Nhà văn 81 tuổi Maryse Condé, một trong các nữ văn sĩ viết bằng tiếng Pháp nổi tiếng đã trở thành người nhận giải thưởng Nobel văn học thay thế (The New Prize in Literature) lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng. Năm nay không có giải thưởng văn học Nobel chính thức.
Viện Hàn lâm Thụy Điển đã quyết định không trao giải Nobel văn học năm nay sau vụ bê bối liên quan đến ông Jean-Claude Arnault, nhiếp ảnh gia và là chồng một thành viên của Viện Hàn lâm bị buộc tội xâm hại tình dục và đã bị án tù hai năm do tội hãm hiếp. Ông ta cũng là nguồn để lộ tin về các quyết định của các viện sỹ.
Ông Murakami cảm ơn việc được đề xuất cho giải Nobel thay thế
Quá trình chọn người được giải gồm ba giai đoạn. Nó bắt đầu bằng việc các nhân viên thư viện của Thụy Điển đề xuất tên các nhà văn. Trong số 47 cái tên vào vòng chung kết do 33 nghìn người dùng Internet trên toàn thế giới bình chọn, có bà Olga Tokarczuk của Ba Lan. Cuối cùng họ chọn ra bốn người trong đó có nhà văn Haruki Murakami – một trong những người được cho là ứng cử viên của giải Nobel chính thức năm nay – nhưng ông này đã cảm ơn và xin rút lui.
Ban Giám khảo gồm bốn người do nữ biên tập viên nổi tiếng của Thụy Điển là bà Ann Pålsson làm chủ tịch, giáo sư văn học Lisbeth Larsson, nhà xuất bản sách và biên tập - ông Peter Stenson, bà Gunilla Sandin người làm ở thư viện và quảng bá việc đọc sách, đã lựa chọn một trong ba người còn lại là: nữ văn sỹ nước cộng hoà Guatemala Maryse Condé, người viết chuyện viễn tưởng và hoạt hình Neila Gaimana và nữ nhà văn gốc Việt sống ở Canada Kim Thúy.
Ban Giám khảo nói giải thưởng này chọn rất dân chủ và có sự cộng tác của các nhà phê bình và độc giả, họ tuyên bố nữ nhà văn 81 tuổi Maryse Condé là người đoạt giải.
Maryse Condé viết về: vẻ đẹp, tình yêu và khủng bố
Buổi tuyên bố về người đoạt giải đã diễn ra vào tháng 10-2018 ở một thư viện công cộng tại Stockholm, người dẫn chương trình là nữ nhà báo, nhà văn và nhà hoạt động xã hội Alexandra Pascalidou, người đã có sáng kiến lập Viện Hàn lâm Mới để trao giải này. Bà nhấn mạnh là mọi việc bắt đầu từ hoạt động của tổ chức #MeToo.
- Theo tinh thần của tổ chức, chúng tôi cho là việc bỏ trao giải Nobel văn học năm nay là hình phạt cho các độc giả và tác giả. Chúng ta đang sống ở một trong các đất nước dân chủ nhất trên thế giới, vậy chúng ta phải biết xử trí trong những tình huống như vậy, do đó đã có sáng kiến từ dưới lên về việc trao giải thưởng mới này – bà giải thích.
Theo lời Ban Giám khảo thì người đoạt giải là một người kể chuyện lịch sử vĩ đại, bà mô tả trong các cuốn tiểu thuyết của mình sự hỗn loạn thời hậu thực dân. Trong sách của bà sự tưởng tượng pha trộn với thực tại, vẻ đẹp và tình yêu lẫn với khủng bố. Bà Condé viết với một sự tôn trọng về các đề tài liên quan đến chủng tộc và tình dục, văn của bà chiến đấu vì danh dự của con người.
Bà Condé không đến dự buổi công bố người được giải nhưng đã gửi đến một đoạn phim được chiếu lúc đó ở Stockholm. Bà nói mình xúc động và cảm ơn đã trao giải cho mình nhân danh cá nhân và mọi công dân nước Guatemala, nơi đã nhiều lần dưới ách thực dân cũng như chịu nhiều cơn bão và động đất.
Maryse Condé: Thế giới vẫn chưa biết hết về nước Guatemala
Bà sinh ngày 11-2 -1937 ở Guatemala vùng quần đảo Ca-ra-ip và là một trong những người viết văn quan trọng nhất ở vùng này của thế giới. Bà có 15 cuốn tiểu thuyết, 6 vở kịch và cũng là nhà văn nổi tiếng viết cho thiếu nhi. Bà tốt nghiệp đại học Sorbon, sau đó đã làm giáo viên ở Ghi-nê, Ghana và Senegal. Bà cũng đã là giảng viên đại học ở Mỹ, Pháp và là cộng tác viên của BBC.
Bà cũng nhiều lần được giải sách tiếng Pháp, ví dụ năm 1986 đạt Giải thưởng Lớn về Văn học của phụ nữ (Grand Prix Littéraire de la Femme) do cuốn tiểu thuyết „Tôi, Tituba, phù thủy ở Salem" (có bản dịch năm 2007 ra tiếng Ba Lan của bà Krystyna Arustowicz) .
Bà viết văn muộn – cuốn tiểu thuyết đầu tay „Heremakhonon” được xuất bản khi bà đã 39 tuổi. Cuốn truyện hai tập "Ségou" vào giữa những năm 80 đã mang lại vinh quang cho bà. Nó viết về lịch sử vùng đất Mali ngày nay đã là tác phẩm bán chạy ở Pháp và hay được nhắc đến. Năm 1988, Viện Hàn lâm Pháp đã đánh giá cao sáng tạo và trao giải cho bà.
Sau giải Nobel thay thế bà sẽ nhận giải Nobel „bình thường” chăng?
Năm 2015 bà Maryse Condé đã được đề cử vào Sách Quốc tế (Międzynarodowy Booker). Tên bà cũng nhiều lần có trong danh sách đề cử cho giải Nobel văn học. Năm 2015, cơ hội đạt giải của bà được đánh giá cỡ 25:1, tức xếp vào cỡ giữa danh sách. Khi được hỏi về vai trò của nhà văn trong xã hội hiện đại, bà nói nhà văn trước hết nên kể về các câu chuyện mọi người chưa biết và nên tránh xa khỏi chính trị.
Năm 2019 tới sẽ có hai giải Nobel văn học
Việc trao giải Nobel văn học thay thế sẽ diễn ra hôm 9-12-2018 sắp tới ở Stockholm. Người đoạt giải đã tuyên bố sẽ đến dự. Hôm sau, 10-12-2018, Viện Hàn lâm Mới sẽ tuyên bố giải thể, chấm dứt một lịch sử ngắn ngủi của giải Nobel thay thế.
Còn người đạt giải Nobel văn học „bình thường” cho năm 2018 thì Viện Hàn lâm Thụy Điển sẽ công bố đồng thời với người được giải của năm 2019.
QV (theo http://wyborcza.pl/7,75517,24034870,alternatywny-nobel-literacki-dla-maryse-conde-wielka-opowiadaczka.html?disableRed
Bình luận