Vài giờ sau khi Nga xâm lược Ukraine vào ngày 24 tháng 2, tờ Thời báo Toàn cầu (Global Times) của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đăng một đoạn video nói rằng một số lượng lớn binh sĩ Ukraine đã hạ vũ khí. Nguồn của video này là kênh truyền hình RT, một kênh do nhà nước Nga kiểm soát.
Hai ngày sau, Đài Truyền hình Trung ương (CCTV) của đài truyền hình nhà nước Trung Quốc lại phát một bản tin nóng, trích lời một diễn giả của quốc hội Nga nói rằng tổng thống Volodymyr Zelenskyy của Ukraine đã bỏ trốn khỏi Kyiv. Sau đó là tin người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga cho biết, Nga vẫn có những người bạn trên thế giới, đặc biệt là "một người thực sự khổng lồ " như Trung Quốc.
Khi các quan chức châu Âu và Mỹ ép Facebook, Twitter, TikTok và các nền tảng trực tuyến khác ngăn chặn thông tin sai lệch của Nga, Trung Quốc đã chấp nhận tuyên truyền dối trá của Nga về chiến tranh. Các phương tiện truyền thông nhà nước của Trung Quốc đã trích dẫn những bài đưa tin của Nga mà không cần xác minh, giúp phóng đại thông tin sai lệch của họ trên Internet Trung Quốc.
Khi nói đến thông tin, chính phủ Trung Quốc là một kẻ độc tài kiểm soát, ra lệnh và kiểm duyệt những gì 1,4 tỷ người của họ theo dõi. Bắc Kinh đã im lặng và bỏ tù các nhà phê bình và nhà báo của họ. Họ đã ép buộc và hợp tác với các nền tảng trực tuyến lớn nhất của Trung Quốc để thực thi các nguyên tắc kiểm duyệt của mình. Nó chặn gần như tất cả các trang web thông tin của các hãng truyền thông lớn của phương Tây, bao gồm Google, Twitter, YouTube, Wikipedia, The New York Times, The Wall Street Journal và BBC.
(Một tòa nhà dân cư bị trúng tên lửa Nga ở thủ đô Kyiv vào ngày 25/2/2022 (Lynsey Addario / The New York Times))
Tuy nhiên, khi thế giới phải đối mặt với một trong những cuộc khủng hoảng địa chính trị nghiêm trọng nhất kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, Trung Quốc đã bỏ qua kiểm duyệt và cho phép bộ máy tuyên truyền của Điện Kremlin giúp công chúng Trung Quốc nhận thức của về cuộc chiến như lời tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố, không phải là xâm lược mà chỉ là “chiến dịch hoạt động quân sự đặc biệt vào Ucraina”. Điều này không có gì ngạc nhiên khi Internet Trung Quốc đang thực sự thân Nga, ủng hộ chiến tranh và ủng hộ Putin.
Nếu như Trung Quốc về mặt chính thức nói rằng không ủng hộ cuộc chiến của Vladimir Putin với việc bỏ phiếu trắng trong một cuộc bỏ phiếu của Liên Hợp Quốc để lên án cuộc xâm lược, thì phương tiện truyền thông của họ, do nhà nước kiểm soát vẫn nói rất rõ ràng vị trí của Trung Quốc đang ở đâu.
Liên minh thông tin Trung - Nga được hình thành nhờ thế giới quan tương đồng của hai nhà lãnh đạo Tập Cận Bình và Putin. Trong một bài phát biểu năm 2013, ông Tập đã kêu gọi những người làm công tác tuyên truyền của đất nước nâng cao “sức mạnh diễn ngôn quốc tế” với quan điểm “kể tốt câu chuyện của Trung Quốc”. Trong chuyến thăm đến trụ sở của Truyền hình Nga (RT) cùng năm, Putin cho biết mạng lưới này được tạo ra để “phá vỡ thế độc quyền của Anglo-Saxon đối với các luồng thông tin toàn cầu”.
Năm 2015, ông Tập và ông Putin quyết định hai nước nên tăng cường hợp tác trong lĩnh vực truyền thông. Kể từ đó, hàng năm họ đã tổ chức diễn đàn truyền thông Trung-Nga, nhằm mục đích “xác định lại bản đồ của diễn ngôn quốc tế”. Tháng 11 năm ngoái, một giám đốc điều hành RT cho biết tại diễn đàn rằng các phương tiện truyền thông lớn của Trung Quốc đã trích dẫn tin của RT.com trung bình 2.500 lần một tuần trong năm 2021.
Nhiều tổ chức truyền thông Trung Quốc ngưỡng mộ RT và Sputnik. Họ tin rằng những hãng tin này đã phá vỡ thế độc quyền thông tin của phương Tây, hoặc ít nhất là làm vẩn đục nguồn nước. Nhiều chuyên gia truyền thông đã phân tích những gì mà các phương tiện truyền thông nhà nước của Trung Quốc có thể học được từ những thành công của RT và Sputnik. Một báo cáo học thuật đã trình bày chi tiết cách đưa tin của RT về việc Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014 để minh họa cách chuẩn bị báo cáo nhằm tăng cường độ tin cậy và khả năng tiếp cận.
Khi Nga xâm lược Ukraine, bộ máy truyền thông của Điện Kremlin hoạt động rất tốt ở Trung Quốc. Kết hợp với sự kiểm duyệt của Bắc Kinh (nhằm cắt bỏ những nội dung ủng hộ Ukraine), họ đưa ra một trang web với thông tin sai lệch mà hầu hết người dùng trực tuyến Trung Quốc khó có thể phát hiện. Thông điệp mà họ đang cố gắng hướng đến là: Các hành động quân sự của Nga chỉ là chống phương Tây, chống NATO mở rộng và chống phát xít. Trên các phương tiện truyền thông nhà nước của Trung Quốc, có rất ít thông tin về việc quốc tế lên án Nga xâm lược Ukraine, vi phạm chủ quyền lãnh thổ của Ukraine hoặc phản đối chiến tranh. Các kênh truyền thông này cũng không hề nói đến thành công của Ukraine do Zelenskyy lãnh đạo.
Cú đấm tổng hợp đang phát huy tác dụng, khiến công chúng Trung Quốc hoang mang, không biết sự thật ra sao. Trên các nền tảng truyền thông xã hội của Trung Quốc, nhiều người đã sử dụng ngôn ngữ của Putin và phương tiện truyền thông Nga, gọi phe Ukraine là những kẻ cực đoan và tân Quốc xã. Họ tiếp tục đưa Tiểu đoàn Azov lên truyền thông, như thể nó đại diện cho toàn bộ Ukraine. Trên thực tế thì Tiểu đoàn Azov (vốn được tài trợ bởi các nhà tài phiệt và có tư tưởng bài ngoại) mới chính thức trở thành một đơn vị của lực lượng vệ binh quốc gia Ukraine vào ngày 12/11/2014, sau khi Nga đánh chiếm miền Đông Ukraine và nó không thể đại diện cho quân đội Ukraine.
Màn sương mù của thông tin sai lệch dày đặc khi truyền thông nhà nước Trung Quốc miêu tả cuộc chiến của Nga như một nỗ lực chống chủ nghĩa phát xít. Sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Nga thông báo trong tuần này rằng đất nước của ông sẽ tổ chức hội nghị quốc tế chống chủ nghĩa phát xít đầu tiên vào tháng 8, CCTV đã đăng một câu chuyện dài, sau đó tạo một hashtag trên Weibo. Trong vòng 24 giờ, nó đã có 650 triệu lượt xem và được 90 hãng truyền thông sử dụng. Nhiều người Trung Quốc bình luận và gọi Ukraine và Hoa Kỳ là hai quốc gia phát xít.
Truyền thông Trung Quốc cũng đang tuyên truyền những thông tin sai lệch của Nga, rằng Ukraine đã sử dụng dân thường làm lá chắn. Trong chương trình tin tức giờ vàng hôm 26/2, CCTV đã dẫn lời ông Putin đưa ra cáo buộc đó. Vài ngày sau, trang tin tức dân tộc guancha.com đăng tiêu đề nói rằng quân đội Nga chỉ tấn công các mục tiêu quân sự, trong khi quân đội Ukraine sử dụng dân thường làm lá chắn.
Nhìn chung, người dùng trực tuyến Trung Quốc đang chứng kiến một cuộc chiến tranh khá khác biệt so với phần lớn thế giới đang được biết.
Trong khi các video được lưu hành bên ngoài Trung Quốc cho thấy sự đối xử tử tế của người Ukraine đối với các tù nhân chiến tranh của Nga, chủ đề thịnh hành trên mạng xã hội ở Trung Quốc là những người Nga bị bắt đã phải chịu đựng sự tra tấn giống như của Đức Quốc xã. Cả CCTV và People’s Daily, tờ báo chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc đều tạo ra các tin # giống nhau, và chỉ dựa trên một cuộc họp báo của Bộ Quốc phòng Nga.
"Chúng ta phải sát cánh cùng Nga!" Người dùng Weibo @qingdaoxiaowangzi đã nhận xét về một trong những bài đăng của Sputnik, sử dụng một dòng phổ biến trên Internet Trung Quốc. "Nếu Nga sụp đổ, NATO và Hoa Kỳ thời tân phát xít sẽ bắt nạt Trung Quốc!"
Hôm thứ 4 (2/03/2022), Wang Xiaodong, một nhà văn theo chủ nghĩa dân tộc nổi tiếng, đã gợi ý trên Weibo rằng cuộc chiến Nga-Ukraine phức tạp hơn chúng ta tưởng tượng. Ông viết: “Người dân Trung Quốc nên được tiếp cận với thông tin toàn diện và đa dạng”.
Xuân Nguyên
(Nguồn: https://news.yahoo.com/china-embraces-russian-propaganda-version-184124548.html)
Bình luận