Đại dich COVID-19 đã và đang làm điên đảo thế giới. Cho đến ngày 23/12/2021, cả thế giới đã có 277 599 856 ca nhiễm coronavirus, trong đó có 5 396 060 người tử vong. Bắc Kinh đang chịu áp lực ngày càng lớn trong việc bưng bít những gì họ biết về nguồn gốc của đại dịch, trong bối cảnh những câu hỏi mới về việc liệu coronavirus có lây lan từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán hay không.
Cô là một trong 10 nhà báo và nhà bình luận đã sớm đưa tin, buộc chính quyền Trung Quốc phải minh bạch về tác động của coronavirus. Mặc dù nhiều người khác đã được trả tự do, Zhang Zhan vẫn đang ở trong tù. Gia đình, bạn bè và những người ủng hộ cô lo sợ cô ấy có thể chết trong tù.
Nữ phóng viên dũng cảm 38 tuổi Zhang Zhan là ai và cô đã làm những gì giúp thế giới biết được nguồn gốc virus Vũ Hán?
Vào tháng 2 năm 2020, trong những ngày đầu của đại dịch coronavirus, khi chính phủ Trung Quốc đang cố gắng kiềm chế đợt bùng phát ban đầu, video đăng trên YouTube của Zhang đã đưa lên “những âm thanh của các lò hỏa táng” và những dòng chữ: "Họ làm việc cả ngày lẫn đêm."
Cô cũng đã nhiều lần đến Viện Vi rút học Vũ Hán, nơi đã được giám sát kỹ lưỡng, vì lúc đó nó được coi là nguồn lây nhiễm vi rút. Sau đó, vào tháng 4 năm 2020, Yuan Zhiming, phó giám đốc của viện, nói trước đài truyền hình nhà nước Trung Quốc rằng mọi người đã “hiểu nhầm”. Nhưng trong một video được quay bên ngoài phòng thí nghiệm, Zhang nói: “Nếu kiên nhẫn và bền bỉ, chúng tôi có thể tìm ra sự thật về nguồn gốc của virus”.
(Một chiếc ô tô theo sau một đoàn xe tang với áp phích đòi trả tự do cho Zhang Zhan)
Zhang, một cựu luật sư, đã được chính quyền Trung Quốc theo dõi trước khi cô có những thông báo về coronavirus. Vào tháng 9 năm 2019, khi các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ diễn ra mạnh mẽ ở Hồng Kông của Trung Quốc, cô đã dựng một chiếc ô ở trung tâm thành phố Thượng Hải để kêu gọi chấm dứt độc quyền của Đảng Cộng sản. Nhà chức trách đã giam giữ cô hơn hai tháng. Cô được thả vào tháng 11 năm đó, vài tuần trước khi những ca nhiễm coronavirus đầu tiên được phát hiện ở Vũ Hán.
Zhang đến Vũ Hán vào đầu tháng 2 năm 2020, lúc đầu không chắc về mục đích của mình. “Tôi thực sự không biết gì về y tế,” cô nói trong cuộc phỏng vấn vào tháng 5 năm 2020. "Tôi chỉ làm theo trái tim mình." Ít lâu sau, cô ấy đã đăng các bài báo và video trực tuyến về cuộc sống bị phong tỏa và những khó khăn mà COVID tạo ra cho người dân. Zhang cho biết cô muốn lên tiếng cho những người đang gặp khó khăn về kinh tế hoặc những người không được phép để tang những người thân yêu đã mất vì Covid-19. Cô ấy nói trong một video: “Họ đã phải chịu gánh nặng về cái chết, và bây giờ họ đang bị đàn áp”.
Trong quá trình tìm hiểu, Zhang đã phải đối đầu với các quan chức. Cô ấy nói với bạn bè rằng cô ấy đang bị cảnh sát theo dõi và cảnh báo dừng ngay việc cô ấy đang làm. Những tin tức của Zhang (cũng như của nhiều nhà báo khác) đã đặt câu hỏi về quy mô của cuộc khủng hoảng và phản ứng che giấu của chính phủ Trung Quốc, trong khi các phương tiện truyền thông được kiểm soát chặt chẽ.
Vào tháng 5 năm 2020, trong một cuộc phỏng vấn với một nhà làm phim độc lập, hợp tác với NBC News, cô cho biết: “Họ không bắt tôi. Tuy nhiên, nếu tôi tiếp tục với điều này, tôi không biết sẽ ra sao”. Zhang đã mất tích vào tháng đó. Luật sư của cô xác nhận với NBC News rằng vào tháng 12 năm sau, cô đã bị tòa án ở Thượng Hải kết tội “gây gổ và kích động rắc rối” (bỏ tù 4 năm), một tội danh được xác định rõ ràng thường được sử dụng để bịt miệng những người chỉ trích chính phủ.
Zhang đã có những hành động tuyệt thực để chống đối lệnh ngay sau khi bị bắt vào tháng 5 năm 2020. Vào mùa hè, cô ấy phải nhập viện trong 11 ngày. Mẹ của Zhang cho biết đã nhìn thấy cô lần cuối trong một cuộc gọi điện video vào cuối tháng 10 và “đã khóc hàng giờ liền” sau khi nhìn thấy con gái mình “bên bờ vực của cái chết”. Gia đình Zhang đã nộp đơn xin trả tự do cho cô ấy và xin được tạm tha để chữa bệnh, nhưng không được phản hồi. Zhang vẫn tiếp tục tuyệt thực “vì cô ấy tin rằng mình vô tội. Cô ấy tin rằng mình có quyền nhìn thấy sự thật và nói ra sự thật ”.
Tổ chức Phóng viên Không Biên giới cho biết Fang Bin, một nhà báo, công dân thứ hai đã đưa tin từ Vũ Hán về thời kỳ đầu của đại dịch cũng đang bị giam giữ. Trong lúc đầu đại dịch, tám bác sĩ cố gắng cảnh báo về coronavirus cũng đã bị cảnh sát Vũ Hán bắt giữ vì “tung tin đồn”. Các bác sĩ được tòa án cấp cao nhất của Trung Quốc minh oan chỉ khi một trong số họ, bác sĩ Li Wenliang, 34 tuổi, chết vì Covid-19.
Gwen Lee, nhà vận động Trung Quốc tại Tổ chức Ân xá Quốc tế, cho biết: “Zhang Zhan là nạn nhân của những hành động không khoan nhượng của chính phủ Trung Quốc đối với những người chỉ trích và có quan điểm chống đối chính quyền nhà nước”. Một báo cáo riêng do Ủy ban Bảo vệ Nhà báo công bố trong tháng này cũng chỉ ra rằng Trung Quốc là quốc gia bắt giam các nhà báo lớn nhất thế giới.
Tháng trước, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ bày tỏ lo ngại về tình trạng sức khỏe ngày càng xấu đi của Zhang và kêu gọi trả tự do cho cô. Liên hợp quốc cũng đã kêu gọi trả tự do "ngay lập tức và vô điều kiện" cho Zhang.
Jane Wang, một nhà hoạt động tại Vương quốc Anh đang vận động cho việc trả tự do cho Zhang, nói với NBC News: “Chúng ta đang nói về một nữ bảo vệ nhân quyền đã chấp nhận mọi rủi ro, đi đến nơi nguy hiểm nhất để tìm ra sự thật cho tất cả chúng ta. "Cô ấy đại diện cho những gì tốt nhất của Trung Quốc." Zhang Zhan đã được trao giải Phóng viên không biên giới cho Lòng dũng cảm.
Xuân Nguyên
(Nguồn: https://news.yahoo.com/reporter-risked-her-life-show-093019646.html)
Bình luận