Ảnh internet.

Sáng 21 tháng 7 năm 2025, Bộ Khí hậu và Môi trường Ba Lan, cùng đối tác Central European Petroleum (CEP), đã tuyên bố giếng khoan thăm dò WE‑1 gặp một cột dầu dày liên tục ở vùng nước nông ngoài khơi Świnoujście. Phát hiện này được đặt tên là Wolin East và đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử đất nước, trữ lượng dầu quy mô công nghiệp được khẳng định dưới đáy Biển Baltic ngay trong lãnh hải Ba Lan.

Theo bản công bố, Wolin East ước tính chứa khoảng 22 triệu tấn dầu có thể thu hồi và gần 5 tỉ mét khối khí đồng hành. CEP cho biết toàn bộ giấy phép thăm dò rộng 593 km² quanh mỏ có tiềm năng mở rộng lên 33 triệu tấn dầu và 27 tỉ m³ khí, khiến Wolin East trở thành mỏ dầu truyền thống lớn nhất từng được khoan tại Ba Lan kể từ khi ngành công nghiệp dầu khí hiện đại ra đời ở vùng Podkarpacie vào thế kỷ XIX.

Thông báo ngày 21 ⁄ 07 khắc họa một bước ngoặt so với hai phát hiện gần nhất trong ba thập kỷ qua. Năm 1993, Tập đoàn PGNiG công bố mỏ Barnówko–Mostno–Buszewo (BMB) với trữ lượng ban đầu 64,4 triệu tấn dầu và 9,9 tỉ m³ khí – kỷ lục vẫn còn được trích dẫn cho đến hôm nay. Sau đó hơn ba mươi năm, ngành thượng nguồn tưởng như đã cạn ý tưởng khi Orlen khai quật Rzeczyca (Lubuskie) tháng 9 ⁄ 2024 với vỏn vẹn 100 000 tấn dầu đã chứng minh, dù cụm cấu trúc lân cận có thể nâng con số này lên nửa triệu tấn. So với Rzeczyca, Wolin East lớn gấp hơn hai trăm lần, và dù vẫn nhỏ hơn BMB, nó đánh dấu sự chuyển dịch địa lý quan trọng: thay vì phụ thuộc vào bể trầm tích trên đất liền, Ba Lan bắt đầu nhìn ra thềm lục địa Baltic.

Giá trị kinh tế của Wolin East, khi quy ra tiền, tùy thuộc sâu sắc vào thị trường dầu mỏ. Với mức Brent trung bình 69 USD mỗi thùng và tỷ giá quy đổi 3,85 PLN, một tấn dầu tương đương khoảng 1 945 PLN. Nhân cho 22 triệu tấn, khối dầu đã khẳng định có giá trị gộp chừng 42,8 tỉ PLN (khoảng 11 tỉ USD). Luật khoáng sản Ba Lan quy định mức opłata eksploatacyjna 71,13 PLN mỗi tấn, vì vậy ngân sách chắc chắn thu về ít nhất 1,56 tỉ PLN phí khai thác trong suốt đời mỏ; 90 % số này sẽ chảy vào ngân sách gmina ven biển, phần còn lại là nguồn thu của chính phủ trung ương. Nếu khảo sát tiếp tục nâng trữ lượng toàn giấy phép lên 33 triệu tấn, giá trị gộp cũng sẽ vọt lên hơn 64 tỉ PLN và phí khai thác trên 2,3 tỉ.

Ở cấp độ vĩ mô, Wolin East tương đương khoảng 1,3 % tổng GDP danh nghĩa năm 2024 của Ba Lan (ước tính 3 300 tỉ PLN). Trong điều kiện phát triển đều kéo dài mười lăm năm, mỏ có thể đóng góp trung bình 1,5–2 triệu tấn dầu mỗi năm – gần gấp đôi tổng sản lượng nội địa ghi nhận năm 2023 (0,824 triệu tấn) và tương đương khoảng 5 % nhu cầu tiêu thụ dầu thô của đất nước. Nói cách khác, Wolin East không biến Ba Lan thành quốc gia xuất khẩu, nhưng có thể làm giảm đáng kể nhập khẩu ròng và đặt nền móng cho một chuỗi dự án offshore giá thành thấp quanh vịnh Pomerania.

Lợi ích an ninh năng lượng đi kèm không ít thách thức. Với độ sâu nước chỉ 15–20 m, CEP dự kiến có thể triển khai giàn cố định hoặc giàn tự nâng thay vì công nghệ ngoài khơi sâu đắt đỏ, song chi phí đầu tư ban đầu vẫn được ước đoán tới vài tỉ USD. Một rủi ro khác là giá dầu: cứ mỗi 10 USD thùng Brent biến động, giá trị tài nguyên của mỏ thay đổi khoảng 9 tỉ PLN. Đồng thời, Ba Lan, với tư cách thành viên EU, phải cân bằng lợi ích ngắn hạn từ dầu khí với chiến lược khử carbon hướng tới mục tiêu net‑zero năm 2050, tránh để mỏ mới trở thành “tài sản mắc kẹt” khi nhu cầu hóa thạch suy giảm.

Tựu trung, thông cáo ngày 21 ⁄ 07 ⁄ 2025 đã dội một làn gió mới vào lĩnh vực khai thác khoáng sản Ba Lan. Wolin East không phá kỷ lục BMB về trữ lượng, nhưng mở ra không gian khai thác hoàn toàn mới dưới lòng Biển Baltic, đem lại tiềm năng doanh thu hàng chục tỉ złoty và giảm áp lực nhập khẩu năng lượng trong giai đoạn chuyển dịch sang kinh tế ít carbon. Câu hỏi còn lại nằm ở tốc độ triển khai: nếu quyết định đầu tư được thông qua vào năm 2026, Ba Lan có thể thấy dòng dầu ngoài khơi đầu tiên chảy vào cuối thập kỷ này – đúng lúc hệ thống lọc hóa dầu của Orlen bắt đầu cần nguồn thô ngoài‑Nga ổn định và gần bờ.

Tuong Vy

Nguồn dữ liệu: CEP, Bộ Khí hậu & Môi trường Ba Lan, PAP Biznes, TVP Info, thống kê Brent ICE 2025.