Người vợ cuối cùng của nhà thơ Thu Bồn nói về chồng

(Nghệ sĩ Lý Bạch Huệ) 

- Tôi quen nhà thơ Thu Bồn khi anh với tư cách nhà báo, tìm đến tôi để phỏng vấn, viết bài. Nói thật là lúc đầu, khi được anh “ngỏ lời” tôi đã có không ít băn khoăn. Bên cạnh những tiếng tăm về sự đào hoa của anh, tôi cũng tự hỏi mình, nếu đi thêm bước nữa, con gái riêng của mình có hạnh phúc không? Thu Bồn nói sẽ phụ tôi nuôi con.

Tôi nghĩ, người đàn ông có con với mình còn bỏ mình đi nữa là. Đúng lúc đó, em tôi mất, Thu Bồn ở lo đám tang, ba bốn ngày mặc có một bộ đồ. Vậy là tôi quyết định. Tôi gửi con cho ngoại về sống với anh sáu tháng. Thu Bồn kêu tôi đem con về ở chung. Có nhiều người cản vì người ta nói anh đào hoa lắm. Nhưng về sống chung, tôi mới hiểu, Thu Bồn là người hễ thương ai là thương hết lòng. Hiểu như vậy nên tình yêu của chúng tôi dành cho nhau kéo dài suốt mười mấy năm.

Anh đòi làm đám cưới nhưng tôi không chịu, tôi nói cứ sống với nhau trước đã xem có được không. Bên nhau được 10 năm, năm 2000, tôi gả con gái, dự định đợi đến năm anh tròn 70 tuổi, mừng thọ rồi làm đám cưới luôn, không ngờ anh đột quỵ và mất năm 69 tuổi. Tôi vẫn luôn thấy mình còn nợ anh một đám cưới.

* Không ít người từng ngạc nhiên khi Lý Bạch Huệ sẵn sàng bỏ diễn chuyển sang nghề buôn bán khi lấy chồng?

- Khi đã có gia đình thì cuộc sống của chồng con đối với tôi là trên hết. Anh Thu Bồn vẫn khuyến khích tôi tiếp tục theo đuổi nghệ thuật song nói thật là thu nhập từ nghề diễn lúc đó không đủ sống. Anh chỉ có lương hưu, khi cần gì thì bạn bè giúp. Tôi xưa nay chỉ biết hát hò, giờ tập tành đi bán đủ thứ, từ dầu thơm, cà vạt, đến phân bón. Từ tháng 9 đến tháng 12 hằng năm là thời điểm tôi đi bán lịch.

Thấy tôi vất vả, Thu Bồn đã cảm tác mấy câu thơ như sau: “Mặt trời còn ngủ em đi/ Em không bán lịch lấy gì nuôi thơ!”. Những cuốn sách của Thu Bồn như Đánh đu cùng dâu bể, Trường ca chim Chơ Rao phải đến nhà xuất bản xin in thêm, tôi lấy sách ra đi bán khắp nơi, rồi đem tiền về trả lại cho nhà xuất bản.

Có lần tôi lên trường nội trú dân tộc ở Pleiku bán sách nhưng thấy trường nghèo quá, tôi thay mặt Thu Bồn ký tặng luôn cho trường hai cuốn sách đó. Khi tôi về TP mấy tháng sau, nhận được bưu phiếu 200.000đ của trường gửi trả, vì họ biết Thu Bồn sống khó khăn. Anh Thu Bồn cầm 200.000đ đó khóc ròng.

* “Làm thi sĩ nghĩa là ru với gió/Mơ theo trăng và vơ vẩn cùng mây”. Ông chồng thi sĩ của Lý Bạch Huệ trong đời thường như thế nào?

- Với những gì được nghe, tôi hiểu Thu Bồn chưa bao giờ phụ rẫy người phụ nữ nào, chỉ có người ta bỏ anh. Thu Bồn thật nhất là lúc uống rượu say, khi ấy anh thường đọc thơ và khóc. Trong cuộc sống đời thường, anh là người đàn ông rộng lượng, không gia trưởng, không nề hà chuyện gì nếu làm được cho vợ con sung sướng.

Con gái riêng của tôi được anh thương yêu, chăm sóc chu đáo như con ruột, nên bây giờ có điều kiện, cháu xây hẳn một nhà thờ để thờ ba Thu Bồn và hằng năm làm giỗ rất trân trọng. Anh rất siêng làm việc nhà, vườn tược, cây cối một tay anh chăm bón. Ít ai biết, Thu Bồn là… vua bếp, anh nấu được cả đám tiệc, mỗi khi nhà tôi có đám, anh không cho thuê người, bảo để anh nấu.

* Thi sĩ chồng có làm thơ tặng vợ?

- Nhiều là khác. Có những câu nghe rất hài hước. Tỉ như: “Em con ngựa chứng không cương/Anh tên kỵ mã vết thương đầy người”; hoặc “Có em anh trở thành triệu phú/Có triệu niềm vui và triệu niềm đau/Triệu niềm vui anh đem làm tiệc đãi bao ông hàng xóm/Còn triệu cơn đau anh cô thành cao để nhấm nháp riêng mình”.

Rồi anh chọc tôi: “Em trao cho anh chìa khóa/Để mở bao điều bí ẩn của tình yêu/Anh có biết đâu trong em còn có một chùm chìa khóa khác!”. Nghe vậy, tôi không biết làm thơ cũng tức khí trả lời: “Em xẹt đến như sao băng/Và quét đời anh như sao chổi”.

Khi anh bệnh, vợ còn lang thang ngoài đường mưu sinh, anh viết những câu thơ cuối như thế này: “Về đi em chợ chiều sắp vãn/Nhớ mua cho anh một gói nhân tình/Bạn bè cách xa, dòng đời lận đận/Anh nằm đây trò chuyện với riêng mình”.

* Cuộc sống “hậu Thu Bồn” của chị hiện nay ra sao, chị còn mong ước điều gì nữa?

- Tôi hiện sống với con gái, con rể, các cháu ngoại và vui với bạn bè. Cũng có người nói lời yêu thương nhưng tất cả như đều không thuộc về mình, không có tình yêu nào lớn bằng tình yêu Thu Bồn đem đến cho tôi. Những năm tháng còn lại, tôi muốn được làm nghề, đem niềm vui đến cho mọi người, như đi hát từ thiện. Thời gian không cho phép làm gì khác nữa nhưng với tôi, nghệ thuật luôn ở phía trước, làm được gì thì làm, nếu có chết, được chết trên sân khấu là hạnh phúc nhất.

CÁT VŨ thực hiện (Báo phunuonline)