Ba Lan là một trong những nơi hiếm hoi ở châu Âu mà cộng đồng người Việt hình thành sớm, đoàn kết và có sức sống bền bỉ. Trong gần ba thập kỷ qua, cùng với sự phát triển của cộng đồng, giới doanh nhân Việt Nam tại Ba Lan đã đi qua nhiều giai đoạn, từ những bước khởi đầu giản dị đến vị thế ngày nay – một lực lượng năng động, hội nhập sâu vào nền kinh tế sở tại và đang góp phần mở rộng không gian hợp tác giữa Việt Nam và châu Âu.
Một hành trình bắt đầu từ lòng tin và nghị lực
Những năm đầu thập niên 1990, khi nền kinh tế Ba Lan chuyển sang cơ chế thị trường, nhiều người Việt – phần lớn là du học sinh, nghiên cứu sinh – đã ở lại khởi nghiệp bằng những công việc giản dị nhất. Chợ “Jarmark Europa” tại Sân vận động 10 Năm khi ấy trở thành nơi khởi đầu của hàng nghìn câu chuyện. Giữa những dãy quầy hàng chật hẹp, thế hệ doanh nhân Việt đầu tiên học cách buôn bán, tính toán, ký hợp đồng, thuê kho, thuê nhân công, tạo nên một nền tảng thương mại mang đậm tinh thần chịu khó và kiên định.
Khi khu chợ trời lớn nhất Trung – Đông Âu chính thức đóng cửa vào ngày 30 tháng 9 năm 2007, dòng thương mại Việt dịch chuyển mạnh mẽ về các cụm trung tâm bán buôn mới hình thành ở ngoại ô Warszawa, đặc biệt là Wólka Kosowska và sau đó là Marywilska 44. Từ đây, một thế hệ doanh nhân Việt Nam mới ra đời – không chỉ buôn bán nhỏ lẻ mà đã biết tổ chức chuỗi, lập công ty, đăng ký pháp nhân, làm việc trực tiếp với đối tác và cơ quan quản lý Ba Lan.
Chính trong bối cảnh đó, Hội Doanh nghiệp Việt Nam tại Ba Lan được hình thành và tái lập, trở thành mái nhà chung cho giới kinh doanh Việt. Hội tập hợp những người từng trưởng thành từ khu chợ xưa, nay cùng nhau hướng đến một cách làm ăn mới – minh bạch hơn, bài bản hơn, có tổ chức và có trách nhiệm với cộng đồng.
Từ nền tảng thương mại đến sự chuyên nghiệp
Trải qua các nhiệm kỳ, Hội Doanh nghiệp không ngừng mở rộng và chuyên nghiệp hóa. Ở Wólka Kosowska – nơi có hàng trăm công ty Việt hoạt động trong các trung tâm ASG, EACC, ASEAN-PL, ASEAN-EU – Hội giữ vai trò kết nối, hỗ trợ thông tin pháp lý và phối hợp với các cơ quan chức năng Ba Lan để bảo đảm quyền lợi cho hội viên. Những người từng đứng quầy hàng nay đã trở thành chủ doanh nghiệp, chủ nhà hàng, nhà nhập khẩu, nhà cung cấp dịch vụ.
Bức tranh kinh tế của cộng đồng ngày nay phản ánh sự đa dạng và hội nhập sâu rộng. Ngành thực phẩm có Tan-Viet International – nhà phân phối độc quyền VIFON và chủ thương hiệu TaoTao, nhiều năm liền đạt Giải thưởng Người tiêu dùng (Laur Klienta/Konsumenta) tại Ba Lan. Asia-Foods Sp. z o.o. cung cấp nguyên liệu cho ngành ẩm thực và khách sạn suốt ba thập kỷ qua, là đối tác uy tín của nhiều chuỗi siêu thị và nhà hàng lớn. Ẩm thực Việt cũng khẳng định vị thế vững chắc qua các chuỗi Silver Dragon, ZenThai, Thai Express, mang lại hình ảnh mới: hiện đại, sạch, chuyên nghiệp và giàu bản sắc.
Ngành làm đẹp – nails, tóc và spa phát triển mạnh, tạo sinh kế ổn định cho hàng nghìn lao động Việt. Các dịch vụ logistics, vận tải, tài chính, vé máy bay, kho bãi do người Việt điều hành đã hình thành mạng lưới phục vụ thương mại và du lịch. Ở lĩnh vực thương mại điện tử, AzaGroup với hai nền tảng Renee.pl và Born2Be.pl đã đưa doanh nhân gốc Việt bước vào nhóm doanh nghiệp số hàng đầu tại Ba Lan – minh chứng cho khả năng thích ứng nhanh với xu thế kinh tế mới.
Xây dựng hình ảnh – hội nhập bằng văn hóa và truyền thông
Cùng với hoạt động kinh tế, Hội Doanh nghiệp đặc biệt chú trọng tới việc xây dựng hình ảnh cộng đồng. Hội đã đóng góp tài chính và phối hợp với các tổ chức cộng đồng và chính quyền địa phương tổ chức ba kỳ Lễ hội Văn hóa Việt Nam tại Warszawa, thu hút hàng vạn lượt khách Ba Lan. Những ngày hội ấy không chỉ có âm nhạc, múa lân, áo dài và ẩm thực, mà còn mang đến thông điệp rõ ràng: người Việt Nam không chỉ làm việc chăm chỉ mà còn biết chia sẻ văn hóa, tôn trọng luật pháp và đóng góp tích cực cho xã hội Ba Lan.
Truyền thông Ba Lan nhiều lần ghi nhận các hoạt động thiện nguyện của cộng đồng: từ chiến dịch hỗ trợ tuyến đầu trong đại dịch COVID-19, quyên góp hàng nghìn khẩu trang và suất ăn, đến các đợt cứu trợ sau vụ cháy Marywilska 44 năm 2024, nơi cộng đồng – trong đó các thành viên Hội Doanh nghiệp là lực lượng nòng cốt – đã quyên góp vượt mốc một triệu złoty chỉ trong ít ngày. Những hành động đó tạo dựng niềm tin xã hội, và niềm tin ấy chính là vốn quý giá nhất của doanh nhân Việt nơi xứ người.
Cầu nối kinh tế – thương mại
Cùng với sự phát triển của cộng đồng, mối quan hệ giữa Việt Nam và Ba Lan cũng bước vào giai đoạn mới. Các Diễn đàn Doanh nghiệp được tổ chức thường xuyên, trong đó phải kể tới Diễn đàn Doanh nghiệp Việt kiều châu Âu lần thứ II và XI, cùng các sự kiện đón tiếp các đoàn doanh nghiệp và lãnh đạo trong nước sang thăm, làm việc tại Ba Lan. Những cuộc gặp gỡ ấy cho thấy vai trò của Hội Doanh nghiệp không chỉ gói gọn trong cộng đồng mà đã mở rộng thành cầu nối kinh tế – thương mại thực chất giữa các nền kinh tế.
Ba Lan ngày càng giữ vị trí trung tâm trong khu vực Trung – Đông Âu, là cửa ngõ chiến lược của hàng hóa Việt Nam đi vào thị trường Liên minh châu Âu. Ngược lại, Việt Nam – với dân số trẻ và tốc độ tăng trưởng cao – là cửa ngõ để doanh nghiệp Ba Lan tiếp cận thị trường châu Á. Trên hành lang thương mại ấy, cộng đồng doanh nhân Việt Nam tại Ba Lan là lực lượng có lợi thế đặc biệt: hiểu văn hóa, thông thạo ngôn ngữ, nắm luật lệ và có kinh nghiệm kinh doanh song phương.
Hướng tới tương lai – cơ hội và trách nhiệm
Xuân 2025
Tương lai đang mở ra những cơ hội mới. Khi chiến tranh ở Ukraina đi đến hồi kết, tiến trình tái thiết Ukraina sẽ đặt Ba Lan vào vị trí trung tâm của châu Âu. Nguồn vốn, vật tư và nhân lực quốc tế sẽ đi qua lãnh thổ Ba Lan – nơi cộng đồng người Việt đã có mặt đông đảo và gắn bó lâu dài. Đây không chỉ là cơ hội kinh tế, mà còn là dịp để cộng đồng doanh nhân Việt thể hiện bản lĩnh và khả năng đóng góp của mình trong một bối cảnh rộng lớn hơn.
Đồng thời, thế hệ trẻ trong cộng đồng – những người được đào tạo bài bản ở Ba Lan và châu Âu – đang dần trở thành nguồn nhân lực cầu nối giữa hai nền kinh tế. Họ là lớp kế cận sẽ tiếp tục viết tiếp câu chuyện hội nhập, đưa doanh nghiệp Việt Nam vươn xa, đồng thời giúp các công ty Ba Lan hiểu và tiếp cận thị trường Việt Nam dễ dàng hơn.
Niềm tin nối dài
Một ngày tư duy về tương lai của cộng đồng tại Gdańsk 2024
Ngày nay, khi hàng hóa và sản phẩm của Việt Nam cần một cách tiếp cận thị trường mới, Ba Lan – với cộng đồng doanh nhân Việt đã bám rễ sâu và có hạ tầng sẵn có – chính là điểm tựa tự nhiên để mở đường vào châu Âu. Các doanh nghiệp trong nước có thể tận dụng cơ sở vật chất, mạng lưới phân phối và kinh nghiệm thị trường của cộng đồng tại Ba Lan để rút ngắn quá trình thâm nhập và thích ứng với tiêu chuẩn châu Âu.
Để làm được điều đó, cần có sự xúc tác từ những nhà hoạt động cộng đồng doanh nghiệp, cùng sự hỗ trợ về vốn, truyền thông và định hướng chính sách từ các cơ quan quản lý. Những gì cộng đồng đã gây dựng – gian hàng, nhà kho, nhân sự, quan hệ đối tác – sẽ chỉ thật sự phát huy giá trị khi được nhìn nhận như một phần trong chuỗi liên kết quốc gia, chứ không phải là những cơ sở buôn bán riêng lẻ.
Thay vì “mua đứt – bán đoạn”, hướng đi bền vững là chia sẻ các công đoạn, phân tách dịch vụ và hợp tác dựa trên lợi thế từng bên: doanh nghiệp trong nước cung cấp sản phẩm và thương hiệu; cộng đồng tại Ba Lan đảm nhận phân phối, hậu cần, chăm sóc thị trường. Mô hình này vừa an toàn cho nhà cung cấp, vừa tạo cơ hội làm ăn cho doanh nghiệp trẻ ở nước sở tại.
Để thực hiện được, cần sớm có chương trình đào tạo về sản
phẩm, tiêu chuẩn và kỹ năng tiếp cận thị trường châu Âu, giúp nâng chuẩn
hàng hóa và quy trình vận hành. Khi kết hợp với công nghệ và quản trị hiện đại,
những cơ sở vật chất của người Việt tại Ba Lan có thể trở thành “cánh tay nối
dài” của các doanh nghiệp Việt Nam, tạo ra chuỗi giá trị mới – hiệu quả
hơn, bền vững hơn, và mang đậm tinh thần cộng đồng.
Tương lai của cộng đồng, thế hệ trẻ đã sẵn sàng tiếp nối.
Từ những gian hàng nhỏ ở sân vận động năm xưa đến những tòa nhà văn phòng, nhà hàng, trung tâm thương mại và nền tảng số hôm nay, chặng đường của doanh nhân Việt tại Ba Lan là hành trình của lòng tin, nghị lực và bản lĩnh hội nhập. Hội Doanh nghiệp Việt Nam tại Ba Lan, với truyền thống gắn bó, tinh thần trách nhiệm và tầm nhìn dài hạn, tiếp tục giữ vai trò cầu nối bền vững giữa cộng đồng người Việt, nền kinh tế sở tại và quê hương Việt Nam.
Con đường phía trước vẫn còn dài, nhưng một điều đã rõ: cộng đồng doanh nhân Việt Nam tại Ba Lan không chỉ đã khẳng định vị thế của mình, mà còn đang góp phần viết nên một chương mới trong quan hệ Việt Nam – châu Âu, nơi mỗi doanh nhân, bằng công việc của mình, trở thành một nhịp cầu nhỏ nhưng bền vững nối liền hai bờ đại lục.
Ngày 13/10/2025
Trần Trọng Hùng
Chủ tịch Hội Doanh Nghiệp Việt Nam tại Ba Lan.
Nhân ngày Doanh Nhân Việt Nam, kính chúc anh chị em doanh nhân sức khỏe và thành đạt!
Bình luận