Năm 2023 là một năm đầy biến động trên chính trường Ba Lan, gây ngạc nhiên thậm chí cho cả những người đã theo dõi nó trong nhiều năm. Những điều có thể nói là “vô tiền khoáng hậu” đã xảy ra. Chúng ta đã chứng kiến một chiến dịch bầu cử tàn khốc, những thỏa thuận đáng ngạc nhiên, những chuyển giao chính trị, sự trở lại vĩ đại, những màn ra mắt hấp dẫn, sự ủng hộ tăng giảm, các cuộc tuần hành chính trị và - quan trọng nhất - một cuộc tham gia rầm rộ của người Ba Lan tại các điểm bỏ phiếu vào ngày 15 tháng 10.
Hiện tại, bốn đảng đã tạo ra đa số nghị viện mới, nhưng cuộc hôn nhân của Liên minh dân sự, Ba Lan 2050, PSL và Cánh tả là một sự kết hợp cực kỳ khó khăn để tiến hành một chính phủ ổn định. Trong khi mỗi đối tác trong liên minh lập luận rằng họ đặt lợi ích của Ba Lan lên hàng đầu, nhưng sự thật là mỗi đảng đều đang cố gắng bảo vệ lợi ích của mình. Chính trị Ba Lan trong năm 2024 chắc chắn sẽ còn tạo nhiều cảm xúc, thay đổi và hồi hộp. Mời bạn đọc xem bài viết dưới đây với những nhận định của sáu chuyên gia về khoa học chính trị, để hiểu thêm về những diễn biến có thể xảy ra tại Ba Lan trong năm nay.
Các chuyên gia được báo Onet.pl mời bao gồm:
- Giáo sư Antoni Dudek, nhà khoa học chính trị và nhà sử học từ Đại học “Kardynała Stefana Wyszyńskiego” ở Warszawa.
- Tiến sĩ Anna Materska-Sosnowska từ Khoa Khoa học Chính trị và Quan hệ Quốc tế của Đại học Tổng hợp Warszawa.
- Giáo sư Agnieszka Kasińska-Metryka, Viện trưởng Viện Quan hệ Quốc tế và Chính sách công của Đại học Jagielonski ở Kielce.
- Tiến sĩ Mirosław Oczkoś, chuyên gia tiếp thị chính trị,
- Giáo sư Renata Mieńkowska-Norkiene, nhà xã hội học và nhà khoa học chính trị thuộc Khoa Khoa học Chính trị và Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Tổng hợp Warszawa.
- GS Rafał Chwedoruk từ Đại học Tổng hợp Warszawa.
Họ được yêu cầu trả lời ba câu hỏi chính:
- Liệu liên minh cầm quyền có tồn tại được trong 12 tháng tới?
- Ai sẽ là người chiến thắng và ai sẽ là người thua cuộc trong cuộc bầu cử chính quyền địa phương và Nghị viện châu Âu sắp tới?
- Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo với PiS, Jarosław Kaczyński và vị trí của Andrzej Duda?
1. Liệu liên minh cầm quyền có tồn tại được thêm một năm nữa?
Tiến sĩ Mirosław Oczkoś: - Liên minh sẽ giữ vững, sẽ tồn tại bởi vì đó là điều mà cử tri của tất cả các tổ chức này mong đợi, ở mức độ ít hay nhiều. Nó cũng sẽ tồn tại vì không thể có sự sắp xếp thay thế nào trong quốc hội hiện nay. Và chắc chắn không chỉ trong một thời gian ngắn như vậy.
GS. Renata Mieńkowska-Norkiene: - Liên minh sẽ tồn tại vì nó phải tồn tại. Donald Tusk sẽ kiểm soát nó. Tôi nghĩ ông ấy sẽ có nhiều khả năng nhượng bộ hơn so với khi nắm quyền cùng với PSL.
Agnieszka Kasińska-Metryka: - Những vấn đề khó khăn như bổ nhiệm các chức vụ cấp bộ trưởng đều đã được giải quyết. Các “vấn đề “khó khăn” khác, ví dụ như vấn đề quan hệ đối tác dân sự, cũng không gây ra bất kỳ tranh chấp nội bộ lớn nào. Theo tôi, liên minh sẽ tồn tại vì mối liên kết bền chặt nhất của nó là thủ tướng Donald Tusk, không chỉ hợp pháp mà còn có thể ổn định liên minh này và kiểm soát nó.
Antoni Dudek: - 2024 sẽ là năm chắc chắn nhất khi nói đến thời hạn 4 năm của liên minh này.
Materska-Sosnowska: - Bây giờ chúng ta đang thấy chính trị thuần túy, chỉ sau này sự thật mới sẽ bắt đầu. Tác động của những thay đổi đang diễn ra sẽ xuất hiện sau.
Tiến sĩ Materska-Sosnowska: - Thậm chí có thể liên minh sẽ mạnh lên. Tất cả phụ thuộc vào diễn biến của cuộc bầu cử vào chính quyền địa phương sắp tới. Tôi cho rằng đó sẽ không phải là một liên minh như hiện tại, bởi vì các bên riêng lẻ sẽ đua tranh với nhau. Tuy nhiên, tôi không thấy bất kỳ trở ngại lớn nào trong việc này.
Giáo sư Antoni Dudek: - Tất nhiên, mối đe dọa chính sẽ là cuộc bầu cử tổng thống sắp tới. Tuy nhiên, nếu Szymon Hołownia đạt được thỏa thuận với Rafał Trzaskowski về vấn đề này thì mối đe dọa lớn nhất mà tôi thấy vào lúc này sẽ bị loại bỏ.
Giáo sư Renata Mieńkowska-Norkiene: Các vấn đề về chính sách nhà ở có thể chia rẽ Nền tảng Công dân (PO) và Cánh Tả. Tuy nhiên, tôi tin rằng Cánh tả sẵn sàng nhượng bộ và thỏa hiệp trong mối quan hệ với Donald Tusk hơn nhiều so với Szymon Hołownia trong các vấn đề về thế giới quan.
Các chuyên gia dường như đều đồng ý rằng liên minh sẽ tồn tại ít nhất một năm nữa, nhưng đồng thời họ cũng chỉ ra rằng liên minh này sẽ phải đối mặt với một số thách thức và những vấn đề tranh chấp, xung đột.
2. Ai sẽ là người chiến thắng và ai sẽ là người thua cuộc trong cuộc bầu cử chính quyền địa phương và Nghị viện châu Âu sắp tới?
GS Dudek: - Việc bầu cử vào các hội đồng địa phương sẽ rất quan trọng. Phần lớn sẽ phụ thuộc vào việc liệu liên minh hiện tại có tạo được danh sách rộng hơn trước ngày 15 tháng 10 hay không. KO, Con đường thứ ba và Cánh tả sẽ cùng tham gia các cuộc bầu cử này hay riêng biệt? Nếu họ lập danh sách chung, tôi nghĩ khả năng thành công của họ sẽ lớn hơn một chút. Nếu không, sự việc cũng sẽ không được giải quyết như đã thể hiện vào ngày 15/10. Tuy nhiên, PiS đang tích cực phòng thủ. Cuộc tranh giành thị trưởng các thành phố lớn nhất sẽ rất thú vị. Câu hỏi đặt ra là liệu PO có thể chinh phục được Kraków lần đầu tiên trong lịch sử hay không,
Giáo sư Kasińska-Metryka: Khả năng giành chiến thắng trong cuộc bầu cử chính quyền địa phương (7/4/2024) và Nghị viện châu Âu (9/6/2024) sẽ phụ thuộc vào việc thực hiện các lời hứa bầu cử. Hiện tại, nó khá tốt và chúng ta có thể kỳ vọng rằng nguồn vốn hỗ trợ của châu Âu sẽ tăng lên.
Giáo sư Renata Mieńkowska-Norkiene: Các cuộc bầu cử địa phương và châu Âu trong tương lai sẽ rất quan trọng đối với tất cả các bên, nhưng đặc biệt là đối với PiS. Đảng này đang trông cậy vào những cử tri vốn quan tâm đến sự kiện Smolensk và cử tri Công giáo, những người đã bị mê hoặc bởi truyền hình công cộng (TVP) trong 8 năm qua. Trong các cuộc bầu cử địa phương, PiS cũng sẽ kiểm tra xem liệu nó có thể trông cậy vào một khu vực bầu cử khác, một khu vực bị cám dỗ bởi sự chuyển giao xã hội. Tuy nhiên, chính phủ mới chưa loại bỏ các khoản trợ cấp xã hội mà PiS đã thực thi nên những cử tri này đang và sẽ bắt đầu rời khỏi PiS.
3. Điều gì tiếp theo cho PiS?
Năm 2023 đã làm rung chuyển đảng Luật pháp và Công lý. Thất bại trong cuộc bầu cử và mất quyền lực sau 8 năm khiến PiS phải trải qua một cú sốc thực sự. Chủ tịch đảng Jarosław Kaczyński biết rằng mình phải thay đổi và cách mạng hóa đảng để đảng này có cơ hội tiếp tục là đối tác quan trọng nhất trong cánh hữu Ba Lan. Sự bất mãn cũng được thấy trong đảng và niềm tin về tương lai của đảng bị lung lay ngày càng gia tăng.
Giáo sư Antoni Dudek: - Tôi nghĩ rằng Tổng thống Kaczyński sẽ duy trì quyền kiểm soát đảng. Trừ khi sức khỏe của ông ấy xấu đi. Một số cá nhân, những người không hài lòng có thể sẽ ra đi, nhưng PiS sẽ chuẩn bị rất kỹ càng để tranh giành chức tổng thống. Ông ấy tin tưởng vào “liên minh hàng rào” (của 4 đảng hiện nay - ND) sẽ tan rã và xây dựng chiến lược của mình dựa trên đó.
Agnieszka Kasińska-Metryka: PiS đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng lãnh đạo. Chúng ta đã có thể thấy hoạt động của những người kế nhiệm tiềm năng chức chủ tịch, còn Jarosław Kaczyński, ngày càng có nhiều tình huống chứng tỏ khả năng lãnh đạo của ông theo cảm xúc, thay vì chiến lược.
Giáo sư Renata Mieńkowska-Norkiene: - Tôi nghĩ PiS có thể thua trong cuộc bầu cử tiếp theo một cách khá ngoạn mục. Sau đó có thể xảy ra các cuộc dàn xếp và xô xát. Các bộ phận của đảng có thể muốn chia rẽ và điều này có thể dẫn đến việc đảng bị chia rẽ thành một đảng trung dung hơn và cực hữu hơn.
Tiến sĩ Anna Materska-Sosnowska: - PiS có lý do để lo lắng vì ba lý do. Thứ nhất, việc đảng phải xây dựng lại sau khi thua cuộc bầu cử là điều tất yếu. Thứ hai là vị thế đang suy yếu của Jarosław Kaczyński, người đã bị coi là một nhà chiến lược không tài giỏi, dẫn đến việc đảng mất quyền lực. Thứ ba, Andrzej Duda không cần phải “chơi theo PiS”, và qua các cố vấn của ông cho thấy tổng thống có ý định theo đuổi chính sách của riêng mình.
GS Chwedoruk: - Nửa cuối năm có thể rất quan trọng đối với PiS - đặc biệt là giai đoạn sau cuộc bầu cử châu Âu. Đây là lúc đảng này phải thực hiện chương trình chiến lược mới và thay đổi nhân sự.
4. Vị trí của tổng thống Andrzej Duda và cuộc đấu với Donald Tusk
Sau khi mất đa số tại Hạ viện, mất quyền kiểm soát TVP, PAP và Polskie Radio cũng như những thay đổi sắp tới trong các công ty Kho bạc Nhà nước, có vẻ như công cụ lớn nhất của PiS để chống lại chính phủ mới là tổng thống và khả năng phủ quyết của ông ta.
Hãy nhớ lại rằng liên minh cầm quyền hiện có 248 phiếu bầu. Tuy nhiên, để bác bỏ quyền phủ quyết, cần phải đạt được đa số đủ điều kiện là 3/5, tức là đạt được 3/5 phiếu bầu (276) "ủng hộ", bỏ phiếu trước sự có mặt của ít nhất một nửa số đại biểu theo luật định (230) . Điều này có nghĩa là Andrzej Duda có thể trở thành lực cản chính cho những thay đổi sâu rộng mà chính phủ của Donald Tusk muốn thực hiện. Tuy nhiên, một số nhà khoa học chính trị vẫn tin rằng Andrzej Duda sẽ tập trung vào lợi ích của bản thân hơn là lợi ích của PiS.
Prof. Agnieszka Kasińska-Metryka: - Rõ ràng là chính phủ mới sẽ gặp nhiều khó khăn. Tôi e rằng trong năm tới, giữa chính phủ và tổng thống sẽ còn khó khăn hơn nữa, đặc biệt là khi nguyên thủ quốc gia phải chịu áp lực lớn từ chủ tịch PiS.
GS. Antoni Dudek: - “Cuộc chiến” này đã bắt đầu và sẽ là chủ đề chính trị chính trong những tháng tới.
PGS. Mieńkowska-Norkiene: - Chắc chắn rằng trong năm tới, Tổng thống Andrzej Duda sẽ chiến đấu với nội các của Donald Tusk "ở mọi cấp độ có thể".
Tiến sĩ Mirosław Oczkoś: - Vị trí của chủ tịch hiện tại trong đảng sẽ là yếu tố then chốt trong tất cả những điều này. Vì Kaczyński đang suy yếu nên có lẽ Duda sẽ ít phải tiếp kiến hơn. Câu hỏi đặt ra là ai sẽ thay Kaczynski đến dinh tổng thống? Nếu PiS chia thành các đảng nhỏ hơn, việc xây dựng các phe phái trong quốc hội là điều có thể xảy ra. Đây là điểm khởi đầu cho việc đổi mới PiS. Còn bản thân Andrzej Duda đã tự đặt mình vào vị trí rằng nếu không phủ quyết, PiS sẽ chết.
GS Rafał Chwedoruk: Tôi kỳ vọng sẽ có một chút hợp tác từ Phủ Tổng thống. Andrzej Duda sẽ chiến đấu ở mức đủ để củng cố thế mạnh của ông ta. Tôi ngĩ rằng sẽ có những khúc quanh và sự linh hoạt ở đây chứ không phải đơn giản rằng tổng thống sẽ luôn chống lại chính phủ.
Xuân Nguyên (lược dịch)
Nguồn:
https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/co-wydarzy-sie-w-polskiej-polityce-w-2024-r-ostateczny-sprawdzian-pis/rlgfx4l,79cfc278
Bình luận