Nhà du hành vũ trụ Ba Lan Mirosław Hermaszewski qua đời

Có thể rất nhiều người Việt ở Ba Lan biết rõ về nhà du hành vũ trụ Phạm Tuân của chúng ta. Nhưng những tư liệu về người anh hùng tương tự trên quê hương thứ hai của mình – tướng  Mirosław Hermaszewski, thì đối với nhiều người vẫn còn là một ẩn số. Nhân ngày mất của ông, Quê Việt xin giới thiệu đôi nét về thân thế và sự nghiệp của người anh hùng.

Nhà du hành vũ trụ của Ba Lan vừa qua đời vào ngày 12/12/2022 tại Warszawa, hưởng thọ 81 tuổi. Mirosław Hermaszewski là một phi công, nhà du hành vũ trụ người Ba Lan, đồng thời là một vị tướng của Quân đội Ba Lan. Ông là người Ba Lan đầu tiên và duy nhất trong lịch sử bay vào vũ trụ.

(Mirosław Hermaszewski)

Hơn 40 năm trước, vào ngày 27 tháng 6 năm 1978, Mirosław Hermaszewski đã bay vào vũ trụ trong chương trình Intercosmos của Liên Xô. Ông bay trên tàu Soyuz-30. Tổng cộng, trong suốt chuyến bay, các phi hành gia đã bay với thời gian kéo dài 8 ngày, 126 vòng quanh Trái đất, trên độ cao 363 km, tốc độ bay 28 nghìn km/giờ. Vụ phóng diễn ra tại sân bay vũ trụ Baikonur. Cuộc đổ bộ trở về mặt đất vào ngày 5 tháng 7 tại thảo nguyên Kazakhstan.

Nhà du hành vũ trụ thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn rằng,ông đã có một khoảnh khắc cực kỳ thăng hoa khi nhìn thấy toàn bộ đất nước Ba Lan. Hermaszewski cũng nói rằng sau khi trở về, ông cảm thấy hơi xấu hổ vì sự nổi tiếng của mình vì lúc đó ông là một người nhút nhát, không chuẩn bị cho sự nổi tiếng như vậy.

Miroslaw Hermaszewski sinh ngày 15 tháng 9 năm 1941 tại Lipniki (nay thuộc Ukraina). Khi còn là một đứa trẻ hai tuổi, ông gần như sống sót một cách thần kỳ sau cuộc tấn công của một đơn vị Quân đội nổi dậy Ukraine vào làng (đêm 26/3/1943). 182 cư dân của làng Lipniki đã thiệt mạng, trong đó có ông nội của Hermaszewski.

Sau chiến tranh, năm 1945, ông cùng với gia đình đến sống ở Wołów gần Wrocław và học hết tiểu học và trung học ở đây. Năm 1960, ông bắt đầu lái tàu lượn tại Câu lạc bộ hàng không Wrocław, và sau đó lái máy bay tại sân bay ở Grudziądz. Năm 1961, ông vào Học viện Hàng không Quân sự ở Dęblin. Sau khi tốt nghiệp ra trường với tư cách là một sinh viên xuất sắc, ông được bổ nhiệm vào trung đoàn phòng không ở Poznań. Ông tốt cũng nghiệp xuất sắc Học viện Bộ Tổng tham mưu ở Warszawa. Sau đó phục vụ trong binh chủng phòng không với tư cách là chỉ huy phi đội ở Słupsk, phó chỉ huy trung đoàn ở Gdynia và chỉ huy trung đoàn máy bay chiến đấu số 11 ở Wrocław.

Trong những năm 1987-1990, ông là chỉ huy của Học viện Không quân, nơi ông được phong tướng vào năm 1988. Khi đó ông là Phó Tư lệnh Quân chủng Phòng không-Không quân (WLiOP) kiêm Trưởng ban An ninh bay (WliOP).

Năm 1976, ông được đào tạo thành phi hành gia tại Thành phố Ngôi sao gần Moscow (Liên Xô). Trong chuyến bay vào vũ trụ, ông đã tham gia vào các thí nghiệm khoa học nghiên cứu về những biểu hiện của cơ thể con người trong điều kiện không trọng lượng. Ông cũng đã tiến hành quan sát cực quang và làm các việc trong lĩnh vực viễn thám.

(Nhà du hành vũ trụ Ba Lan Mirosław Hermaszewski)

 Chương trình Intercosmos của Liên Xô, mang đến cơ hội khám phá không gian cho các quốc gia trong khối Xã hội Chủ nghĩa lúc bấy giờ và những quốc gia có quan hệ với Liên Xô. Người nước ngoài đầu tiên cất cánh trong chương trình là Vladimír Remek của Tiệp (tháng 3 năm 1978). Hermaszewski là người thứ hai, trong khi Sigmund Jähn của Đông Đức là người thứ ba cũng bay vào năm đó. Những quốc gia khác có đóng góp phi hành gia bao gồm Việt Nam và các nước như: Hungary, Bulgaria, Cuba, Mông Cổ, Rumani, Syria, Afghanistan và Ấn Độ. Pháp sau đó cũng đã tham gia chương trình (với Jean-Loup Chrétien) vào năm 1982.

Gần đây, Hermaszewski thường được mời tham dự các cuộc gặp mặt trên khắp Ba Lan để nói về chuyến bay thám hiểm của mình và phổ biến vũ trụ học. Tháng 4 năm 2011, ông là một trong số các phi hành gia được Tổng thống Nga Dmitry Medvedev trao tặng huân chương "Vì có công trong sự nghiệp chinh phục vũ trụ" nhân dịp kỷ niệm 50 năm chuyến bay vào vũ trụ của Yuri Gagarin.

Xuân Nguyên (Theo các báo Ba Lan)