều kỳ diệu. Anh có những cú sút xa tuyệt vời. Anh cũng nổi tiếng vì những động tác lừa bóng, những pha làm bàn bằng động tác tâng bóng qua đầu thủ môn đối phương, những cú ngả người móc bóng. Anh đặc biệt mê hoặc người xem ở khả năng dẫn bóng qua người với cái chân trái ma thuật.

Trong mùa bóng 2000/2001 anh đã có một trong những màn trình diễn tuyệt vời nhất trong toàn bộ sự nghiệp cầu thủ của mình, mà cũng có thể là trận đấu hay nhất trong lịch sử môn thể thao vua nói chung. Các trang mạng "FourFourtTwo" và "The Guardian" đã công nhận cú hat-trick của anh trong trận Barcelona gặp Valencia là cú hat-trick „tuyệt vời nhất lịch sử bóng đá”. Đó là trận đấu cuối cùng mùa bóng năm đó tại giải vô địch quốc gia Tây Ban Nha. Hai đội thi đấu nhằm mục tiêu tranh hạng tư, thứ hạng bảo đảm suất tham dự vòng loại Champions League. Valencia chỉ cần một kết quả hòa, trong khi Barca phải thắng. Và Barca đã thắng với tỷ số 3:2 nhờ những pha ghi bàn không ai tin nổi của Rivaldo.

Cầu thủ người Braxin này đã mở tỷ số bằng cú sút phạt hoàn hảo. Ngay sau giờ nghỉ giữa hai hiệp, anh ghi thêm một bàn nữa, cũng nhờ pha bóng cố định. Từ khoảng cách 30 mét, Rivaldo sút như trái phá qua đầu các cầu thủ đối phương đứng làm tường, bóng bay vào lưới ngay sát thủ thành Santiago Canizares. Còn bàn thắng quyết định được ghi vào phút 89 của trận đấu. Rivaldo đã đỡ bóng bằng ngực ngay sát vòng cấm địa và ngả người móc bóng, đưa bóng sạt cột dọc bay vào lưới. Nhờ màn trình diễn tuyệt vời này của Rivaldo, Barcelona được tham dự Champions League năm đó và đội bóng xứ Catalăng lọt vào đến trận tứ kết.

Chú vịt xấu xí của bóng đá Braxin

Khi chơi bóng ở châu Âu, Rivaldo nổi như cồn nhờ những trận đấu lớn. Nhưng ở Braxin, người ta lại cho rằng anh đóng góp cho đội Barcelona nhiều hơn cho đội tuyển quốc gia. Trước khi Rivaldo đến thi đấu cho Barcelona, người hâm mộ và báo chí trong nước đã lớn tiếng chỉ trích cầu thủ này vì một sai lầm anh đã phạm phải khi đá cho đội tuyển Olimpich quốc gia. Đó là trận đấu trong khuôn khổ Thế vận hội 1996, trận tứ kết gặp Nigieria. Anh để mất bóng ngay sau khi vào sân thay người, tạo điều kiện cho đối phương ghi bàn rút ngắn tỷ số xuống còn 2:3. Cuối trận đấu, Nigieria gỡ hòa, và ở hiệp phụ, họ ghi bàn, vào chơi trận chung kết. Rivaldo trở thành tội đồ của thất bại này. Trong trận tranh giải ba, anh không được chơi nữa. Người hâm mộ bóng đá Braxin không bao giờ tha thứ sai lầm của anh trong trận tứ kết đó.

Thậm chí trong khuôn khổ vòng loại World Cup 2002, mặc dù anh là cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất cho đội tuyển Braxin, anh vẫn không được các cổ động viên quên đi sai lầm từ mấy năm trước. Bằng chứng là trên các khán đài trong trận đấu loại với Columbia, hàng trăm người vẫn hô vang: „Rivaldo, hãy rời đội tuyển ngay, cậu không cần cho nó nữa!”. Thậm chí gia đình anh đã nhận được những lời đe dọa từ người hâm mộ đội tuyển quốc gia, còn chiếc xe con anh đi thì bị ai đó làm cho méo mó. Sau trận đấu này, anh phát biểu: „Mọi cái đã lên đến đỉnh điểm, vì không chỉ là những lời la ó trên sân. Người ta nhiếc móc tôi thậm tệ. Tôi buộc phải cân nhắc tương lai của mình ở đội tuyển quốc gia”.

Nhưng cuối cùng anh vẫn ở lại đội tuyển. Hai năm sau anh cùng đồng đội giành danh hiệu vô địch thế giới. Và anh là một trong những ngôi sao của giải đấu đó. Với 5 bàn thắng ghi được , anh trở thành người ghi bàn nhiều thứ hai sau Ronaldo, và được bầu chọn vào đội hình tiêu biểu của giải. Chính huấn luyện viên Luiz Felipe Scolari đã công nhận anh là cầu thủ xuất sắc nhất World Cup năm đó. Và quả thật anh xứng đáng với danh hiệu này.

Nhưng không ít người bỏ qua thành tích này của anh để dành trí nhớ cho cái gọi là „tài đóng kịch” của anh trong trận gặp Thổ Nhĩ Kỳ. Đó là trận cuối cùng của vòng đấu bảng. Khi Rivaldo đang đứng chờ sút phạt góc, cầu thủ đội bạn là Hakan Unsal ném bóng cho anh. Trái bóng được ném mạnh, trúng đầu gối Rivaldo, nhưng anh đã ôm mặt gã vật xuống sân, làm ra vẻ đau đớn. Trọng tài đã không ngần ngại giơ lên trước mặt Hakan Unsal chiếc thẻ đỏ. Sau này FIFA đã quyết định phạt tiền hành động giả vờ đó. Chính Rivaldo cũng đã thừa nhận mình lừa trọng tài, - Tôi đã chính thức đưa ra lời xin lỗi. Bóng đá là vậy mà – anh nói. Nhưng không người hâm mộ nào, kể cả cổ động viên Braxin, thích thái độ này của anh. Người ta coi đó là sự ê chề của lịch sử bóng đá. „Rivaldo là chú vịt xấu xí của đội tuyển quốc gia Braxin, trong khi Ronaldo là cậu bé vàng, là anh hùng, là thần tượng” - đó là lời nhận xét mà ta có thể đọc được trên tạp chí "These Football Times".

Hiền quá nên không trở thành thần tượng được

Rivaldo, người kỷ niệm sinh nhật lần thứ 47 vào ngày 19 tháng 4, được coi là một trong số những cầu thủ không được đánh giá đúng mức trong lịch sử bóng đá. Người hâm mộ không vây quanh anh, không tung hô anh như Romario, Ronaldo hay Ronaldinho. Anh luôn tìm cách tránh xa các phương tiện thông tin đại chúng. Cứ có thời gian rỗi là anh tận dụng để gần gũi gia đình. - Người đàn ông không có gia đình là người không có gì trong đời – anh đã nhiều lần nói thế.

Tờ "The Guardian" gọi anh là „cầu thủ khó ngăn chặn nhất sau Diego Maradona". Quả thật Rivaldo có những kỹ năng bóng đá ít ai sánh kịp. Nhưng bên ngoài sân cỏ anh sống cách sống riêng nên khó thành nổi tiếng.

Rivaldo trong thời gian chơi cho Barcelona đã đạt tới đỉnh cao phong độ, một đỉnh cao mà sau này anh không bao giờ còn vươn tới được. Với AC Milan, anh cũng có được danh hiệu vô địch Champions League, song đóng góp của anh là rất khiêm tốn, bởi vì thậm chí anh không được chơi trong trận chung kết. Cuối sự nghiệp cầu thủ của mình, anh chu du khá nhiều nơi – chơi bóng ở Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ, Uzbekistan, thậm chí cả ở Angola. Anh kết thúc sự nghiệp cũng khá lặng lẽ, vì chỉ trong phạm vi gia đình. Anh chia tay bóng đá ở một trong những câu lạc bộ đầu tiên của mình – Mogi Mirim – nơi mà sau này anh vừa là chủ tịch vừa là cầu thủ, ở tuổi 43. Sân vận động của câu lạc bộ được mang tên người cha của anh là ông Rimaldo. Trong những trận đấu cuối cùng ở câu lạc bộ, anh đá bên cạnh con trai mình là Rivaldinho.

Sau khi chính thức giải nghệ, Rivaldo càng tìm cách tránh xa báo chí. Nếu đây đó người ta nói đến anh thì chủ yếu do anh có những hoạt động từ thiện. Thời gian còn lại anh dành cho gia đình. Gần đây người ta hay bắt gặp Rivaldo ở Rumani, vì con trai anh hiện đang cố gắng chinh phục giải vô địch Rumani cùng với đội Viitorul Constanta.

NGUYỄN CHÍ THUẬT

(Theo Gazeta Wyborcza)