2025-10-22 05:03:20

Kết thúc Cuộc thi Chopin 2025: Dư luận báo chí và công chúng Ba Lan nói gì?

Phản ứng với kết quả cuộc thi và Quán quân

Chiến thắng của Eric Lu (28 tuổi, Hoa Kỳ) tại Cuộc thi Piano Chopin 2025 được xem là một bất ngờ lớn đối với những người yêu nhạc cổ điển Ba Lan. Kết quả được công bố lúc 2h30 sáng khiến nhiều người “sững sờ”; ngay cả tân quán quân cũng ngỡ ngàng, gần như không tin vào tai mình. Trong khán phòng Filharmonia Narodowa đêm chung kết, tràng pháo tay dành cho Eric Lu chỉ vang lên ngắn ngủi, thiếu hẳn sự cuồng nhiệt – một cảnh tượng hoàn toàn tương phản với bốn năm trước khi cái tên Bruce Liu được xướng lên giữa tiếng vỗ tay reo hò nồng nhiệt.


Eric Lu, quán quân cuộc thi Piano Chopin 2025. Ảnh st. internet.

Giới truyền thông Ba Lan đồng loạt mô tả đây là một kết quả gây tranh cãi. Tờ Rzeczpospolita nhận xét Eric Lu “chắc chắn không phải là người được khán giả ưa chuộng nhất” trong số các thí sinh, dù không phải vì anh chơi kém, mà bởi cuộc thi năm nay chứng kiến một loạt tài năng mới với cá tính nghệ thuật đặc biệt, đem lại luồng gió tươi mới so với lối chơi “đã quen thuộc” của Eric Lu. Nhiều nhà phê bình “không hề xếp Eric Lu vào diện ứng viên sáng giá cho vòng II”, nên kết quả chung cuộc đã gây sửng sốt cho công chúng. Nhạc trưởng kiêm Giám đốc NIFC Garrick Ohlsson (Chủ tịch Hội đồng giám khảo) khẳng định ban giám khảo “đã có một kết quả tuyệt vời” sau cuộc thảo luận dài, nhưng thực tế một bộ phận khán giả tỏ rõ sự thất vọng – thậm chí có người huýt sáo và hét lên “Scandal!” (bê bối) ngay khi nghe xướng tên quán quân. Trên mạng xã hội Ba Lan, nhiều bình luận cũng bày tỏ bất bình, cho rằng kết quả “không thuyết phục” và “đi ngược cảm nhận của số đông”.

Một số nhân vật công chúng đã lên tiếng về kết quả này. Szymon Szynkowski vel Sęk, một chính trị gia đồng thời là người hâm mộ cuộc thi, nhận xét Eric Lu “là nghệ sĩ xuất sắc, nhưng theo ý kiến chung (kể cả tôi) thì phần thi chung kết của cậu ấy chưa vươn tới đỉnh cao khả năng”. Ông thẳng thắn cho biết “tôi đã ủng hộ cậu ấy, nhưng phải thừa nhận trong đêm chung kết có người chơi hay hơn”. Szynkowski và nhiều khán giả khác cũng lưu ý điều bất thường: Eric Lu đoạt giải Nhất nhưng không giành được bất kỳ giải thưởng đặc biệt nào (cho màn trình diễn Mazurka, Polonaise, Sonata, Concerto...), một chuyện hiếm thấy trong lịch sử cuộc thi. Bình luận viên âm nhạc Marcin Majchrowski (Đài PR2) chia sẻ trên sóng radio rằng “quyết định của ban giám khảo thực sự là một cú sốc; khó có thể nói là mọi người hài lòng”. Anh cũng mô tả khi công bố kết quả, không khí vui mừng gần như vắng bóng: các phát biểu đều rất ngắn gọn, còn bản thân Eric Lu “rất kiệm lời, chỉ xúc động nói lời cảm ơn”.

Tranh cãi về giám khảo và cách chấm điểm

Kết quả cuộc thi năm nay đã dấy lên nhiều tranh cãi xoay quanh hội đồng giám khảo và cơ chế chấm điểm. Việc ban giám khảo mất hơn 5 tiếng hội ý (từ tối đến tận 2h30 sáng) được xem là dấu hiệu có bất đồng nội bộ sâu sắc. Bình luận viên kỳ cựu Adam Rozlach (Đài PR1/TVP Kultura) kể lại rằng tại lễ công bố, trong khi Chủ tịch Ohlsson (người Mỹ) nở nụ cười mãn nguyện thì “các giám khảo đứng sau ông trông vô cùng chán nản”, phản ánh sự miễn cưỡng với quyết định cuối cùng. Rozlach thậm chí nhận định: “Người thua chính là cuộc thi, là Chopin – bởi những thí sinh gần gũi nhất với tinh thần Chopin đều đã không có mặt trên bục chiến thắng”. Ông tiết lộ đa số giới quan sát và phê bình (trong đó có ông) “đều chết lặng, không thốt nên lời suốt nhiều phút” sau khi nghe kết quả.

Bên cạnh đó, dư luận Ba Lan bàn tán sôi nổi về nghi vấn “thân hữu” trong chấm thi. Giữa các vòng thi, một “danh sách mối liên hệ” lan truyền trên mạng, liệt kê thí sinh nào từng tham gia lớp học masterclass của giám khảo nào. Nhiều ý kiến bức xúc cho rằng một số thí sinh có quan hệ thầy trò với giám khảo nên được “nâng đỡ”, thậm chí có người đòi “hủy kết quả cuộc thi, đuổi hết giám khảo”. Quả thực, thống kê cho thấy có tới 1/3 số thí sinh từng là học trò của các giám khảo. Mặc dù theo thể lệ, giám khảo phải “tự loại mình” khi thí sinh là học trò trình diễn, nhưng người ta nghi ngờ rằng một giám khảo vẫn có thể cho điểm thấp các thí sinh khác để gián tiếp có lợi cho học trò mình. Ở chiều ngược lại, cũng có những tiếng nói bảo vệ uy tín cuộc thi, cho rằng việc thí sinh từng học qua các nghệ sĩ nổi tiếng là không tránh khỏi và các giám khảo vẫn luôn công tâm.

Ngoài câu chuyện “hậu trường”, hệ thống chấm điểm mới lần đầu áp dụng năm nay cũng bị đem ra mổ xẻ. Thay vì bỏ phiếu “đồng ý/không đồng ý” như trước, mỗi giám khảo giờ chấm thang điểm từ 1 đến 25 cho từng thí sinh. Hệ thống tính điểm do tiến sĩ Krzysztof Kontek thiết kế được quảng cáo là giúp đánh giá chính xác hơn, nhưng chính Kontek sau đó thừa nhận một số cơ chế chống gian lận đã không được áp dụng triệt để. Điều này có nghĩa kết quả dễ bị tác động bởi chiến thuật cho điểm của giám khảo (dù vô tình hay hữu ý). Báo chí Ba Lan cho biết ngay “chính một vài giám khảo cũng bất ngờ trước kết quả các vòng” dưới hệ thống mới. Một bài báo đã gọi đây là “cơn bão hậu Chopin 2025”, đặt câu hỏi phải chăng có “lỗi hệ thống” khi mà người chiến thắng không được ai dự đoán từ đầuhàng loạt ứng viên nặng ký bị loại sớm. Chẳng hạn, pianist 21 tuổi Mateusz Dubiel – quán quân cuộc thi Chopin toàn quốc – đã gây sốc khi bị loại ngay sau vòng I, khiến Rozlach và nhiều người đặt dấu hỏi về “độ chính xác của thuật toán chấm điểm”.

Những tranh cãi trên phần nào cho thấy mâu thuẫn giữa cảm nhận nghệ thuật và kết quả kỹ thuật. “Không cuộc thi hay quyết định ban giám khảo nào là hoàn toàn công bằng” – nhạc critic Marcin Majchrowski bình luận và khuyên mọi người nên “tiếp cận kết quả với ít cảm xúc nhất có thể”. Dù vậy, anh cũng thừa nhận năm nay ban giám khảo có vẻ đã cố gắng làm hài lòng nhiều bên: có đến 6 giải chính cho 8 thí sinh (với hai giải đồng hạng IV và hai giải đồng hạng V), một quyết định được anh ví như “Solomon chia giải” nhằm tôn vinh tối đa những tài năng nổi bật.

Đánh giá chuyên môn về trình độ thí sinh và chất lượng biểu diễn

Giới chuyên môn tại Ba Lan đồng thuận rằng mặt bằng thí sinh năm nay rất cao và đồng đều. Nhà phê bình Jacek Marczyński (báo Rzeczpospolita) ghi nhận “một cuộc thi có trình độ cực kỳ cao, các thí sinh ngang sức ngang tài”, đồng thời “xuất hiện vài tài năng mới thật sự đặc biệt, những cá tính âm nhạc nổi bật đem lại luồng sinh khí mới”. Bình luận viên Majchrowski nhận xét không ai duy trì phong độ hoàn hảo qua tất cả các vòng, hầu hết đều có “những khoảnh khắc thăng trầm”, nhưng nhìn chung không có trường hợp nào thật sự gây thất vọng về kỹ thuật và âm nhạc. Chính sự đồng đều này khiến việc chấm điểm trở nên “vô cùng nan giải” – hội đồng phải cân đo giữa những tài năng đa dạng, từ thí sinh 16 tuổi đến gần 30 tuổi, mỗi người một thế mạnh riêng.

Giới phê bình cũng dành nhiều lời khen cho chất lượng nghệ thuật của các màn trình diễn năm nay. Rất nhiều thí sinh đã chinh phục được người nghe nhờ tài năng và cá tính của mình, dù không phải tất cả đều đoạt thứ hạng cao. Dưới đây là một số gương mặt nổi bật nhất:

  • Tianyao Lyu (Trung Quốc, 17 tuổi) – “Ngôi sao trẻ của cuộc thi”, gây kinh ngạc bởi cảm xúc tinh tế và độ chín chắn vượt tuổi. Màn trình diễn Concerto số 1 cung Mi thứ của cô trong đêm chung kết được khen ngợi là “phi thường, như không thuộc về trần thế”. Lyu giành đồng Giải Tư cùng Giải đặc biệt của Dàn nhạc Quốc gia.
    https://www.youtube.com/watch?v=_G0TBsTYjvQ
  • Shiori Kuwahara (Nhật Bản, 30 tuổi) – Nghệ sĩ lớn tuổi nhất vòng chung kết, cho thấy sự nhất quán và điêu luyện ở mọi vòng thi, được ca ngợi với lối chơi giàu chất thơ, trung thành tuyệt đối với tinh thần Chopin. Cô giành Giải TưGiải đặc biệt cho màn trình diễn Sonata hay nhất. https://www.youtube.com/watch?v=SPS49pGfcyk
  • Kevin Chen (Canada, 19 tuổi) – Á quân của cuộc thi, gây ấn tượng mạnh với kỹ thuật siêu việt và tầm nhìn nghệ thuật chín chắn. Chen giành Giải Nhì và được nhiều giám khảo đánh giá là ứng viên nặng ký cho ngôi quán quân. https://www.youtube.com/watch?v=iZApAYKkPzY
  • David Khrikuli (Gruzia) – 21 tuổi, nổi bật từ vòng I với lối chơi “rực lửa” đầy cuốn hút, từng được nhiều chuyên gia dự đoán chắc chắn có giải chính, nhưng cuối cùng chỉ nhận bằng danh dự, khiến công chúng tiếc nuối. https://www.youtube.com/watch?v=GGvptfPGQUI
  • Piotr Alexewicz (Ba Lan, 23 tuổi)Thí sinh Ba Lan duy nhất vào đến chung kết, đồng Giải Năm cùng Vincent Ong (Malaysia). Dù người hâm mộ kỳ vọng cao hơn, giới chuyên môn đánh giá kết quả này xứng đáng. Hai thí sinh Ba Lan khác, Yehuda ProkopowiczAdam Kałduński, lần lượt nhận giải Mazurka hay nhấtBallade hay nhất. https://www.youtube.com/watch?v=kAQtuk26ZHs

Xu hướng âm nhạc và phong cách nổi bật tại cuộc thi

Cuộc thi Chopin 2025 gợi lên nhiều thảo luận về xu hướng phong cách chơi đàn. Kết quả cho thấy ban giám khảo ưu tiên sự chín chắn, “kiểm soát” hơn là sự dạt dào cảm xúc. Một số bài báo gọi chiến thắng của Eric Lu là “một lựa chọn an toàn” – biểu tượng cho xu hướng tôn vinh nghệ sĩ thành danh thay vì tìm kiếm luồng gió mới cho âm nhạc Chopin.

Ngược lại, phần đông khán giả lại thiên về trường phái diễn cảm, giàu chất thơ, đại diện bởi Tianyao LyuShiori Kuwahara – hai nghệ sĩ được ca ngợi là “đã làm lay động tâm hồn Chopin”. Nhiều người tiếc nuối khi “những hóa thân của Chopin” ấy không bước lên bục cao nhất.

Sự đối lập giữa “nồng nàn cảm xúc”“điềm tĩnh lý trí” trở thành tâm điểm bàn luận. Một số nhà phê bình phản đối mạnh mẽ kết quả, cho rằng cách chơi của Eric Lu thiếu chất Chopin và “gần như phủ định hoàn toàn tinh thần mazurka và polonaise”. Dù vậy, cũng có quan điểm cho rằng ban giám khảo chỉ chọn “lý trí thay vì cảm xúc” – phản ánh hai cách hiểu khác nhau về di sản của Chopin.

Bên cạnh đó, xu hướng quốc tế hóa ngày càng rõ rệt. Trong số sáu giải chính, có ba thuộc về nghệ sĩ châu Á. Âm nhạc Chopin, qua đó, tiếp tục chứng minh sức sống toàn cầu, trở thành “ngôn ngữ chung” kết nối các nền văn hóa.

Cuối cùng, cuộc thi năm nay chứng kiến sức lan tỏa mạnh mẽ trên truyền thông hiện đại. Hơn một triệu người theo dõi trực tuyến, không khí ở Warszawa sôi động như một “World Cup âm nhạc”. Cuộc thi Chopin 2025 khép lại với nhiều tranh cãi, nhưng một lần nữa khẳng định vị thế là sự kiện âm nhạc cổ điển danh giá và hấp dẫn nhất thế giới.

Eric Lu (Giải Nhất)

Kevin Chen (Giải Nhì)

Zitong Wang (Giải Ba)

Dưới đây là danh sách 17 thành viên BGK cuộc thi Fryderyk Chopin Piano lần thứ XIX (Warszawa 2025) 

Họ và tên Quốc tịch / Ghi chú
Garrick Ohlsson Mỹ – Chủ tịch Ban giám khảo, quán quân Cuộc thi Chopin 1970
John Allison Anh – Nhà phê bình âm nhạc quốc tế
Yulianna Avdeeva Nga – Nghệ sĩ piano, quán quân Cuộc thi Chopin 2010
Michel Beroff Pháp – Nghệ sĩ piano, giáo sư Nhạc viện Paris
Akiko Ebi Nhật Bản – Nghệ sĩ piano, từng đạt giải cao tại Cuộc thi Chopin
Sa Chen Trung Quốc – Nghệ sĩ piano, từng là thí sinh đoạt giải tại Cuộc thi Chopin
Đặng Thái Sơn Việt Nam – Nghệ sĩ piano quốc tế, quán quân Cuộc thi Chopin 1980
Nelson Goerner Argentina – Nghệ sĩ piano nổi tiếng, giảng dạy tại Thụy Sĩ
Momo Kodama Nhật Bản – Nghệ sĩ piano, biểu diễn quốc tế
Krzysztof Jabłoński Ba Lan – Nghệ sĩ piano, giáo sư Học viện Âm nhạc Warszawa
Kevin Kenner Mỹ – Nghệ sĩ piano, giải Nhì Cuộc thi Chopin 1990
Robert McDonald Mỹ – Giáo sư âm nhạc, Juilliard School
Piotr Paleczny Ba Lan – Nghệ sĩ piano kỳ cựu, giảng viên, từng là thành viên ban giám khảo nhiều kỳ
Ewa Pobłocka Ba Lan – Nghệ sĩ piano, giảng viên Học viện Âm nhạc Gdańsk
Katarzyna Popowa-Zydroń Ba Lan – Nghệ sĩ piano, từng là Chủ tịch BGK kỳ 2021
John Rink Anh – Học giả, chuyên gia nghiên cứu về Chopin, Đại học Cambridge
Wojciech Świtała Ba Lan – Nghệ sĩ piano, giảng viên Học viện Âm nhạc Katowice


Tuong Vy tổng hợp.

Sửa lần cuối 2025-10-22 03:03:20

Bình luận

Bình luận qua Facebook