Ngày 11 tháng 7, Cục Điều tra Tai nạn Hàng không Ấn Độ (AAIB) chính thức công bố báo cáo sơ bộ vụ rơi máy bay AI171 tại Ahmedabad vào ngày 12/6. Theo đó, chỉ ba giây sau khi máy bay cất cánh, hai công tắc điều khiển nhiên liệu ở buồng lái trên chiếc Boeing 787 đã bất ngờ chuyển từ vị trí “RUN” sang “CUTOFF”, khiến cả hai động cơ bị ngừng cung cấp nhiên liệu và mất lực đẩy. Sự kiện này khiến máy bay suy giảm tốc độ và độ cao nhanh chóng, buộc tổ lái phải phát tín hiệu “Mayday” khi cố gắng gạt công tắc về lại RUN. Mặc dù một động cơ được khởi động lại nhưng đã quá muộn để cứu vãn chuyến bay, dẫn đến cú va chạm thảm khốc chỉ sau khoảng 30 giây kể từ lúc bật nhầm công tắc.
Nút ngắt nhiên liệu được bảo vệ trước các ngẫu nhiên va chạm, ảnh internet.
Điều đáng chú ý là các công tắc nhiên liệu này vốn được thiết kế với cơ chế bảo vệ nghiêm ngặt nhằm ngăn thao tác nhầm: nằm sâu dưới tay gạt ga, được bao quanh bởi khung chắn, buộc phải kéo chốt kim loại lên trước khi gạt, và có đèn màu đỏ báo hiệu khi ở trạng thái CUTOFF. Thiết kế này được đánh giá an toàn đến mức “không thể chỉ chạm nhẹ mà gạt được” . Do đó, việc hai công tắc bị bật sang CUTOFF trong pha cất cánh – khi không có khuyến cáo ngừng động cơ – đã gây hoang mang và đặt ra nghi ngờ về khả năng thao tác có chủ đích hoặc lỗi kỹ thuật bất thường trong hệ thống giữ chốt công tắc
Trong buồng lái, ghi âm dễ dàng ghi lại khoảnh khắc một phi công hỏi: “Tại sao anh lại tắt nhiên liệu?”, trong khi người kia khẳng định: “Không phải tôi”, trong khi động cơ vẫn im lìm. Hình ảnh máy bay mất kiểm soát và phát tín hiệu khẩn cấp khớp hoàn toàn với đoạn tín hiệu “Mayday” trước khi lao xuống – sự rối loạn trong giao tiếp nội bộ buồng lái khiến giới điều tra cân nhắc việc có yếu tố con người sai sót hoặc mặc cảm ngụy trang hành động .
Ảnh Internet
Giữa khung cảnh hỗn loạn, một nhân chứng bất ngờ trở thành mấu chốt trong điều tra: thiếu niên 17 tuổi Aryan Asari, quay lại khoảnh khắc chiếc Boeing 787 mất kiểm soát và đâm xuống khu ký túc xá sinh viên y khoa. Đoạn video dài khoảng 24 giây này nhanh chóng lan truyền toàn cầu và được cảnh sát Ahmedabad mời làm chứng. Aryan cho biết em chỉ định ghi lại chiếc máy bay để khoe bạn bè, không ngờ chuyến bay chuyển từ hình ảnh bình thường thành “quả cầu lửa” chỉ trong tích tắc. Video của em cung cấp bằng chứng trực quan cho thấy tình huống diễn ra đúng theo thời gian và tốc độ ghi trong dữ liệu hộp đen.
Video và dữ liệu hộp đen đã giúp điều tra viên xác thực tình tiết kỹ thuật: vị trí hai công tắc nhiên liệu bật sai, thời gian ra lệnh “Mayday”, và mốc thời gian va chạm thực tế gần như trùng khớp. Việc này cho thấy rằng, dù với cơ chế bảo vệ tận răng, các công tắc nhiên liệu vẫn có thể bị thao tác sai hoặc hỏng hóc — và bởi người có thể tự ý gạt chốt, do bị hoảng loạn hoặc có ý định. Giới điều tra hiện đang tập trung nghiên cứu xem liệu lỗi có liên quan đến việc chốt bảo vệ bị lỗi (FAA từng lưu ý sự "có thể xảy ra mất chốt" trên dòng Boeing, dù chỉ là khuyến cáo không bắt buộc – một cảnh báo chưa từng được Air India áp dụng).
https://www.youtube.com/watch?v=-a4kpQHvEXU
Hiện, AAIB đang phối hợp chặt chẽ với Boeing, GE Aerospace, FAA và NTSB để phân tích kỹ thuật mẫu máy và hộp đen, đồng thời điều tra yếu tố con người trong buồng lái. Báo cáo chính thức cuối cùng dự kiến trong vòng 12 tháng theo tiêu chuẩn ICAO. Điều rõ nét nhất ở thời điểm này là: một sự cố kỹ thuật tưởng như nhỏ — công tắc nhiên liệu bị bật — nhưng lại gây hậu quả vô cùng lớn. Và chính đoạn video tình cờ của Aryan Asari đã đóng vai trò then chốt, kết nối sự kiện thực tế, giọng nói của tổ lái, và chuyển đổi công tắc sai lúc cất cánh — mở ra lối dẫn điều tra về “lỗi kỹ thuật” hay “thao tác có chủ đích” của phi công.
Bình luận