Trong những ngày qua, tổng thư kí NATO Jens Stoltenberg đã chỉ trích cựu tổng thống Mỹ Donald Trump làm suy yếu và doa bỏ rơi NATO. Theo ông, bất kì ý kiến nào cho rằng các đồng minh của NATO không bảo vệ lẫn nhau sẽ làm suy yếu toàn bộ an ninh của khối, trong đó có Mỹ.
(Tổng thư kí NATO, Jens Stoltenberg)
Những lời chỉ trích nói trên được đưa ra sau khi cựu TT Trump phát biểu tại một cuộc mít tinh vận động tranh cử tại bang Nam Carolina ngày 10/2/2024. Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông sẽ "khuyến khích" Nga "làm bất cứ điều gì họ thích" với các nước NATO "không chi tiền" đủ cho quốc phòng, nghĩa là chỉ chi dưới 2% GDP. Và ông tuyên bố: “Tôi sẽ không bảo vệ một đất nước như vậy”.
Cũng trong buổi mít tinh này ông Trump cho biết dã từng tuyên bố trong một cuộc họp lãnh đạo của NATO trước đây rằng nước Mỹ sẽ không bảo vệ quốc gia nào mà không đáp ứng nghĩa vụ tài chính (tức là đóng tiền cho NATO) khi bị Nga tấn công, ông sẽ “khuyến khích họ (Nga) làm bất cứ điều quái quỷ gì mà họ muốn”.
(Cựu tổng thống Mỹ, Donald Trump tại cuộc mít tinh)
Những lời trên của ông Trump cũng làm cho nhiều lãnh đạo nhà nước trong khối NATO lo lắng, vì trong khi thế giới đang gặp nguy hiểm do những cuộc chiến tranh ở Ukrain và dải Gaza, lại có thêm một điểm bất ổn khác. Điểm bất ổn này là điều sẽ xảy ra nếu Trump trở thành tổng thống. Tuy nhiên, nhiều người cũng lạc quan cho rằng đây chỉ là những chiêu trò tạo ảnh hưởng của ông Trump trong cuộc đua tranh vào nhà Trắng, vì an ninh vững chắc của nước Mỹ luôn gắn liền với sự hùng mạnh của NATO.
Điều 5 hiệp ước NATO quy định bất cứ cuộc tấn công nào nhằm vào một nước thành viên của NATO cũng được coi là tấn công vào cả Liên minh và phải được đáp trả. Tuy nhiên, do ông Trump đã có những phát biểu gay gắt nên mặc dù chưa biết ông ấy có thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống cuối năm nay hay không, các thành viên NATO ở châu Âu đang phải chạy đua tăng ngân sách quốc phòng. Nhiều chính phủ châu Âu, trong đó có Ba Lan đang phải thảo luận, bàn cách ứng phó với thay đổi trong chính quyền Mỹ. Tình huống nguy hiểm nhất là khi Trump tái cử và đưa ra những chính sách làm NATO suy yếu và thậm chí bị tan vỡ.
Những quốc gia EU nào chi ít hơn 2% GDP cho quốc phòng vào năm 2023?
Viện ifo trong một nghiên cứu mới của EconPol cho biết các nước Estonia, Lithuania, Phần Lan, Hy Lạp, Hungary, Latvia, Romania và Slovakia đã chi đủ 2 phần trăm GDP cho ngân sách quốc phòng. và dưới đây là chi tiêu quốc phòng năm 2023 (GDP) của một số nước châu Âu :
Bỉ 1,1%; Bulgaria 1,8%; Đan mạch 1,7%; Đức 1,6%; Etstonia 2,7%, Phần Lan 2,5%, Pháp 1,9%; Hy Lạp 3,0%; Italia 1,5%; Hà Lan 1,7%; Na-uy 1,7%; Bồ Đào Nha 1,5%; Thụy Điển 1,4%; Tây Ban Nha 1,3%, CH Sek 1,5%.
Vương quốc Anh đạt mục tiêu của NATO, chi tiêu khoảng 2,1%, nhưng cũng có nợ công khoảng 97% và thâm hụt ngân sách là 3,7% GDP.
Năm 2023 Ba Lan đã chi tới 3,9% GDP cho quốc phòng, cao nhất trong Liên minh châu Âu.
Xuân Nguyên (Tổng hợp)
Bình luận