Vào tối thứ Tư (23/8/2023), cơ quan vận tải hàng không Nga Rosaviatia xác nhận rằng trên chiếc máy bay bị rơi ở vùng Tver, miền Tây nước Nga có người đứng đầu tập đoàn lính đánh thuê Wagner Yevgeny Prigozhin và "cánh tay phải" của ông ta là Dmitry Utkin, biệt danh "Wagner".
Cơ quan này đã công bố danh sách tên của 7 hành khách và 3 thành viên phi hành đoàn đã lái chiếc Embraer từ Moscow đến St. Petersburg. Trước đó, Bộ Tình trạng khẩn cấp Nga đưa tin tất cả những người đi trên máy bay đều thiệt mạng.
(Hiện trường vụ máy bay trong đó có Yevgeny Prigozhin bị nổ)
Nguyên nhân trực tiếp của thảm họa vẫn chưa được biết. Nhiều suy đoán về việc máy bay bị lực lượng phòng không, bao gồm cả các đơn vị của Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) bắn hạ, hoặc một vụ nổ trên máy bay. Theo ý kiến của nhiều nhà phân tích phương Tây và Ukraine, rất có thể thảm họa hôm thứ Tư là sự trả thù của Vladimir Putin về cuộc nổi dậy hồi tháng 6 của Prigozhin và Tập đoàn Wagner.
Các nhà bình luận Nga thì cho rằng cựu chỉ huy tập đoàn lính đánh thuê có lẽ đã cho rằng lòng trung thành với thủ lĩnh là đủ để trốn tránh trách nhiệm, nhưng thực ra là một sai lầm, đặc biệt là khi bị Putin coi là hành động không phục tùng hoặc không hợp tác, thậm chí phản quốc. Điện Kremlin cũng đã gửi tín hiệu cảnh báo tới toàn bộ giới tinh hoa Nga theo cách này.
Trong tình hình hiện tại, số phận của nhà lãnh đạo Belarus Alyaksandr Lukashenko cũng đang trong tầm ngắm. Các nhà bình luận chính trị cho rằng cơ hội duy trì sự độc lập trong quan hệ với Moscow của ông này đã bị "hạn chế đáng kể". Cái chết của Prigozhin cũng là lời cảnh báo cho Lukashenko trong bối cảnh Belarus tiếp tục trì hoãn quá trình hội nhập với Nga trong cái gọi là Nhà nước Liên minh.
Gần 24 giờ sau khi máy bay chở thủ lĩnh lính đánh thuê Prigozhin bị rơi ở Nga, Tổng thống Vladimir Putin lần đầu tiên lên tiếng. Putin bày tỏ lời chia buồn tới gia đình của tất cả những người thiệt mạng trong vụ tai nạn: “Về vụ tai nạn máy bay, trước hết tôi muốn gửi lời chia buồn chân thành tới gia đình các nạn nhân. Đó luôn là một bi kịch".
Putin nói rằng: “Anh ấy là một người có số phận khó khăn, đã mắc phải những sai lầm nghiêm trọng trong cuộc đời, nhưng anh ấy đã đạt được kết quả khi tôi yêu cầu anh ấy làm điều đó vì mục đích chung”. Ông cũng lưu ý rằng Ủy ban điều tra đang điều tra vụ tai nạn: “Nhưng việc điều tra vụ tai nạn máy bay sẽ mất nhiều thời gian”.
Ba kịch bản có thể xảy ra cho tương lai của Tập đoàn Wagner: Sẽ bị giải thể, được tái tạo thành một đội hình mới hoàn toàn phụ thuộc vào Bộ quốc phòng, hoặc chuyển thành một cơ cấu gần như độc lập với một chỉ huy trung thành với Điện Kremlin. Khả năng thứ ba trong số này dường như ít có khả năng xảy ra nhất.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh Hoa Kỳ đánh giá rằng sau cái chết của người đứng đầu Tập đoàn đánh thuê Wagner, tập đoàn này sẽ mất tư cách độc lập, kịch bản khả dĩ nhất là họ bị phụ thuộc hoàn toàn vào Bộ Quốc phòng Nga. Hiện tại, bộ này đã thành lập các công ty quân sự tư nhân của riêng mình, nhằm tuyển dụng lính đánh thuê của Tập đoàn Wagner, đồng thời kiểm soát các hoạt động của Wagnerian ở nước ngoài, chủ yếu ở Châu Phi.
Xuân Nguyên (Theo các báo Ba Lan)
Bình luận