Quê Việt: Nhà xuất bản Phụ nữ vừa cho ra mắt tập thơ "Chỉ những lỗi lầm là sống động" của tác giả Julian Kornhauser (Ba Lan) do nhà thơ - dịch giả Tạ Minh Châu chuyển ngữ từ tiếng Ba Lan ra tiếng Việt. QV xin trân trọng gửi đến bạn đọc bài giới thiệu về tác giả và một số bài thơ trong tập thơ. 
Ảnh bìa tập thơ
Julian Kornhauser sinh năm 1946 tại Gliwice, Ba Lan. Năm 1970, ông tốt nghiệp trường đại học Jagielonski nổi tiếng ở cố đô Krakow. Năm 1996, ông được phong giáo sư khoa học xã hội và giảng dạy nhiều năm tại trường đại học danh tiếng này.
Julian Kornhauser là một nhà thơ, nhà văn, nhà phê bình văn học và cũng là một dịch giả. Ông bắt đầu in những sáng tác của mình tại tạp chí “ Thơ “ vào năm 1967 và sau này được coi là một trong những đại diện nổi bật của “ Làn sóng mới “ vào những năm bảy mươi của thế kỷ hai mươi tại Ba lan.
Ông là một cây viết rất sung sức. Ngoài mười sáu tập thơ, ông đã in ba tập truyện và tiểu thuyết, hai tập sách viết cho thiếu nhi, hơn mười tập tiểu luận, phê bình văn học, sáu tác phẩm văn học dịch và nhận được nhiều giải thưởng ở trong và ngoài nước. Thơ của ông đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới, trong đó có Anh, Đức, Séc bi, Hungari, Bungari...
Nét nổi bật trong thơ Julian Kornhauser theo các nhà phê bình văn học Ba lan đó là thơ ông mang đậm chất âm thanh và hình ảnh. Ông được cho là một biên tập viên tuyệt vời, biết gắn kết các bức ảnh mình chụp được với nhau một cách tự nhiên để tạo nên những câu chuyện bằng hình ảnh. Ông có tính cách của một nhà làm phim. Ông không viết mà ông quay, xử lý các khung hình, dựng và đưa chúng lên màn ảnh. Năng lượng của những hình ảnh, sự di chuyển của ống kính, những lát cắt sắc lẹm giữa các trường đoạn tạo nên cảm giác rằng đọc các bài thơ của ông người ta không chỉ có cảm giác được xem những bức ảnh mà còn là những tuyệt phẩm phim. Trong thơ ông, người ta thấy đủ các kiểu nhân vật từ nhà thơ, nhà phê bình văn học, trẻ em, những ông già, những người ăn xin, những công nhân, những bà mẹ, con chim nhỏ, con mèo, con rùa cho tới các đồ vật đủ dạng to nhỏ có liên quan tới sự sống của con người như cây bút chì, cái cúc, đồ ăn thức uống, sách, máy chữ, giá cả... tất cả đều hiện lên rõ như trong gương vậy. Ống kính của ông quan tâm tới hầu như từng chi tiết của thực tế cuộc sống.
. Điểm nổi bật thứ hai trong thơ Julian Kornhauser đó là âm thanh. Ông như một người có máy ghi âm đặc biệt có thể ghi lại đủ loại âm thanh của cuộc sống...tất cả vang lên cho ta thấy thơ không chỉ còn là tập hợp của ngôn từ mà còn là tập hợp của âm thanh, tiếng động.
Áp dụng những thủ pháp nghệ thuật rất đặc biệt, nên khi đọc thơ Julian Kornhauser, chúng ta đọc đồng thời thấy như được nghe, được nhìn và ở một khía cạnh nào đó chúng ta đã được vượt qua ranh giới của văn học.
Cũng nhờ cách chọn đề tài và thi pháp thi ca độc đáo như vậy nên thơ của Julian Kornhauser thật sự khác biệt, rất gần gũi, tưởng chừng giản đơn song cũng vô cùng sâu sắc, gợi mở và được nhiều người yêu thích. Thơ ông mỗi người có thể đọc theo một cách, song chắc chắn đều để lại trong chúng ta nhiều suy tư, chạm vào trái tim và làm ta xúcđộng.
(Julian Kornhauser là bố của Phu nhân Tổng Thống Ba Lan Duda - TMC)
TẤT CẢ
từ đây
rất xa và rất gần
là ngôi nhà màu xanh, đồng lúa
là giọt nước mắt của mưa trên cánh đồng
vậy là tất cả
từ đây
rất xa và rất gần
là giếng nước tròn, đồng cỏ
là ruộng lúa mì trĩu bông
vậy là tất cả
từ đây
rất xa và rất gần
là góc chơi của trẻ, nơi trú chân
là dấu hiệu vô tội của mặt trời
vậy là tất cả
từ đây
rất xa và rất gần
là mộ của cha mẹ
là vách đá
hoa trên con đường qua đồng
chẳng là gì
và cũng là tất cả.
TRẺ EM
trẻ em thông minh hơn chúng ta
chúng biết về tất cả
chẳng khó gì thậm chí màu hạt giẻ
trẻ em nhìn thấy những ngọn núi nơi ta không nhìn thấy
nghe sóng vỗ rì rào khi chúng ta không nghe
qua những chiếc răng khấp khểnh
chúng nói những lời chưa ai từng nghe
sau những móng tay cáu bẩn
là nỗi sợ ẩn náu
và cuộc phưu lưu không thể tỏ bày
trẻ em khi chạy
những đôi giày quá khổ bật kêu
tóc dính vào với gió
khi trẻ em lặng im
trong mắt chúng nỗi nhớ nhung của người lớn ứ đầy
trẻ em hay kiễng chân
để chạm tới những gì còn chưa được phép
chúng thử những vật cấm
để có thể phân biệt nỗi sợ và trò đùa
đôi khi trẻ em nằm trên sàn nhà
nói những lời nguyền kỳ lạ
và khi đó chiếc cốc rơi khỏi bàn
cửa sổ tự mở toang
và chiếc bút chì màu lăn trên tường giấy trắng.
HÒN SỎI
em còn nhớ khi đôi ta còn nhỏ
bão đã liếm lên môi ta
bằng cái lưỡi ấm mềm
trong chiếc váy mỏng khúc khích cười
em đã chạy chân trần trên cát
trước mắt chúng ta
những con đường mở ra
như những hạt óc chó vỡ vỏ
chỉ còn hai bước nữa
là thiên đường
anh đã đá chân vào hòn sỏi
nó đã bay một vòng cung rộng
cao
và lâu
nó biến khỏi tầm mắt
chúng ta chỉ còn nghe
tiếng trẻ khóc gào
và cũng có thể
chỉ là tiếng cỏ lao xao
giờ đây sau bao năm
hòn sỏi rơi ngay dưới chân ta
nằm trơ như tảng đá
đầy rêu
chúng ta đã không thể
nhấc nó lên
hay đọc được nó nữa.
CÂU HỎI VÀ CÂU TRẢ LỜI
không có câu trả lời
chỉ là những thông cáo nghẹt thở
cái nháy mắt (như không hề có gì)
và nhiều điều khác nữa.
câu hỏi như bàn tay chai sạn
trên tay không sự dối lừa.
CHẢY VÀ CHÁY
những con sóng và những hòn đảo xa
chảy và cháy
những nụ hôn, những cuộc rút chạy
những tiếc nuối
chảy và cháy
những nỗ lực, những tiếng thét gào
những sự lật đổ
những thất bại lớn
những bản án nhỏ kinh tởm
chảy và cháy
những dòng sông và những ngọn lửa
luôn hướng về nhau
cuộc sống của chúng phong phú
và hấp dẫn hơn rất nhiều thứ khác
trên cây cầu gỗ nhỏ
sự chờ đợi mơ màng
chờ cất cánh về nguồn
vì một sự tồn tại vững bền hơn
trên dòng sông
những khao khát của chúng ta
chảy và cháy
những khao khát của chúng ta
chạy theo những mơ hồ đến sái cổ
chạy theo mà không hề biết
đâu là nơi kết
nơi kết của những gì đang chảy
nơi kết của những gì đang cháy.
CÁI CÚC
vâng, chẳng có gì hay ho
để nói về cái cúc
cái cúc bị đứt chỉ
sợi chỉ đã gắn nó cùng hiện thực
nó đã từng rất chắc
được cài chặt
và ưỡn ngực đi một cách tự hào
còn giờ nhìn mà xót xa
cái cúc bị vứt đi
lọt vào một góc
cái cúc đang thử huýt lên một điệu nhạc
song qua những lỗ nhỏ của mình
phát ra chỉ là tiếng kêu rất khẽ
nghe như lời cầu nguyện
của một chiếc nơ.
NHỮNG CỬA SỔ ĐỎ
không có ai chìa bàn tay ra
không một tiếng người dù là rất nhỏ
không đàn ông, không đàn bà
chỉ có chiếc kim khâu của em
chiếc bút chì của em
làn da em
chỉ có giấc mơ xanh
gió và cánh nhỏ của đêm
những cửa sổ đỏ nổ tung
và chúng ta bay, bay mãi.
TẠ MINH CHÂU
Giới thiệu và dịch từ tiếng Ba Lan
Bình luận