“Bẫy cò ke” là một loại bẫy thô sơ dùng để bẫy chim. Bẫy bằng tre, hình tam giác, phía trên có cần bật nối với lẫy và mồi. Mồi của bẫy thường là quả cò ke nên gọi là “bẫy cò ke”.
 |
| Một loại bẫy chim |
Cò ke là một loài thân thảo. Có hai loại cò ke: loài dây leo có tên khoa học là Grewia astropelata và loại thân đứng có tên là Grewia paniculata. Quả cò ke khi chín có màu đen, vỏ nhẵn, là món ăn đặc biệt ưa thích của các loài chim.
Bẫy cò ke có cấu tạo đơn giản nhưng hiệu quả cao. Nếu chim đã chui đầu vào ăn mồi (ăn quả cò ke) thì đều bị cần đập gẫy cổ chết ngay. Vì vậy mà chim đã bị “mắc bẫy cò ke” thì khó lòng thoát chết.
Theo kiểu bẫy cò ke dùng bẫy chim, người ta làm ra những chiếc bẫy chó tương tự và cùng tên. Vì thế trong tự điển Đào Văn Tập, bẫy cò ke này được giải thích là “một thứ bẫy chó rất sơ sài”, và nghĩa bóng là “mưu lừa tầm thường”. Chính vì xuất phát từ đặc điểm rất thô sơ, đơn giản nhưng lại đạt hiệu quả cao nên bẫy cò ke mới có nghĩa bóng là mưu lừa tầm thường.
Trong câu tục ngữ “Bợm già mắc bẫy cò ke” có một sự đối lập thú vị: “Bợm già” là những tay bợm lão luyện, lọc lõi trong nghề lừa lọc, thế mà lại bị mắc bẫy cò ke - tức là bị mắc mưu lừa tầm thường! Và khi đã sa cơ thì dù có là bợm già cũng phải bó tay! Tục ngữ này phản ánh một hiện thực xã hội: những kẻ dầu có “anh hùng”, “ngang dọc” mà chủ quan thì có lúc cũng bị sa cơ, thất thế bởi những mưu chước rất tầm thường.
Thanh An (Theo “Kể chuyện thành ngữ, tục ngữ”)
Bình luận