Con người
Ở tuổi 86, ông vẫn chưa có tác phong của một ông già chỉ thích ngồi để sai cháu mang dép hoặc bê nước chè đến. Đôi lúc ông còn thích cùng cháu đi xem đá bóng, cũng đeo khăn, đội mũ của Câu lạc bộ như bọn trẻ. Được mệnh danh là „con rùa” ở „Vườn thú Ba lan”, ông thích bông đùa bên ly rượu koniak. Nếu phải nói về một người nào đó ông chỉ nói một lần. Đó là con người thật của Tadeusz Mazowiecki, một nhà chính trị lớn, một con người thân thiện.
Ông là một người bảo vệ quyền con người không mệt mỏi” – Nhà Trắng đã đánh giá về ông như vậy, „một người vĩ đại nhưng đầy khiêm tốn” – đó là nhận định của nhà báo người Italia, „Sự mất mát này không chỉ đối với Ba Lan mà với cả toàn châu Âu” – báo "Le Monde" của Pháp đã viết sau cái chết của ông. Ngoài ra, nhiều công ty truyền thông trên thế giới đã liên tục đưa ra những lời ca ngợi về lòng dũng cảm và tinh thần phục vụ đất nước đối với một trong những nhà hoạt động lỗi lạc nhất của Ba Lan. Tadeusz Mazowiecki là một thủ tướng của cả 2 chế độ: Thủ tướng cuối cùng của Cộng hòa nhân dân Ba Lan và thủ tướng đầu tiên của Cộng hòa Ba Lan thứ III.
Kênh truyền hình BBC nhắc lại rằng Mazowiecki là một trong những nhà kiến trúc „Bàn Tròn”, một cuộc đàm phán lịch sử đưa đến cuộc bầu cử tự do (dù chưa triệt để) tại Ba Lan vào năm 1989. Ông cũng là một thủ tướng đầy tâm huyết trong việc đưa Ba lan đến với Liên minh châu Âu.
Thông tấn xã của Nga đã chỉ ra rằng, Mazowiecki đã tham gia vào tất cả những sự kiện quan trọng ở Ba Lan trong thế kỉ XX, ông là biểu tượng của sự thay đổi thể chế của đất nước, biểu tượng của tự do.
Trong chương trình châm biếm „Vườn thú Ba Lan” của truyền hình vào những năm đầu của thập kỉ 90, người ta đã ghép hình tượng của các nhà chính trị với các con vật của vườn thú, Mazowiecki được gọi là con Rùa. Điều này không nói rằng ông là một người chậm chạp mà chỉ là vì ông không bao giờ tỏ ra dữ dằn hoặc dùng những lời „đao to, búa lớn”, thay vào đó là những nụ cười tủm tỉm và những câu nói bông đùa. Thông thường, vào những buổi tối khuya, ông thư giãn, hút thuốc và bông đùa với bạn hoặc với con cháu bên những li rượu whisky hoặc koniak. Ông cũng có nhiều chú rùa trong bộ sưu tập ở nhà mình.
Mazowiecki luôn tỏ ra gần gũi và thân thiện với mọi người, kể cả những cháu nhỏ và thanh niên. Với các cháu của mình, ông cũng không bao giờ quát mắng. Khi sức khỏe không cho phép, ông phải bỏ hút thuốc lá thì túi kẹo cao su luôn được ông giữ bên mình. Tính kiên trì và chịu đựng là bản chất của con người ông.
Nhà chính trị đã có một cuộc đời vất vả. Khi còn là một đứa trẻ, bệnh lao phổi đã cướp đi người cha thân yêu. Khi là một chàng trai mới lớn thì người anh trai của ông bị chết trong trại tập trung. Người vợ đầu tiên của ông, bà Krystyna, cũng bị chết do bệnh phổi khi ông vẫn đang còn trẻ. Vào năm 1970, người vợ thứ hai của ông, bà Ewa cũng ra đi do bệnh ung thư, để lại cho ông ba đứa con nhỏ, đứa lớn nhất mới 13 tuổi, đứa bé nhất mới 3 tuổi. Ông tự mình chăm sóc và nuôi nấng chúng thành người. Mazowiecki cũng là một người sùng đạo. Nhà thờ Thiên chúa giáo và đất nước Ba Lan là những tình cảm luôn đầy ắp trong trái tim ông.
Tadeusz Mazowiecki mất vào sáng ngày 28 tháng 10 năm 2013, hưởng thọ 86 tuổi. Lễ tang của ông được tổng thống Ba lan quyết định mang tính nhà nước và đề nghị quốc tang trong ngày 3 tháng 11 năm 2013. Ông được chôn cất cùng với những người thân trong gia đình tại nghĩa trang ở Laski.
Cuộc đời hoạt động của Tadeusz Mazowiecki
- Trong những năm 1961-1972 Tadeusz Mazowiecki là đại biểu quốc hội nước Cộng hòa nhân dân Ba lan khóa III, IV và V, với tư cách là ứng cử viên của Hội Thiên chúa giáo và Mặt trận thống nhất dân tộc.
- Từ tháng 8 năm 1980 ông tham gia nhóm trí thức ủng hộ cuộc đình công của công nhân nhà máy đóng tầu Gdańsk, đứng đầu Ban Tư vấn của Ủy ban đình công Liên xưởng, giúp việc đàm phán với chính phủ. Sau khi kết thúc đình công, ông là cố vấn chính của Chủ tịch Wałęca và Hội đồng thương thuyết quốc gia của NSZZ (Công đoàn Đoàn kết).
- Sau thời gian thi hành lệnh thiết quân luật, Mazowiecki bị bắt giữ. Ông được trả tự do vào tháng 12 năm 1982. Trong những năm 80, ông luôn là cố vấn gần gũi của L. Wałęca. Với tư cách là một người đã từng tham gia vào bộ máy chính quyền của chế độ cũ, ông đã tích cực tham gia các cuộc đối thoại với các lãnh đạo đương quyền của nhà nước. Ông cũng là một trong những người đề xướng và tham gia hội nghị Bàn Tròn nhằm đưa đất nước Ba Lan vào con đường dân chủ.
- Từ tháng 8 năm 1989 ông là Chủ tịch hội đồng bộ trưởng cuối cùng của nước Cộng hòa nhân dân Ba Lan. Trong khi Tổng thống là nguyên Tổng bí thư đảng Cộng sản Wojciech Jaruzelski, chính phủ của Mazowiecki đã đưa ra một loạt cải cách chính trị cho đất nước bao gồm các vấn đề về quyền công dân, hệ thống đa đảng, thay đổi tên nước, quốc huy, quốc ca và sau cùng là hiến pháp. Nền kinh tế từ thời gian này cũng được chuyển đổi sang cơ chế thị trường tự do. Trong cuộc tranh cử Tổng thống năm 1990 ông bị thua Lech Wałęca và sau đó thôi chức chủ tịch HĐBT vào 4 tháng 1 năm 1991.
- Là một trong những người sáng lập và là Chủ tịch Liên minh Dân chủ Ba Lan từ 2 tháng 12 năm 1990 đến 23 tháng 4 năm 1994.
- Là một trong những người sáng lập và là Chủ tịch Liên minh Tự do Ba Lan từ 23 tháng 4 năm 1994 đến 1 tháng 4 năm 1995.
- Đại biểu quốc hội khóa III (Cộng hòa Ba Lan) từ 20/10/1997 đến 18/10/2001, với tư cách ứng cử viên của Liên minh Tự do.
- Từ 12/10/2010 đến khi chết là cố vấn cho Tổng thống Bronisław Komorowski về vấn đề chính trị đất nước và thế giới.
Xuân Nguyên (có tham khảo bài viết của Kamil Turecki – „Wszystkie twarze Tadeusza Mazowieckiego”)
Bình luận