Trong cuộc điện đàm vào hôm thứ Tư (19/03/2025) với Tổng thống Ukraine, Trump đã đưa ra một ý tưởng rằng Hoa Kỳ muốn kiểm soát các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine.
Ngày hôm sau, Nhà Trắng cho biết trong một tuyên bố rằng Hoa Kỳ "với kinh nghiệm trong lĩnh vực điện có thể rất hữu ích trong việc quản lý các nhà máy này" và việc chúng thuộc sở hữu của người Mỹ "sẽ mang lại an ninh và hỗ trợ tốt nhất cho cơ sở hạ tầng của Ukraine". Cùng ngày đó, Trump nhắc lại rằng Washington quan tâm đến việc ký kết các thỏa thuận với Kiev về kim loại và khoáng sản đất hiếm.
Ý tưởng tiếp quản nhà máy này khiến chính quyền Ukraine và các chuyên gia năng lượng ngạc nhiên, và Zelensky cho biết vấn đề về các cơ sở này chưa được nêu ra từ trước nên ông chỉ trao đổi với Trump về Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia. Trong khi, như mọi người đều biết, kể từ tháng 3 năm 2022, cơ sở lớn nhất châu Âu này đã bị quân đội Nga chiếm đóng.
(Cảnh Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia)
Thỏa thuận lò phản ứng giữa Hoa Kỳ và Ukraine
Tờ New York Times lưu ý rằng ngay trước cuộc xâm lược của Nga, tập đoàn Westinghouse của Mỹ, chuyên về công nghệ hạt nhân, đã ký hợp đồng với công ty năng lượng hạt nhân nhà nước Enerhoatom của Ukraine để xây dựng năm lò phản ứng. Sau khi chiến tranh nổ ra, đơn đặt hàng đã được mở rộng lên chín lò phản ứng và các công ty có kế hoạch tiếp tục hợp tác xây dựng các nhà máy điện nhỏ hơn ở Ukraine.
Westinghouse cũng rất quan tâm đến tình hình tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye, nơi sử dụng nhiên liệu và công nghệ của Mỹ. Việc Nga tiếp quản cơ sở này làm dấy lên mối lo ngại về hành vi đánh cắp tài sản trí tuệ của Mỹ. Bộ Năng lượng Hoa Kỳ thậm chí còn gửi thư cho Rosatom, đơn vị đang điều hành nhà máy điện này của Nga, cảnh báo rằng họ sẽ có hành động pháp lý nếu công nghệ của Rosatom được sử dụng tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia.
Andrian Prokip, một chuyên gia tại Viện nghiên cứu Kennan có trụ sở tại Washington, ước tính rằng Westinghouse "chắc chắn sẽ được hưởng lợi" nếu Ukraine giành lại quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân lớn nhất của mình, vì họ sẽ có khả năng tiếp cận thị trường tốt hơn nhiều.
Hiện không rõ liệu Trump có nói chuyện với Putin về nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye trong cuộc trò chuyện hôm thứ Ba hay không. Các quan chức Ukraine theo dõi chi tiết các cuộc đàm phán giữa Washington và Kiev nói với tờ New York Daily rằng Trump đã được thông báo nếu Hoa Kỳ muốn khai thác các mỏ khoáng sản của Ukraine, Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia phải hoạt động hết công suất, vì việc khai thác các nguyên liệu thô ở Ukraine tiêu tốn rất nhiều năng lượng.
Tuy nhiên, nỗ lực tư nhân hóa Enerhoatom để Hoa Kỳ sử dụng sẽ vấp phải sự phản đối từ mọi lực lượng chính trị ở Ukraine. Hơn nữa, nhiều chuyên gia tin rằng khả năng Nga giao cơ sở này cho Ukraine là không cao. Và nếu điều đó xảy ra, thì "việc đơn giản chỉ là trao nó lại" cho Hoa Kỳ. Điều này khó chấp nhận. Ukraine không phản đối ý tưởng mới nhất của Tổng thống Hoa Kỳ. Ngược lại, Kyiv nhắc nhở rằng nhà máy điện đang bị người Nga chiếm đóng. Để có thể bàn giao cho người Mỹ, cần phải giải quyết vấn đề này trước và buộc lực lượng của Putin phải rời khỏi cơ sở này và các khu vực lân cận.
Xuân Nguyên (sưu tầm)
Nguồn: https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/media-na-tropie-planu-trumpa-wobec-ukrainy-rzucil-pomysl-niezwykly/h0tzvkd,79cfc278
Bình luận