Quản lý Họ và Tên người Việt có dấu trong hệ thống dữ liệu quốc gia Ba Lan

Phụ lục:

1. Quá trình thay đổi chính sách của chính quyền Ba Lan

• Từ năm 2010: Ba Lan bắt đầu cải tổ hệ thống hành chính, hướng tới số hóa toàn bộ cơ sở dữ liệu dân cư và người nước ngoài. Tuy nhiên, việc triển khai tại các cơ quan khác nhau vẫn còn rời rạc, không đồng bộ.
• Năm 2018: Bộ trưởng Bộ Số Hóa ban hành Nghị định về quy trình đăng ký dữ liệu trong hệ thống PESEL (Dz.U. 2018 poz. 2484), chính thức yêu cầu ghi họ tên người nước ngoài theo thông tin trong hộ chiếu/ giấy tờ tùy thân, bao gồm cả các dấu tiếng Việt (Unicode). Đây là chủ trương của chính phủ, chứ không phải do kiến nghị từ bất kỳ hội đoàn nào.
• Từ 2018–2022: Trên thực tế, việc ghi tên có dấu gây ra hàng loạt vướng mắc và có lỗi trong quá trình triển khai:
• Không khớp dữ liệu giữa PESEL với ngân hàng, bảo hiểm, CEIDG, CEPiK...
• Người dân không tạo được hồ sơ điện tử hoặc chữ ký số,
• Gặp lỗi khi đăng ký nhà đất (KW) hoặc công ty (KRS).
• v.v...
• Từ năm 2022 trở đi: Chính quyền ghi nhận những vướng mắc này và bắt đầu điều chỉnh một số hệ thống – nhưng vẫn giữ nguyên nguyên tắc “ghi theo hộ chiếu”.

2. Vai trò của các hội đoàn người Việt tại Ba Lan

Trước tình hình đó, nhiều hội đoàn của cộng đồng người Việt đã chủ động làm việc với chính quyền, trong đó có:

• Hội Người Việt Nam tại Ba Lan,
• Hội Doanh Nghiệp Việt Nam tại Ba Lan,
• Quỹ Hỗ Trợ Hội Nhập Người Việt Nam tại Ba Lan – tổ chức OPP duy nhất trong cộng đồng.

Các hội đoàn đã:

• Gửi nhiều công văn chính thức từ 2022 đến 2025 đến Bộ Số Hóa, Bộ Nội Vụ và các cơ quan liên quan,
• Phản ánh rõ các sai sót và khó khăn thực tế mà cộng đồng đang gặp phải,
• Đề xuất các kiến nghị cụ thể, thiết thực – đặc biệt là sửa đổi luật về hệ thống sổ đỏ (KW), vốn không hỗ trợ đủ ký tự tiếng Việt như chữ “ễ”, gây sai lệch tên như Nguyễn → Nguyên.

➡️ Kết quả: Luật về hệ thống KW đã được sửa đổi vào năm 2025, còn luật về hệ thống KRS đang trong giai đoạn lập pháp cuối.

3. Vì sao không thể giữ nguyên cách ghi tên không dấu?

Nhiều người trong cộng đồng đang sử dụng giấy tờ cũ ghi họ tên không dấu, và đặt câu hỏi: Tại sao không giữ nguyên cách cũ?

Câu trả lời nằm ở chính sách của chính phủ Ba Lan – từ sau khi gia nhập Liên minh châu Âu (2004), việc quản lý danh tính người nước ngoài phải:

• Chính xác hơn,
• Tránh nhầm lẫn trong bối cảnh tự do di chuyển (free movement),
• Đảm bảo bảo mật và đồng bộ hệ thống quốc gia.

4. Hướng đi sắp tới: đơn điện tử và tự khai online

Trong công văn ngày 21.03.2025, Bộ Số Hóa khẳng định:

• Các biểu mẫu đăng ký thẻ cư trú trong tương lai sẽ chuyển sang nộp online,
• Người nộp sẽ chủ động điền họ tên đúng như trong hộ chiếu, bao gồm dấu,
• Dữ liệu sẽ được đồng bộ từ hệ thống điện tử vào thẻ cư trú và các cơ sở dữ liệu khác.

Điều này có nghĩa:

• Sẽ không còn tình trạng cán bộ gõ sai dấu hoặc không biết cách nhập,
• Người dân tự chịu trách nhiệm điền đúng và chuẩn hóa dữ liệu của mình.

Thông điệp cuối cùng tới cộng đồng

Chúng tôi mong cộng đồng người Việt tại Ba Lan hiểu rằng:

• Chính sách ghi tên có dấu không phải là quyết định của hội đoàn,
• Ngược lại, hội đoàn đã và đang làm mọi cách để hỗ trợ cộng đồng thích ứng, không bị thiệt thòi,
• Và trong tương lai, với sự số hóa hoàn chỉnh, việc giữ đúng bản sắc văn hóa và đồng thời đảm bảo hành chính hiệu quả là hoàn toàn có thể đạt được.

 

Trần Trọng Hùng
Karol Hoàng
T/M
Hội người Việt Nam tại Ba Lan,
Hội Doanh Nghiệp Việt Nam tại Ba Lan,
Quỹ Hỗ trợ người Việt Nam Hội Nhập.