Ngày 1/6/2025, cuộc bầu cử tổng thống Ba Lan đã khép lại với chiến thắng sít sao của Karol Nawrocki, ứng viên được Đảng Luật pháp và Công lý (PiS) hậu thuẫn, khi ông giành được 50,89% số phiếu. Kết quả này không chỉ đánh dấu một bước ngoặt trên chính trường Ba Lan mà còn mở ra một giai đoạn đầy thử thách với những tác động sâu rộng đến chính trị nội bộ, quan hệ quốc tế và tiến trình hòa bình tại Ukraina.
Karol Nawrocki, sinh năm 1983 tại Gdańsk, là một nhà sử học, tiến sĩ lịch sử và từng là Giám đốc Bảo tàng Chiến tranh Thế giới thứ hai cũng như Chủ tịch Viện Ghi nhớ Quốc gia (IPN). Ông nổi tiếng với các quan điểm bảo thủ, dân tộc chủ nghĩa và nghiêng về các giá trị truyền thống. Quan điểm chính trị của ông bao gồm sự hoài nghi đối với Liên minh châu Âu (EU), ủng hộ gia đình truyền thống và phản đối các chính sách tự do về nhập cư và quyền của cộng đồng LGBTQ+. Trong quan hệ đối ngoại, ông ưu tiên mối quan hệ song phương với Hoa Kỳ, đặc biệt gắn bó với Tổng thống Donald Trump, đồng thời tỏ ra thận trọng với tiến trình Ukraina gia nhập EU và NATO.
Tân Tổng thống Karol Nawrocki và Đệ nhất Phu Nhân Marta Nawrocka (ảnh s.t.)
Bên cạnh ông Nawrocki là phu nhân Marta Nawrocka, sinh năm 1986, cũng quê tại Gdańsk. Bà là một công chức giàu kinh nghiệm trong ngành tài chính công, từng làm việc tại Cơ quan Quản lý Thuế Quốc gia (KAS). Bà được biết đến với tính cách thẳng thắn, nền nã và có một quá trình trưởng thành đáng chú ý: trở thành mẹ ở tuổi 16 và từng theo học tại Trường Ballet Quốc gia. Marta Nawrocka hiện là mẹ của ba người con và là hình mẫu cho giá trị gia đình truyền thống mà ông Nawrocki nhấn mạnh trong chiến dịch tranh cử.
Chính phủ Liên minh Công dân (KO) của Thủ tướng Donald Tusk hiện phải đối mặt với một loạt thách thức sau chiến thắng của Nawrocki. Quyền phủ quyết của tổng thống sẽ gây trở ngại cho các kế hoạch cải cách tư pháp và gia tăng hội nhập với EU. Khuynh hướng eurosceptic của Nawrocki có thể làm chậm tiến trình tiếp cận các quỹ phục hồi kinh tế từ EU và thậm chí khiến mối quan hệ giữa Ba Lan và khối này trở nên căng thẳng hơn.
Các cải cách tư pháp vốn nhằm khôi phục lòng tin từ EU nay đứng trước nguy cơ đình trệ. Trong khi đó, lạm phát cao và những bất mãn xã hội về các chính sách phúc lợi có thể làm giảm tín nhiệm của chính phủ KO. Tình trạng phân cực chính trị ngày càng sâu sắc khi xã hội Ba Lan bị chia rẽ giữa các thành phố lớn ủng hộ KO và khu vực nông thôn, bảo thủ hơn, đứng về phía PiS.
Trong vòng một năm tới, các kịch bản chính trị tiềm năng bao gồm: đối đầu và bế tắc kéo dài (xác suất khoảng 50%), thỏa hiệp cục bộ (30%), khủng hoảng chính trị dẫn đến bầu cử sớm (15-20%) hoặc ổn định trong trạng thái "chiến tranh lạnh" chính trị (30%). Mỗi kịch bản đều mang theo những tác động khác nhau đối với sự vận hành của nhà nước và đời sống người dân.
Quan hệ đối ngoại của Ba Lan cũng đang đứng trước những thay đổi đáng kể. Với Ukraina, Nawrocki có quan điểm thận trọng hơn, đòi hỏi Kiev phải giải quyết các tranh chấp lịch sử trước khi nhận được sự ủng hộ toàn diện từ Ba Lan trong tiến trình gia nhập EU và NATO. Điều này có thể ảnh hưởng đến vai trò của Ba Lan trong việc thúc đẩy hòa bình và tái thiết Ukraina.
Về quan hệ với Hoa Kỳ, ông Nawrocki coi việc củng cố quan hệ song phương với Hoa Kỳ là ưu tiên chiến lược hàng đầu. Ông nhấn mạnh rằng mối quan hệ này cần được duy trì vững chắc bất kể ai là tổng thống Mỹ. Trong chiến dịch tranh cử, Nawrocki đã gặp Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng, nơi ông mô tả cuộc gặp là "vinh dự" và nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ Ba Lan–Mỹ.
Chiến thắng của Karol Nawrocki không chỉ thay đổi cục diện quyền lực ở Ba Lan mà còn làm gia tăng sự phức tạp trong nội bộ chính trị và các mối quan hệ quốc tế của đất nước này. Trong bối cảnh đó, vai trò của các nhà lãnh đạo, khả năng đối thoại và điều hành linh hoạt sẽ là những yếu tố then chốt quyết định sự ổn định và phát triển của Ba Lan trong thời gian tới.
Tuong Vy tổng hợp.
Bình luận